Dijital Cihazların Yapay LED Işıkları Uyku Kalitesini Düşürüyor

Hiç şüphesiz hayatımızdaki dijital malzemeleri getirdiği kolaylıkları saat ve mekan gözetmeksizin çok severiz. Hangimiz elimizde telefonla uyumadık veya hangimiz yatakta uzanırken televizyon izleme keyfine özenmez ki? Araştırmalar elektronik cihazlar tarafından yayılan mavi ışığın hızla artan uyku bozukluklarının temel sebebi olabileceğine işaret ediyor.

Araştırmaya katılan 17-42 yaş arası gönüllülere kısa dalga boylu ışığı kesen gözlüğü uyumadan 3 saat önce takmaları, rutin dijital hayatlarına ise aynı şekilde devam etmeleri ve bu düzeni 2 hafta boyunca sürdürmeleri söylendi. Bu küçük deneyde bile insana yatağa gitmelisin mesajını veren melatonin hormonunda %58'lere varan artış gözlemlendi. Bu artış yapay yollarla elde edilen artıştan bile fazla olarak kaydedildi.

Buradan en önemli sonucun yayılan mavi ışığın uyku kalitesini olumsuz etkilediğidir. Uyku ise vücudun temel düzenini etkileyen en önemli unsurlardan biridir.

Araştırmaya katılan 22 gönüllü ise bu deneyden sonra daha kolay uyuduklarını, uykuya daha kolay geçtiklerini ve uyku süresinin ise ortalama 24 dakika daha uzun olduğunu bildirdiler.

Bilinen en önemli mavi ışık kaynağı güneş ışığıdır. Ancak mavi ışık en çok LED (Light Emitting Diode) tasarımlı dijital ürünlerde karşımıza çıkmaktadır. Mavi ışık ise vücutta uyanıklığı tetikleyip vücut saatimizi düzensizleştirerek sirkadyen ritmimizi (circadian rhythm), yani vücudun ne zaman uyuyup ne zaman uyanması gerektiğine karar veren sistemi bozmaktadır. Bu yapay ışık gözlerimizdeki ipRGC (intrinsically photosensitive retinal ganglion cell) hücreleri aktive ederek melatonini baskılamaktadır. Bu da uykusuzluğu veya uyku bozukluğunu beraberinde getirmektedir.

Mavi ışığa maruz kalma süremizi limitleyen veya mavi ışığı süzen filtrelerin kullanımı, mavi ışığı kesen bilgisayar gözlükleri kullanımı ve özellikle zararlı ışınları yansıtıcı gözlüklerin veya lenslerin kullanımı tavsiye ediliyor.

Mavi ışığı kesen gözlükler kullanarak ışık almaçlarına (fotoreseptörlere) gelen ışık önleyebilir ve böylece uyku düzenimizi bozmadan yapmamız gereken işlere devam edebiliriz.

Elde edilen son verilere göre ABD genelinin %50'ye yakın bir kısmı uykusuzluk sebebi ile yaptıkları işlerin olumsuz etkilendiğini ifade etmektedir.