Bilim insanları Çinli biyoteknoloji firması Sinovac'ın geliştirdiği CoronaVac aşısının, özellikle salgının şiddetli olduğu ülkelerde ciddi Covid-19 vakalarını azaltabileceğini söylüyor.
CoronaVac aşısının etkinliği hakkında uzun zamandır beklenen sonuçların geçen hafta yayınlanmasının ardından hayal kırıklıkları ve kafa karışıklıkları yaşandı. Ancak araştırmacılar aşının, bu hastalıktan dolayı gerçekleşen ölümlerin azalmasına yardım edebileceğini söylüyorlar.
Brezilyalı araştırmacılar; Sinovac firması tarafından geliştirilen CoronaVac aşısının son aşama klinik denemelerinde ciddi ve hafif Covid-19 hastalığını %50.4 oranında önlediğini bildirdiler. Bu oran geliştirilen diğer aşıların %90 etkinliği ile kıyaslandığında çok daha düşüktür.
Brezilya’da elde edilen CoronaVac aşı istatistiği, aynı aşının Türkiye ve Endonezya’daki ilk denemelerinden çok daha düşüktür ve etkinliği ise daha önce Brezilya tarafından ilk kez bildirilen etki seviyesinin altındadır. San Paulo’daki Butantan Enstitüsü 7 Ocak’ta aşının hastalığı önlemedeki etkinliğinin %78 olduğunu duyurdu fakat bu hafta, istatistiklerin dar kapsamlı tıbbi bakım gerektiren kişilerin baz alınarak belirlenmiş olduğu ortaya çıktı.
Araştımacılar, en son sonuçların doğrulanması halinde, 2 doz olan aşının Brezilya ve Türkiye gibi salgının şiddetli olduğu ülkelerde uygulanmasının hemen faydalı olabileceğini söylüyor. Avustralya’daki Bond Üniversitesi Tıp Fakültesinde çalışan Hilda Bastian “Gerçekten çaresiz durumda olan ve başka seçeneği olmayan topluluklar için bu aşı harika bir şey” diyor.
Brezilya’daki denemelerde, çalışmalara katılan 9200 sağlık çalışanından 252’sinde Covid-19 vakası bildirildi.(Bu vakaların 85’i aşılı; 167’si ise plasebo grubundaydı). Aşılanan katılımcıların hiçbirinde ciddi Covid-19 nedeniyle hastaneye yatış gerçekleşmemiştir. Pensilvanya’daki Çocuk Hastanesinde aşı bilimcisi olan Paul Offit verilerin onaylanması durumunda, aşının her ülkede hastalığı önleme konusunda role sahip olabileceğini söyledi.
Sonuç ve uzman yorumları
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji araştırmacısı ve aynı zamanda CoronaVac aşısının Türkiye’deki koordinatörü olan Prof. Dr. Murat Akova “Brezilya’daki veriler, 13 Ocak’ta acil kullanım izni altında aşı yapmayı planlayan Türkiye için önemlidir.” demiştir.
“Brezilya’nın deneme sonuçlarını bildirmekte gecikmesi, Türkiye’nin CoronaVac aşısını dağıtmayı kabul ettiğinde; kendi yaptığı aşı etkinliği denemelerinin erken sonuçlarına güvendiği anlamına gelmektedir.” diye sözlerine ekliyor. Kasım ayının sonlarında Türkiye; 1322 gönüllü ile yaptığı denmelerde 29 COVID-19 vakasını baz alarak aşının semptomatik (belirti veren) hastalığı önlemedeki etkisini %91.2 olarak bildirmiştir.
Dr. Murat Akova, “Brezilya’daki sonuçlar, Pfizer-Biontec ve Moderna’nın geliştirdiği önde gelen 2 mRNA aşısı ile kıyaslandığında hayal kırıklığına sebep oldu, çünkü bu aşıların etkinliği %90’dan daha fazlaydı. Fakat CoronaVac aşısı Türkiye için hala değerli çünkü birçok ciddi COVID-19 hastalığını önleyecektir.” diye ekliyor.
Endonezya’daki Gadjah Mada Üniversitesinde aşı bilimcisi olan Jarir At Thobari “Endonezya da CoronaVac aşısının acil kullanımına izin vererek 13 Ocaktan itibaren Ulusal aşılama programı ile kullanıma başlamıştır. 1600 kişi ile yapılan aşı etkinlik denemelerinden elde edilen sonuçlara göre 25 COVID-19 hastasının olduğu baz alındığında aşının semptomatik hastalığı önlemedeki etkinliği %65.3 olarak bulunmuştur.” diyor ve Endonezya’nın geniş toplumu göz önüne alınırsa, birçok insanın aşıdan %65 etkinlikle faydalanabileceğini de söylüyor.
Sonuçların farklı çıkması aslında şaşırtıcı değil
Bilim insanları görece az kişi ile çalışılan ve etkinliği düşük olan bir aşı için ortaya çıkan bu karışık sonuçların şaşırtıcı olmadığını söylüyorlar. Oxford Üniversitesi ve bir ilaç firması olan AstraZenca tarafından geliştirilen COVID-19 aşısı’nın denmelerinde de farklı sonuçlar bildirilmiştir. Dr. Hilda Bastian, “Eğer gerçekten etkinliği yüksek bir aşınız varsa, net bir sonuç elde etmek için çok fazla katılımcı ile çalışmaya ihtiyacınız yoktur. Fakat sonuçlar karmaşık olduğunda neler olduğunu anlamak için daha geniş sayıda katılımcıya ihtiyacınız vardır.” diyor.
Sonuçların farklı çıkmasının 2 önemli nedeni
- Araştırmacılar Brezilya’daki denemeleri de dahil ederek; diğer aşılarla kıyaslandığında CoronaVac aşısının etkinliğinin düşük olmasının 2 hafta ara ile 2 doz uygulanmasına bağlı olabileceğini söylüyorlar. Bu da katılımcılara yüksek bağışıklık seviyesine ulaşmak için yeterli zaman verilmemesi anlamına geliyor.
- Ayrıca denemelerin yapıldığı katılımcı grupları da önem taşımaktadır. Örneğin: yalnızca virüse daha fazla maruz kalan, yan etkileri bildiren ve test edilen sağlık çalışanlarının katıldığı araştırmada muhtemelen daha hafif enfeksiyonlar tespit edilebilecek fakat aşılamaya halkı da dahil eden Endonezya ve Türkiye’deki araştırmalarda ise durum farklı olacaktır.
CoronaVac aşısının diğer yararları
Güney Avustralya Üniversitesinde Biyoistatistikçi olan Adrian Esterman, SARS-CoV-2’nin inaktif halini kullanan CoronaVac aşısının piyasaya sürülmesi ile diğer ülkelerde de bu aşının daha yaygın kullanılabileceğini söylüyor.
Ayrıca; Pfizer-Biontech Aşısının -70 derecede saklanması gerekirken, CoronaVac aşısının buzdolabı şartlarında saklanabilir olması bu aşının dağıtımıda kolaylaştırmaktadır. Yakın zamanda bildirilen veriler ışığında, CoronaVac aşısı güvenli görünüyor, sadece birkaç kişide başağrısı gibi hafif semptomlar olmuştur.
Dr. Hilda Bastian, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) ekibinin, Çin’deki Sinovac firmasının aşı üretim uygulamalarını gözden geçirdiğini ve eğer DSÖ acil kullanım için aşıları listelerse aşıların küresel dağıtımının hızlanacağını sözlerine ekliyor.
İLGİLİ KONULAR
