Avapritinib (Ayvakit) Nedir? FDA Onayı, Türkiye Ruhsatı ve Geri Ödeme
- FDA Onaylı mı? Evet (İlk olarak 2020)
- Kutu Adı: Ayvakit, BLU-285
- Etken Madde Adı: Avapritinib
- Uygulama Şekli: Ağız yoluyla (oral)
- Sınıfı: Sinyal iletim inhibitörü, PDGFR-α ve KIT inhibitörü
- Kategori: Hedefe yönelik tedavi ajanı
- Üretici: Blueprint Medicines
- Türkiye Dağıtımı: Henüz Türkiye'de ruhsatlı değil. Yurtdışı teminli bir ilaç.
- Onaylı Olduğu Kanserler:
- Rezeke edilemeyen veya metastatik gastrointestinal stromal tümör (GIST) hastaları. Özellikle PDGFRA ekson 18 mutasyonu, PDGFRA D842V mutasyonlarını taşıyan hastalar
- İleri evre sistemik mastositoz hastalığı.
Ayvakit (Avapritinib) Nedir? Etki Mekanizması Nasıldır?
Avapritinib etken maddeli Ayvakit, özellikle PDGFRA ve KIT mutasyonları olan hastalarda hedefe yönelik tedavi sağlayan bir sinyal iletim inhibitörüdür. GIST ve mastositoz gibi kanserlerin tedavisinde, tümör hücrelerinin büyüme ve çoğalma süreçlerini durdurarak etkisini göstermektedir.
Etki Mekanizması Nasıldır?
Avapritinib, özellikle KIT ve PDGFR-α (trombosit kaynaklı büyüme faktörü reseptör-α) aktivasyon döngüsü mutasyonlarını hedef alır. Ayrıca wild-tip KIT, PDGFRA, PDGFRB, ve CSFR1 proteinlerini de inhibe eder. Bu inhibitör etki, kanser hücrelerinin büyümesini baskılar.
FDA Onay Tarihçesi
Türkiye Ruhsatı
Ayvakit, T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından henüz ruhsatlandırılmamıştır.
Kullanılması gereken durumlarda, Bakanlığa Endikasyon Dışı Onay başvurusu yapılması gerekmektedir. Onay alınması durumunda, ilaç Türk Eczacıları Birliği (TEB) aracılığıyla temin yoluna gidilebilir.
Geri Ödemesi Var mı?
Ülkemizde ruhsatı bulunmadığı için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) geri ödeme kapsamında değerlendirilmemektedir.
Fiyat: ABD için 1 aylık tedavi maliyeti 41 bin dolar civarındadır. Avrupa içinse 30 bin Avro.
Direnç Mekanizması
Tedaviye karşı direnç, KIT kinaz domeninde oluşan mutasyonlar (örneğin T670I kapı bekçisi mutasyonu) ve PDGFRA’nın 13, 14 ve 15 eksonlarındaki değişiklikler (V658A, N659K, Y676C ve G680R mutasyonları) ile ilişkilidir. Bu mutasyonlar, ilacın etki mekanizmasını engelleyerek, tümörlerin tedaviye direnç geliştirmesine neden olabilir.
Emilim
Avapritinib hızlı bir şekilde emilir ve ağızdan alındıktan 2-4 saat sonra doruk plazma düzeylerine ulaşır. Sabit ilaç düzeylerine ise 15 gün içinde ulaşılır. Yağlı yiyecekler, ilacın emilimini artırarak daha yüksek doruk plazma konsantrasyonlarına ve ilaç eğrisi altında kalan alana (AUC) neden olabilir.
Dağılım
Avapritinib, plazma proteinlerine %98.8 oranında bağlanır, bu da geniş bir doku dağılımına işaret eder. İlaç dolaşımda büyük oranda bağlı halde bulunur ve bu da biyoyararlanım açısından önemlidir.
Metabolizma
Avapritinib, karaciğerde CYP3A4 mikrozomal enzimleri tarafından metabolize edilir. Ana metabolitlerinden biri M690 (hidroksiglükronid) ve diğeri ise M499’dur. İlacın büyük bir kısmı oksidatif deaminasyon ile metabolize edilir ve yaklaşık %11’i dışkı yoluyla, %18’i ise idrar yoluyla vücuttan atılır. İlacın yarı ömrü yaklaşık 57 saattir.
Doz Aralığı
Önerilen doz, GIST ve sistemik mastositoz tedavilerinde 300 mg’dır. Günlük olarak bir defa ağızdan alınır. Bununla birlikte, sistemik yan etkiler görüldüğünde dozun düşürülmesi gerekebilir.
İlaç Etkileşimleri
- Etkileşim 1: Ketokonazol, itrakonazol, eritromisin gibi CYP3A4 enzim inhibitörleri ile birlikte kullanıldığında, avapritinibin metabolizması yavaşlar ve toksisite riski artar.
- Etkileşim 2: Fenitoin ve diğer CYP3A4 enzim indükleyicileri, ilacın etkisini azaltabilir.
Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
-
Hafif ve Orta Derecede Karaciğer Yetmezliği
Hafif ila orta derecede karaciğer yetmezliği olan hastalarda Avapritinib'in dozunda herhangi bir azaltmaya gerek yoktur. Ancak ilacın ağır karaciğer yetmezliği olan hastalardaki etkisi yeterince çalışılmamış olduğundan, bu hasta grubunda dikkatli kullanılması gereklidir. Bu tür hastalarda olası toksik etkiler açısından daha fazla takip yapılması önerilir. -
Böbrek Yetmezliği
Hafif ve orta derecede böbrek yetmezliği olan hastalar için doz ayarlaması gerekmez. Ancak ağır böbrek yetmezliği veya son dönem böbrek hastalığı olan hastalarda Avapritinib'in güvenilirliği ve etkinliği tam olarak araştırılmamıştır. Bu nedenle, böbrek fonksiyonları ciddi derecede bozulmuş hastalarda dikkatli bir şekilde uygulanmalıdır. -
Merkezi Sinir Sistemi (CNS) Üzerine Etkiler
Avapritinib, merkezi sinir sistemi üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. Bu yan etkiler arasında bilişsel bozukluklar (hafıza ve düşünme yetisinde zayıflama), baş dönmesi, ruh hali bozuklukları, uyku sorunları, konuşma bozuklukları ve halüsinasyonlar yer alabilir. Özellikle yaşlı hastalarda bu etkilerin daha belirgin olabileceği unutulmamalıdır. Tedavi süresince, bu tür semptomların ortaya çıkması durumunda ilacın kesilmesi veya dozunun azaltılması gerekebilir. -
Mental Durum Değişiklikleri ve Kanama Riski
Avapritinib tedavisi sırasında hastalarda ani ve şiddetli mental durum değişiklikleri gelişebilir. Bu durum, intrakraniyal kanama (beyin içi kanama) riski ile ilişkilendirilmektedir. Özellikle subdural hematom (beyin yüzeyi ile kafatası arasında kan birikmesi) ve serebral kanama gibi durumlar gözlemlenmiştir. Beyin kanaması riski nedeniyle, hastaların baş ağrısı, zihin bulanıklığı, nöbet geçirme veya bilinç kaybı gibi semptomlar geliştirmesi durumunda acil tıbbi yardım alınmalıdır. -
CYP3A İnhibitörleri ile Birlikte Kullanım
Avapritinib’in metabolizması büyük oranda CYP3A4 enzimi aracılığıyla gerçekleştiğinden, bu enzimi inhibe eden (etkisini azaltan) ilaçlarla birlikte kullanıldığında ilaç düzeylerinde artış meydana gelebilir. Bu durumda, yan etkilerin şiddetlenmesi ve toksisite riski artar. Eğer bu tür bir ilaç ile birlikte kullanılması kaçınılmazsa, Avapritinib dozunun 300 mg’dan 100 mg’a düşürülmesi gereklidir. -
CYP3A İndükleyicileri ile Birlikte Kullanım
CYP3A enzim indükleyicileri (bu enzimi hızlandıran ilaçlar) ile Avapritinib’in birlikte kullanılması ilacın etkinliğini azaltabilir. Bu nedenle bu tür ilaçlarla beraber kullanılması tavsiye edilmez. Eğer kullanım zorunlu ise, ilacın doz ayarına ve etkililiğine dikkat edilmelidir. -
Gebelik ve Emzirme Döneminde Kullanım
Avapritinib, hamilelik sırasında kullanıldığında fetüse zarar verebilecek bir potansiyele sahiptir. Gebelikte teratojenik (doğum kusurlarına yol açan) etkiler nedeniyle kullanımı kesinlikle önerilmez. Doğurganlık çağındaki kadınların tedavi süresince ve tedavinin sona ermesinden itibaren en az 6 hafta boyunca etkili bir doğum kontrol yöntemi kullanmaları gerekmektedir. Ayrıca, Avapritinib tedavisi gören kadınlar, tedavi süresince ve tedavi sonlandıktan sonra en az 2 hafta boyunca emzirmemelidir, çünkü ilacın anne sütüne geçip geçmediği bilinmemektedir ve bebek üzerinde potansiyel zarar oluşturabilir. -
Yaşlı Hastalarda Kullanım
Yaşlı hastalarda, özellikle bilişsel fonksiyonlar ve ruh hali üzerine olan yan etkiler daha sık görülebilir. Bu hasta grubunda ilaç daha dikkatli bir şekilde takip edilmelidir. Doz ayarlamaları ve yan etkilerin gözlenmesi önemlidir. -
Diğer İlaçlarla Etkileşimler
Ketokonazol, itrakonazol, eritromisin gibi CYP3A4 inhibitörleri ve fenitoin, rifampisin gibi CYP3A4 indükleyicileri ile birlikte kullanıldığında, Avapritinib'in plazma düzeyleri değişebilir. Bu durumda doz ayarlaması gerekebilir. Bu nedenle, hastaların eş zamanlı kullandığı ilaçlar mutlaka hekim tarafından değerlendirilmelidir.
Yan Etkiler
Ayvakit’in bilinen yan etkileri, sıklık sırasına göre aşağıdaki gibidir:
- Yorgunluk, halsizlik ve iştahsızlık
- Bilişsel bozukluklar, baş dönmesi, uyku bozuklukları, halüsinasyonlar
- Mide bulantısı, kusma, ishal ve karın ağrısı
- Anemi ve nötropeni
- İntrakraniyal kanama
- Periorbital ödem ve sıvı retansiyonu
- Saç renginde değişiklikler
Chu, Edward; DeVita Jr., Vincent T.. Physicians' Cancer Chemotherapy Drug Manual 2024.
