Kanda dolaşan tümör hücrelerini veya DNA parçalarını yakalamak, hassas onkolojinin en önemli amaçlarından biridir. Son yıllarda özellikle mikroçipler kullanılarak, kanser hücrelerinin yakalanması amaçlanmaktadır. Bu bağlamda, Nisan 2019’da Nature’da yayımlanan çalışmada, kanda dolaşan tümör hücrelerini yakalayabilien ve tüm kan akışını tarayabilen giyilebilir bir çip geliştirildiği duyuruldu.
Bilindiği üzere, doku biyopsileri kanserin tespitinde en doğru sonucu veren yöntemdir. Biyopsiler genellikle invazif (girişimsel) olarak yapılır ve hastanın konforunu engelleyebilmektedir. Doku biyopsilerine alternatif olarak son zamanlarda likit biyopsi kavramı ortaya çıkmıştır. Likit biyopsiler, kanser alanında oldukça araştırılan konulardan biridir. Likit biyopsiler, kan örneğinden kanser hücrelerini veya kanser ilişkili DNA parçalarını yakalama prensibine göre çalışır. Son yıllarda, kandaki bu tip kanser hücrelerini yakalamak için 3 boyutlu akıllı mikroçipler dizayn edilmektedir. Bu tip kanser hücrelerini yakalamak özellikle tümör biyolojisini anlamada ve tedavi planlamasında oldukça yararlı olmaktadır. Ancak bu akıllı mikroçipler konusunda halen pek çok problem bulunmaktadır. Alınan tek bir kan örneği , kanser hücrelerini yakalamak için yeterli olmamaktadır.
Bu durumun önüne geçmek için ABD Michigan Üniversitesi araştırmacıları giyilebilir ve tüm kanı tarayan bir cihaz geliştirmiştir. Bu cihazın özelliklerine baktığımızda, daha önce geliştirilen mikroçiplerden oldukça farklı olduğunu görüyoruz. Bu cihaz giyilebilir olması sebebiyle tüm kan akışını tarayabilme özelliğini taşımaktadır.
Cihazın boyutu yaklaşık 2.54 cm'dir. Cihaz, vücuda implant edileceğinden oldukça steril ve güvenlidir. Kanın cihazdan geçerken pıhtılaşmasını engelleyen bir sistemde içermektedir. Analize giren kan, heparin (pıhtılaşmayı engelleyen molekül) ile karışarak kanın pıhtılaşmasını engellemektedir. Cihazda filtre sistemi grafen oksit ile kanser hücrelerini yakalayabilen antikorlar bulunmaktadır. Bu özel tasarlanan antikorlar, kanser hücrelerinin yüzde 80'ini yakalayabilmektdir.
Cihazı test etmek için sağlıklı köpeklere insan kanser hücreleri enjekte edilmiştir. Önemle vurgulamak gerekir ki, kanser hücrelerinin enjekte edilmesinin bu hayvanlarda herhangi uzun dönem sağlık etkisi olmayacağından emin olunmuştur. Köpeklerdeki bağışıklık sistemi, doku uyumsuzluğu nedeni ile, insan kanser hücrelerini enjeksiyondan birkaç saat sonra ortadan kaldırılacaktır. Köpeklere, standart koşullarda sedatifler (sakinleştirici) verilerek, kanser hücresi enjeksiyonu sonrasında, cihazlar yerleştirilmiştir. Aynı zamanda, köpeklerden her 20 dakikada bir kan örnekleri alınarak, bu kan örneğindeki kanser hücreleri aynı cihazla laboratuvar ortamında analiz edilmiştir. Böylelikle, giyilebilir çip ile laboratuvar ortamındaki çip arasındaki farklılık karşılaştırılmıştır. Giyilebilir cihazın, in vitro (laboratuvar) ortamındaki aynı mikroçipe göre mililetrede 3.5 kat daha fazla kanser hücresi yakaladığı görülmüştür.
Peki Bu Çalışma Bize ne İfade Ediyor?
- Kanda dolaşan kanser hücrelerini yakalayabilen giyilebilir cihaz geliştirildi. Bu gelişme, hassas tıp ve kanser erken tanısı için önemli bir adım olabilir.
- Kanser hücrelerinin çoğu kan akışına girdikten sonra yaşamını uzun süre devam ettiremez. Kan akışında yaşamını sürdüren az sayıda kanser hücresi farklı dokulara yerleşerek, metastatik tümörleri oluşturur. Bu sebeple, kanser hücresini kanda olabildiğince erken yakalamak doğru tedavi planlaması ve kanserin diğer dokulara organlara yayılmasını önlemek açısından önem arz etmektedir. Bu cihaz bu tip hücreleri yakalamak için önemli bir potansiyele sahiptir.
- Önemle vurgulamak gerekir ki, bu cihaz halen laboratuvar ortamında test edilmektedir. İnsanda klinik çalışmaların başlaması için 5 yıl gibi bir süreye ihtiyaç vardır.
- Merak edenler için KANSERDE LİKİT BİYOPSİLER
