FDA, özellikle çocuk ve ergenlere hitap eden aromalı e-sigara kartuşlarının satışını durduruyor

"Amerika Birleşik Devletleri, gençlerdeki e-sigara salgını kadar hızlı bir madde kullanımı salgınına daha önce tanıklık etmedi."

FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) ve CDC (Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri) her yıl e-sigaraların kullanım sıklığı üzerine bir anket çalışması düzenliyor. 2019'da yapılan anketin sonucu ise her sene şaşırtıcı rakamlarla e-sigara kullanımının özellikle gençlerde ne derecede arttığını çarpıcı şekilde gözler önüne seriyor.

Öncü tıp dergisi JAMA'da yayınlanan anket sonuçlarına göre lise öğrencileri arasında e-sigara % 27.5 ve ortaokul öğrencileri arasında % 10.5 oranında kullanılıyor. Yani her 4 lise öğrencisinden 1'i istatistiğinden bile daha fazlası demek oluyor bu. Daha kötüsü ise ortaokul öğrencilerinin bile yüzde on düzeylerinde e-sigara kullanıyor oluşu.

Sevindirici haber ise FDA'nın 2 Ocak 2020 tarihinde yayınlamış olduğu duyuruya göre ABD'de artık aromalı e-sigara kartuşlarının satılmayacak olması. Buna göre 30 gün içerisinde tütün ve mentol içeren kartuşlar hariç tüm e-sigara kartuşları kullanımdan kaldırılacak. Meyve ve nane gibi aromaların gençler arasında oldukça sık kullanıldığı düşünüldüğünde bu düzenleme büyük önem teşkil ediyor.

Aslında e-sigaraların düzenlenmesi yetkisi 8 Ağustos 2016 tarihinde FDA'ya verilmişti. Bu tarihten itibaren tüm e-sigara ve Elektronik Nikotin Dağıtım Sistemleri (ENDS) üreticileri, yasal olarak satışlarını gerçekleştirebilmek için FDA'dan izin almalıydı. Yani FDA bugüne kadar tam anlamıyla bir düzenleme getirmemiş olmasına karşın satılan tüm e-sigaralar yasa dışı olarak pazarlanmaktadır.

E-sigaraların tamamı gençler tarafından yoğun ilgi görürken, aromalı kartuşların özellikle neden tehlikeli oldukları ise şu istatistiklerle değerlendirilebilir:

  • Ortaokul ve lise öğrencilerinin 10’da 7’si aromalı tütün ürünlerini tercih ediyor (% 69,6).
  • E-sigara kullanım nedenleri sorgulanan ortaokul ve lise öğrencileri, merak ettikleri için (% 55,3) ve "nane, şeker, meyve veya çikolata gibi tatlarının olmasından dolayı (% 22,4)" kullandıklarını belirttikleri dikkat çekici nedenler sıralıyorlar. 
  • Öğrenciler, e-sigaranın kullanımının zarar vermediğini ya da çok az zarar verdiğini (% 28,2) düşünüyorlar.
  • Belki de tüm bunların etkeni olarak ise ortaokul ve lise öğrencilerinin 10’da 9’u (% 86,3) tütün ürünü reklamlarına veya promosyonlarına maruz kalıyor.

Sonuç olarak genel bir değerlendirme yapmak gerekirse, aromalı e-sigara kartuşlarının satışının yapılmayacak olması güzel bir gelişme olarak kabul edilebilir. Ancak 4 ay öncesinde tüm e-sigaraların yasaklanması düşünülürken, tütün ve mentol aromalı sigaraların satışına devam edilecek olması, yaşadığımız büyük bir kayıp olabilir. Tekel olma yolunda giden büyük e-sigara üreticilerinin önünün açılması anlamına da gelebilecek bu gelişme, gençlerdeki ürpertici salgın düşünüldüğünde hâlâ önemli bir tehdittir. Ayrıca FDA, duyurusunda aromalı kartuşlar konusunda "yasak" getirmediğini özellikle belirtmiş durumdadır ve bu e-sigara konusunda yaptırım bekleyen bizleri düşündürücü bir ibaredir.

E-sigaralar, beklenmedik bir şekilde nasıl ciddi akciğer hasarı yaptı?

Ağustos 2019'den beri ABD'de e-sigara ilişkili ve kısmen patofizyolojisi tam aydınlatılmamış ciddi / gizemli bir akciğer hastalığı yaşanıyor. Şimdiye kadar e-sigara ilişkili bu akciğer hastalığı nedeni ile 55 ölüm bildirildi (en son veri güncellemesi CDC tarafından 31.12.2019'da yapıldı)...

E-sigara ve klasik sigaraların yaptığı akciğer hastalıkları birtakım farklılıklar gösteriyor. Basit şekilde açıklamak gerekirse;

İki ürünün partikül çapları asıl farkı oluşturan şey, bunun sebebi de e-sigaralar daha uçucu partiküller içeriyor. Uçucu partiküller yüzünden çevreyle bir dengeye ulaşamıyorlar, yanıcı tütün sigaralarında ise katran içeriği sayesinde parçacıklar dengelenebiliyor. Bu süreç sayesinde oluşan daha küçük partiküller, pıhtılaşma gibi işlemlerle uzaklaştırılabiliyor (akciğerlerde solunum yolundaki ek parçacıklar üç yöntem ile atılıyor bunlar: pıhtılaşma, boyut seçici biriktirme ve higroskopik büyüme).

Atılımı zor olduğu için, e-sigara aerosellerinin yüksek büyüme oranları akciğerlerde toplam birikimi artırıyor, bronşiyal hava yollarında ve alveolar alanlarda da yerçekimi nedeniyle çöküp birikiyorlar.

E-sigaradaki partikül sayısı normal yanıcı tütünden çok farklı değil aslında, ama partikül yapısı büyük ölçüde farklı. E-sigaranın aerosol partikülleri, esas olarak sulu damlacıklardan ve nemlendiricilerin buharlarından (propilen glikol veya gliserol) oluşuyor. Bu nedenle uzun vadeli sağlık risklerini, partikül sayısı benzer diyerek normal sigaralarla karşılaştırmak doğru değil. Çünkü e-sigarada aerosol varken; yanıcı tütün dumanında polisiklik aromatik hidrokarbonlar, çeşitli bilinen veya şüpheli karsinojenler ve büyük ölçüde organik bileşikler bulunuyor. Hem çok fazla çeşit e-sigara türü olmasından hem de bu gibi farklılıklardan dolayı hâlâ e-sigara ve sigara arasında net bir karşılaştırma yapılamıyor. Daha standart ürünler ve daha uzun izlem çalışmaları ile, sonuç değerlendirilmesinin yapılabileceği çalışmaları ise merakla bekliyor olacağız.

İlgili Konu:

- Elektronik sigara kaynaklı ilk ölüm ve gizemli bir akciğer hastalığı ABD gündemine oturdu