Aspirin pankreas kanserinden korunmaya yardımcı olur mu?

Amerika’da yapılan bir araştırmada yüksek doz aspirin kullanan ve kullanmayan hastalarda pankreas kanseri görülme oranları değerlendirildiğinde; düzenli yüksek doz aspirin kullananlarda pankreas kanseri riskinin daha az olduğu görülmüştür.

Pankreas kanseri, çok olumlu sonuçların alınamadığı ciddi bir kanser türüdür. Bu nedenle bu kanserde en öncelikli yaklaşım; hastalığın hiç ortaya çıkmadan önlenmesi, yani korunmadır. Pankreas kanserini önlenmek için öncelikle hastalığın gelişmesinde etkili risk faktörlerini ortadan kaldırmak gerekir. Örneğin; pankreas kanserlerinin %30’unun nedeni sigaradır. Öncelikle kullanılıyorsa sigaranın bırakılması, kullanılmıyorsa hiç başlanmaması sadece pankreas değil pek çok kanser ve kanser dışı hastalık için son derece önemlidir. Bunun yanında kilo kontrolünün sağlanması, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının benimsenmesi gibi faktörlerin de pankreas kanseri riskinin azaltılmasında etkili olduğu bilinmektedir. Ancak, böylesine olumsuz sonuçları olan bir hastalığın önlenmesi adına daha fazla silaha ihtiyaç vardır.

Aspirin, etkilerini siklooksijenaz (COX) denilen enzimleri baskılayarak gösteren bir ilaçtır. Düşük doz aspirin (75-100 mg) COX-1 enzimlerini baskılayarak kanı sulandırıcı, pıhtılaşmayı engelleyici etki gösterirken, yüksek doz aspirin COX-2 enzimlerini baskılayarak yangıyı azaltıcı etki göstermektedir. Bunun yanında, COX-2 enzimlerinin kanser gelişiminde etkili olduğuna ve bu enzimlerin baskılanmasının bazı kanser türlerinden korunmada da etkili olabileceğine dair bir düşünce vardır. Aspirinin yüksek dozlarda COX-2 enzimlerini baskılıyor olması, aspirinin böyle bir etkisinin olduğu düşüncesini kuvvetlendirmektedir. Ayrıca çalışmalar, COX-2 enzimlerinin kanserli pankreas hücrelerini etkilediğini de göstermektedir. Bu durumdan hareketle, yüksek doz aspirinin pankreas kanseri riskini azaltıyor olabileceği düşünülmektedir. İşte bu çalışmada da; yüksek doz aspirinin böyle bir etkisinin olup olmadığı araştırılmıştır.

Yapılan bu çalışma; son yıllarda bu konuda yayınlanmış 7252 pankreas kanserli, 120 binden fazla da sağlıklı bireye ait verileri içeren 10 ayrı araştırmaya ait verilerin derlenip, analiz edilmesi yöntemiyle yapılmış bir çalışmadır. Araştırmada, yüksek doz aspirin kullanan ve kullanmayan hastalarda pankreas kanseri görülme oranları değerlendirildiğinde; düzenli yüksek doz aspirin kullananlarda pankreas kanseri riskinin daha az olduğu görülmüştür. Ancak aspirin kullananlarda bir takım yan etkilerin de daha fazla görüleceği unutulmamalıdır.

Sonuç olarak yapılan klinik çalışmalara göre; aspirinin birçok kanser türünden korunmada etkili olduğu ortadadır. Ancak bu etkisini hangi kanser türlerinde gösterip hangilerinde göstermediği, hangi dozlarda bu etkilerinin daha belirgin olduğu ve faydasının olası yan etkileriyle kıyaslandığında ne derece karlı olduğu gibi konular net değildir. Bu nedenle, kanserden korunmaya yardımcı olmak adına aspirin kullanımına başlanması ve hastalara önerilmesi için daha çok çalışmaya ihtiyaç vardır.