Bariatrik Cerrahi (Zayıflama Ameliyatı), Obeziteye Bağlı Kanser Riskini Yarıdan Fazla Azaltıyor
Obezite ve belirli kanserler arasındaki ilişki artık iyi bir şekilde bilinmektedir ve obezite, en az 13 kanser türünün riskini artırmaktadır: yemek borusu kanseri, böbrek kanseri, menopoz sonrası gelişen meme kanseri, mide kanseri, kolon kanseri, rektum kanseri, karaciğer kanseri, safra kesesi kanseri, pankreas kanseri, over (kadın yumurtalık) kanseri, rahim kanseri, tiroid kanseri ve multipl miyelom. Obezite ayrıca kansere yakalandıktan sonraki hastalık sonuçları üzerine olumsuz etkilere sahiptir.
Obezite ile ilişkisi en yoğun şekilde araştırılan kanserlerin başında şunlar gelmektedir: meme, rahim, kolon ve prostat kanseri (bakınız obezite kanseri riskini nasıl artırır?).
Bariatrik Cerrahi Nedir?
Bariatrik cerrahi olarak adlandırılan obezite ameliyatları, kilo kaybetmeye yardımcı olan bazı sindirim sistemi değişikliklerini kapsamaktadır.
Obezite ameliyatları, diyet ve egzersiz programları işe yaramadığında ya da kilonuz sebebiyle sahip olduğunuz bir sağlık probleminiz olduğunda yapılır. Bazı ameliyatlar, sizin ne kadar yiyeceğinizi sınırlarken diğerleri, vücudunuzun besinler için olan emilim yeteneğini azaltacak şekilde işler, her iki amacı kapsayan ameliyatlar da bulunmaktadır (bakınız bariatrik cerrahi çeşitleri yazımız).
Daha önce yapılan çalışmalara göre bariatrik cerrahiler, genel kanser ve obezite ile ilişkili kanser sıklığının azalması ile kayda değer bir bağlantı göstermektedir.
Kimlere Zayıflama Ameliyatı Önerilir?
Bariatrik cerrahi, obeziteye sahip kişilere kilo verme ve sağlıklarını iyileştirme konusunda yardımcı olan bir cerrahi işlemdir. Bu, büyük bir ameliyat olup herkes için uygun olmayabilir.
Mevcut bilgilere göre, bariatrik cerrahi başka kilo verme yöntemlerini başarısız bir şekilde denemiş ve 40 veya üzeri bir VKİ'ye (Vücut Kitle İndeksi) sahip olan ya da 35 veya üzeri bir VKİ'ye ve obeziteye bağlı ciddi bir sağlık durumu olan (örneğin kalp hastalığı, diyabet veya uyku apnesi gibi) kişilere önerilmelidir.
VKİ Nedir?
VKİ, Vücut Kitle İndeksi anlamına gelir ve bir kişinin vücut ağırlığının (kilogram cinsinden) boyunun karesine (metre cinsinden) bölünmesi ile hesaplanır. Bu, bir kişinin vücut ağırlığının boyuna göre ne olduğunu belirlemek için kullanılan bir ölçüdür.
VKİ formülü şu şekildedir:
VKİ = Ağırlık (kg) / Boy (m)²
Bu formül, bir kişinin ağırlığını boyunun karesiyle böler. Örneğin, 70 kg ağırlığında ve 1.75 m boyunda bir kişinin VKİ'sini hesaplarsak:
VKİ = 70 / (1.75)² = 22.86
Bu değer, kişinin "normal kilolu" olduğunu gösterir. VKİ değerleri genellikle aşağıdaki gibi yorumlanır:
- 18.5'ten düşük: Zayıf
- 18.5 - 24.9: Normal kilolu
- 25 - 29.9: Fazla kilolu
- 30 ve üzeri: Obez
Ancak, VKİ'nin vücut yağını ölçmediğini ve kaslı bireylerde yanıltıcı olabileceğini unutmamak önemlidir.
Kanser Riskini Yarı Yarıya Azaltıyor
5 Mayıs 2023'te Digestive Disease Week 2023'te sunulan yeni bir çalışmada, araştırmacılar, obez hastaların bariatrik cerrahi geçirmesi durumunda, cerrahiye başvurmayan hastalara kıyasla obeziteye bağlı kanser gelişme sıklığında %50'den fazla bir azalma olabileceğini bulmuşlardır .
