Lösemi kelimesini hemen herkes duymuştur ve kan kanseri olduğunu bilmektedir. Bununla birlikte çok sayı ve çeşitte lösemi vardır. Lösemilerin farklı alt türleri olsa da hepsi kan hücrelerinin üretildiği kemik iliği kaynaklıdır.

Akut miyeloid lösemi (AML) nedir?

Akut miyeloid lösemi (AML), kemik iliğinde başlayan ancak hızla kana geçebilen ve potansiyel olarak lenf düğümleri, dalak ve testisler gibi diğer organlara yayılabilen bir kan kanseridir.

AML hastası bir kişide kemik iliği miyeloblast olarak adlandırılan trombositlerin, kırmızı kan hücrelerinin ve beyaz kan hücrelerinin kanserli versiyonlarının oluşturur.

Akut miyeloid lösemi adındaki "akut" kelimesi, kanserin hızlı ilerleyebileceğine işaret etmektedir. Bu gerçek, risk altında olabilecek hastalar için oldukça stresli olabilir, çünkü erken teşhisi daha da önemli hale getirir.

Akut miyeloid lösemi belirtileri nelerdir?

AML'nin belirtileri, hastalığın şiddetine ve evresine göre değişebilir. Belirti yelpazesi oldukça geniştir veya sadece anemi (kansızlık) gibi AML'nin direkt neden olduğu koşullardan kaynaklanabilirler.

AML'de çok sayıda kan hücresi vardır, ama bu hücreler kanserli oldukları için işlevsizdir ve buna bağlı olarak normal kan hücrelerinin sayısı azalır. Bunun sonucu olarak oluşabilecek durumlar anemi (oksijen taşıyan kırmızı kan hücresi azlığı), trombositopenidir (pıhtılaşmadan sorumlu kan pulcukları azlığı) ve enfeksiyonlardır (işlev göre savaşçı beyaz kan hücrelerinin azlığı).

Hastalar aşağıdaki gibi belirtiler yaşayabilir:

  • Soluk ten
  • Nefes darlığı
  • Baş dönmesi
  • Baş ağrısı
  • Burun ve diş etlerinin sık kanaması
  • Kolay ve/veya açıklanamayan morarma
  • Kolay yaralanma
  • Yorgunluk
  • Sık enfeksiyonlar
  • Ateş
  • Beklenmedik kilo kaybı
  • Nefes darlığı

Ek olarak, bu kemik veya eklemlerde lösemi hücreleri birikmişse, AML hastaları kemik veya eklem ağrısı yaşayabilir.

Akut miyeloid lösemi neden olur? Risk faktörleri

AML için belli riks faktörleri tanımlanmış olmakla birlikte, AML'ye direkt neden olan faktörler net değildir. Aşağıda sayılan risk faktörlerine sahip olmak, mutlaka AML olacağı anlamına gelmez.

AML riskini potansiyel olarak artırabilecek faktörler şunları içerir:

  • Daha büyük yaş, özellikle 65 yaş ve üstü
  • Down sendromu dahil genetik bozukluklar
  • Önceki kanser tedavisi de dahil olmak üzere radyasyona maruz kalma
  • Bazı kimyasallara maruz kalma
  • Miyelofibroz, miyelodisplazi, polisitemi vera veya diğer kan hastalıkları öyküsü
  • Sigara içme öyküsü

Ek olarak, erkeklerin AML geliştirme olasılığı kadınlardan daha fazladır.

Akut miyeloid lösemi tanısı nasıl konur?

Erken tanı amaçlı kanser tarama testleri, henüz AML'yi erken tespit etme becerisi göstermemekte ve olası AML belirtilerini taşıyan kişiler, bunu mümkün olan en kısa sürede bir doktora bildirmelidir.

Bir doktor, bir hastanın AML'ye sahip olabileceğinden şüphelenirse, testler isteyebilir. Her kan hücresi türünün olağandışı bir oranını görmek löseminin bir göstergesi olabileceğinden, kan testleri yaygındır. Bir kan testi şüpheli bir şey bulursa, bir hematoloji uzmanı AML olup olmadığını doğrulamak için genellikle bir kemik iliği aspirasyon biyopsisi isteyecektir. Bazı durumlarda beyin omurilik sıvısı (BOS) örneği gerekebilir. Belli genetik mutasyonları anlamak tedaviyi belirlemeye yardımcı olabileceğinden, lösemi hastalarından genetik test istenebilir.

Akut miyeloid lösemi nasıl tedavi edilir?

  • Bir hastanın AML'sinin tedavisi, yaşı, hastalığın ciddiyeti ve löseminin genetik alt tipi dahil olmak üzere bir dizi faktör tarafından belirlenir.
  • Kemoterapi genellikle bir hastanın kanındaki ve kemik iliğindeki kanser hücrelerini öldürmek için önerilir ve kemoterapi ile kanserli tüm kan hücreleri öldürülmeye çalışılır; buna remisyon denir.
  • Bazı hastaların hedefe yönelik tedaviye ihtiyacı olabilir; bunlar kanser hücrelerinin belirli genetik anormalliklerini hedef alan ilaçlardur. Bunlar bağımsız bir tedavi olarak kullanılabilir veya her şeyi kapsayan bir tedavinin parçası olarak kemoterapi ile birlikte kullanılabilir; kemoterapi kanser hücrelerinin çoğunu yok ettikten ve remisyon sağladıktan sonra bile, kalan hücreleri öldürmek için daha fazla tedaviye ihtiyaç vardır.
  • Bazı durumlarda, kanser hücrelerini oluşturan kemik iliğini kök hücrelerle değiştirmek için kemoterapiden sonra kemik iliği (kök hücre) nakli gerekebilir.

İlgili konu: Akut miyeloid lösemi tedavisinde FDA onayı alan ilk akıllı ilaç: Midostaurin

Akut lösemi tedavileri genel olarak 3 temel aşamayı içerir:

  • İndüksüyon tedavisi
  • Konsolidasyon tedavisi
  • İdame tedavisi
İndüksyon tedavisi

Bu aşamanın hedefi kemoterapi kullanarak, kanserin remisyonuna neden olmak için lösemi hücrelerinin öldürülmesidir. Tedavinin bu aşaması yaklaşık 1 ay sürmektedir.

İndüksiyon tedavisinde en sık şu ilaçlar kullanılmaktadır:

  • Vincristin
  • Deksametazon
  • Prednizon
  • Doksorubisin
  • Daunorubisin

Kemoterapi alan kişiler, ciddi enfeksiyon ve komplikasyon riskinden dolayı hematoonkoloji ekibi ile yakın iletişim halide kalırlar.

Konsolidasyon tedavisi

Bu aşamaya kadar olan tedaviler remisyona yol açsa bile, kanser hücreleri vücutta saklanıyor olabilir. Bu yüzden konsolidasyon tedavisi gereklidir. Bu aşama, yüksek dozda kemoterapi almayı içerir. Tedaviyi yürüten doktor ayrıca hedefe yönelik ilaçlar veya kök hücre nakli de önerebilir.

İdame tedavisi

Bu aşama, birbirini takip eden kemoterapi tedavilerinden oluşur ve tedavi 6 ay 2 yıl arası sürebilir.

*

*

hematopoetik kan kok hucre myeloid lenfoid sistem lokositler nedir

*

lösemi ve lenfoma farkı