Elektronik Sigaranın Hedefinde Sadece Mevcut Sigara İçicileri Mi Var?

Bilindiği üzere e-sigara birkaç senedir özellikle hayatımızda yer eden, normal sigara içimini taklit eden elektronik bir cihaz. Başlarda sigara bıraktırmaya yardımcı olarak satılırken günümüzde “sigaranın daha az zararlı bir alternatifi” olarak piyasada yer edinmeye çalışmaktadır.

Ülkemizde satışı yasak olmasına karşın hepimiz etrafımızda kolaylıkla pek çok kişinin bu ürünleri kullandığını görebiliyoruz. Avrupa ve Amerika’ya bakıldığında ise e-sigara kullanımının çok daha fazla olduğunu biliyoruz. Özellikle 2000’li yıllarda sağlıklı yaşam trendlerinin başlamasıyla sigarayı bırakmaya çalışan kitleler oldu. Bu akımın başını Avrupa ve Amerika çekti. Sigarayı bıraktırıcı ürün arayışının bu sebeple yoğun olduğu bu yerlerde yeni bir tütün ürününe ilgi ve ümit haliyle yüksek olmuştu.

Peki e-sigara gerçekten bu ümitleri karşılayacak ve tütün bağımlılığına son verecek ya da insanların sigaradan gördüğü zararı daha aza indirebilecek bir ürün müydü? E-sigaranın satılmaya başlandığı günden itibaren bu sebeple pek çok araştırılma yapılmaya başlandı. Bizler hala sorularımızın tam yanıtlarını daha uzun süreçlerde alacak olsak da belirli bir süredir devam eden çalışmaların sonuçlarına baktığımızda e-sigaraya karşı temkinli olmamız gerektiğini görüyoruz.

Geçtiğimiz günlerde yayımlanan bir çalışmanın sonuçları da bu düşüncemizi desteklemekte. Tennessee/Amerika merkezli ve 6167 katılımcıyı içeren çalışma, e-sigara gerçekten sigaradan kurtulmaya mı yarıyor yoksa yeni bir tütün ürünü bağımlılığı mı oluşturuyor sorusunun cevabını bizlere sunmakta. Çalışmada katılımcıların 1178’i (%22.1) hali hazırda sigara içen kişilerdi ve bu kişiler son 12 ay içerisinde sigarayı bırakmayı amaçlamışlardı.

Çalışmanın 2 Önemli Sonucu:

1. Sigarayı bırakmaya çalışan kişiler, sigara içmeyenlere göre 7 kat daha fazla e-sigarayı tercih ediyor,
2. Sigarayı bırakmaya çalışanlar arasında ise e-sigarayı basamak olarak kullanmayı hedefleyen insanlar 3.5 kat daha uzun sürede sigarayı bırakabiliyor.

Bu çalışmanın sonuçları, uluslararası sağlık haberciliği yapan bazı yayın organları tarafından “elektronik sigara, sigara içmeyenleri hedeflemiyor, sadece mevcut sigara içenlere daha az zararlı bir alternatif sunmayı amaçlıyor” şeklinde yorumlanmıştır. Fakat bunun aksini söyleyen çalışmalar da mevcuttur. Örneğin ABD’li öğrenciler arasında yapılan bir çalışmada e-sigara kullanımının sadece 2013 ve 2014 yılları arasında %4.5’ten %13.4’e çıktığını görülmüştür (2013'te 660.000 yüksek okul öğrencisi e-sigara kullanıyorken 2014'te bu sayı 2 milyon olmuştur). Tütün ve tütün ürünleri ve birçok e-sigarada bulunan harici nikotin ile beyin ne kadar erken tanışırsa o kadar güçlü bir alışkanlık oluştuğu bilinmektedir.

Yine geçtiğimiz aylarda Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi FDA, daha az zararlı tütün ürünleri ve dolayısı ile e-sigara hakkında başvuruları değerlendirebileceğini duyurdu. Dünya genelinde dikkat çeken bu açıklamadan 1 hafta sonrasında ise sınırlandırma getirmeye çalışacaklarını ve zararsız kullanımlar için eğitimler vereceklerini açıkladılar. Fakat bu geri adım gibi görünene hamleleri “yeni bir tütün ürünü olan e-sigara”nın önüne geçmiyor aksine kontrollü bir kapı aralıyordu.

Sonuç olarak; bizler ölçmediğimiz şeyleri değiştiremiyoruz, bunun için daha somut sonuçlar bekliyoruz, fakat hiçbir tütün ürünü (henüz ispatlanmasa da) daha az zararlı olsa bile kullanılmamalı. Bugün önlenebilir kanser ve buna bağlı ölüm nedenlerinin başlarında gelen tütün ürünleri sağlığımız adına terk edilmeli. Bizler de gönülden isteriz ki bir ürün olsun ve sigara alışkanlığına son versin. Ancak bilindiği üzere sigara günümüze gelene kadar sürekli modifiye edilerek, bu yeni yöntemler daha az zararlı denilerek pazarlandı. Örneğin bir light (hafif) sigara ilk ortaya çıktığında ilgi görmesine karşın sonuçlarını beklendiği gibi olmadı, daha derin içe çekmeler sonucu akciğer kanserinin yerini daha farklı yerlere taşıdı. Umuyorum ki bu gibi örnekleri daha fazla yaşamayacağımız; ölçümleyip daha doğru stratejiler izleyebileceğimiz çalışmalar ve kanıtlar görürüz.