Bu çalışmada, araştırmacılar, bariatrik cerrahi geçiren 55,700 obez hasta ile cerrahi geçirmeyen 55,700 hasta verilerini karşılaştırdılar. Hasta grubu, sleeve gastrektomi, gastrik bypass veya gastrik band prosedürlerini geçirenleri içermekte ve araştırmacılar kanser oluşumunda rol oynayabilecek risk faktörlerini - sigara kullanımı, alkol kullanımı, kardiyovasküler hastalık, hormon tedavisi ve diğer ek hastalıkları - kontrol ettiler.
10 yıllık bir takip sürecinin ardından, bariatrik cerrahi geçiren hastaların sadece %4'ünün obeziteye bağlı kanser geliştirdiği bulundu. Bu oran, cerrahi geçirmeyenlerde %8.9 idi.
Ayrıca, bariatrik cerrahi geçiren hastaların, cerrahi geçirmeyenlere kıyasla neredeyse tüm obeziteye bağlı kanser türlerinde yeni vaka sayılarında tutarlı bir şekilde düşüş yaşadıkları gözlemlendi. Bunlar arasında meme kanseri (501'e karşı 751), kolorektal kanser (201'e karşı 360), karaciğer kanseri (969'a karşı 2,198), pankreas kanseri (54'e karşı 86), over kanseri (130'a karşı 214) ve tiroid kanseri (154'e karşı 175) bulunmaktadır.
Bu yeni bulgular, bariatrik cerrahinin obeziteye bağlı kanser riskini azaltma potansiyelini güçlü bir şekilde göstermektedir ve obezite yönetimindeki önemini daha da vurgular.
Bariatrik Cerrahi ve Kanser Riskine Dair Diğer Güncel Çalışmalar
16.000'den fazla hastayı içeren bir veri tabanı çalışmasında, bariatrik cerrahi geçiren hastalarda, cerrahi olmayan eşleştirilmiş obez hastalarla karşılaştırıldığında;
- meme dahil olmak üzere hormona bağlı kanser riskinde %77,
- rahim kanseri riskinde %79 ve
- prostat kanseri riskinde %63 azalma saptandı.
Roux-en-Y gastrik bypass (RYGB), hormonla ilişkili kanserler için en büyük risk azalmasına neden oldu: %84. Ancak kolorektal kanser riskinin 2.6 kat artmasıyla ilişkilendirildi. Ayarlanabilir mide bandı ve tüp mide (sleeve gastrektomi) ameliyatı kolorektal kanser riskinde herhangi bir artış ile ilişkili bulunmadı.
Başka bir çok merkezli veri tabanı çalışmasında, bariatrik cerrahi geçiren 22 bin hastanın (yüzde 61 RYGB ve yüzde 27 sleeve gastrektomi) ortalama 3.5 yıllık takip süresi boyunca herhangi bir kanser geliştirme riski, bariatrik cerrahi olmayan 66 bin hastayla karşılaştırıldığında %33 daha düşüktü. Bu çalışmada bariatrik cerrahi, menopoz sonrası meme %42, rahim %50, pankreas %54 ve kolon kanseri riskinde %41 azalma olmasıyla ilişkilendirildi. Bu çalışmada ise yukarıda çalışmadan farklı olarak rektum kanserinde herhangi bir azalma bulunmadı.
Bir milyondan fazla hastayı içeren bir Fransız veri tabanı çalışması, bariatrik cerrahiyi (RYGB, tüp mide ve mide bandı) geçiren hastaların, obezitesi olan ve bariatrik cerrahi geçirmemiş hastalarla aynı kolorektal kanser riskini paylaştığını ve bunun genel topluma göre %34 daha yüksek olduğunu gösterdi.
28 bin bariatrik cerrahiye uygun hastayı içeren başka bir çoklu veri tabanı çalışmasında, herhangi bir kanser türü ve akciğer, yumurtalık ve rahim kanserinin bariatrik cerrahi sonrası oranları, cerrahi olmayan kontrol hastalarıyla karşılaştırıldığında önemli ölçüde daha düşüktü.
Bariatrik cerrahi uygulanan 5053 hasta ve cerrahi olmayan kontrol grubundaki 25.265 eşleştirilmiş hastayı içeren bir başka retrospektif (geçmişe dönük) çalışmada, bariatrik cerrahi obezite ile ilişkili kanser riskinin %32 daha düşük olmasıyla ilişkilendirildi. Dahası kansere bağlı yaşam kaybı riskinde %48 azalma saptandı.
İsveç Obez Kişiler (SOS) Veritabanını kullanan çalışmalar, bariatrik cerrahinin 20 yılda kanser riskini yüzde 6'dan yüzde 3,9'a düştüğünü gösterdi ve ve etki kadınlarda daha belirgindi. Utah Cancer Registry'nin kullanıldığı bir çalışma, obezite cerrahisi geçiren hastalarda kansere bağlı yaşam kaybı oranının %46 oranında azaldığını gösterdi.
Bariatrik cerrahi ayrıca, melanom dahil tüm cilt kanserlerinin riskinin %41 azalmasıyla bağlantılıdır.
Aşağıda, bariatrik cerrahinin, kanser riskini ne kadar azalttığını gösteren çeşitli araştırmaların sonuçları özetlenmektedir:
Çalışma / Kaynak |
Cerrahi Yöntemler |
Takip Süresi |
Hastaların Sayısı |
Bulgular |
2023 Çalışması |
RYGB, AGB, SG |
- |
16,000 |
Hormona bağlı kanser riskinde %77 azalma (OR 0.23, 95% CI 0.18-0.30), RYGB en büyük risk azalmasını sağladı fakat kolorektal kanser riskini arttırdı (OR 2.63, 95% CI 1.17-5.95). AGB ve SG kolorektal kanser riskini arttırmadı. |
Çoklu Veri Tabanı Çalışması (1) |
RYGB, SG |
3.5 yıl |
22,000 |
Herhangi bir kanser geliştirme riskinde %33 azalma (HR 0.67, 95% CI 0.60-0.74). Postmenopozal meme kanseri, endometrial, pankreatik ve kolon kanseri geliştirme riskinde azalma. Rektal kanser riskinde azalma bulunamadı. |
Fransız Veri Tabanı Çalışması |
RYGB, SG, AGB |
- |
1 milyon+ |
Bariatrik cerrahi geçiren obez hastaların kolorektal kanser riski genel popülasyonla aynı, bariatrik cerrahi geçirmeyen obez hastaların riski ise genel popülasyondan %34 daha yüksek. |
Çoklu Veri Tabanı Çalışması (2) |
VSG, RYGB |
- |
28,000 |
Herhangi bir kanser türü ve akciğer, yumurtalık ve rahim kanserinin oranlarında önemli ölçüde düşüş |
Retrospektif Çalışma |
RYGB, SG |
- |
30,318 (5,053 cerrahi, 25,265 kontrol) |
Obezite ile ilişkili kanser riskinin %32 daha düşük olması (10 yıl kümülatif insidans 2.9% vs 4.9%, HR 0.68) ve kansere bağlı yaşam kaybı riskinde %48 azalma (10 yıl kümülatif insidans 0.8% vs 1.4%, HR 0.52) |
İsveç Obez Kişiler (SOS) Veritabanı |
- |
20 yıl |
- |
Kanser riskini %6'dan %3,9'a düşürme, etki kadınlarda daha belirgin |
Utah Cancer Registry |
- |
- |
- |
Kansere bağlı yaşam kaybı oranının %46 oranında azalması. Melanom dahil tüm cilt kanserlerinin riskinin %41 azalmasıyla bağlantılıdır. |
*
İlgili konu: Zayıflamak için kullanılan diyabet iğneleri – nelerdir, nasıl etki eder ve güvenli mi?
1. Outcomes of bariatric surgery. Authors: Dana Telem, MDAlexander J Greenstein, MD, MPHBruce. This topic last updated: Aug 08, 2022. UpToDate.com
2. Bariatric Surgery May Reduce Risk of Obesity-Related Cancers by More Than Half.