Biyopsi nedir ?

Biyopsi, bir hastalığı analiz etmek için hücrelerin veya dokunun çıkarılmasıdır. Biyopsinin amacı, numunenin yapısal ve histolojik özelliklerini karakterize etmek ve bazı durumlarda belirli moleküler biyobelirteçlerin varlığını test etmektir. Onkolojide, kanserin var olup olmadığını belirlemek ve hastalık yönetimi kararlarına rehberlik edecek diğer özellikleri değerlendirmek için biyopsi önemlidir.

Biyopsi işlemi sırasında ve sonrasında neyin beklenmesi gerektiği konusunda hastaları eğitmek, prebiyopsi anksiyetesini (biyopsi öncesi kaygıyı) azaltmak için önemlidir. Hastalar tipik olarak biyopsi sırasında ağrı veya rahatsızlıktan endişelenirler. Yapılan bir arşatırmada, biyopsi öncesi ağrı konusunda bir beklentiye girmenin, biyopsi sırasında hissedilen ağrıyı artırdığı bulundu. Bir başka çalışmada ise biyopsi için hastaları hazırlamanın, daha düşük kaygı düzeyleri ile ilişkili olduğu bulundu.

Biyopsi öncesi

Birkaç farklı biyopsi vardır; biyopsi çeşitleri, çıkarılan doku miktarına ve dokunun kesildiği şekle göre farklılık gösterir. Doktorlar, biyopsi tipinin seçiminin, biyopsi genel amacına ve biyopsinin hangi organdan alınacağına göre belirler.

Farklı biyopsileri şu üç örnek ile daha iyi anlayabilirsiniz:

  1. Sadece kanser var veya yok demek için az sayıda hücre yeterli iken, biyobelirteçlerin analizi için daha fazla miktarda dokuya ihtiyaç duyulabilir.
  2. Lenfomadan şüpheleniliyorsa, bir lenf bezinin tamamını eksizyonel biyopsi çıkarmak gerekirken, lenf bezine metastaz yapan başka bir solid (katı organ) kanserinden şüpheleniliyorsa, lenf bezinden tru-cut (kalın iğne) ile sadece doku parçası çıkarmak yeterli olabilmektedir.
  3. Tiroid kanseri tanısı için, tiroidden ince iğne biyopsisi yeterli olmaktadır.

Biyopsi kanserin metastaz yapmasına (yayılmasına) neden olur mu?

Hastalar veya yakınları, "tümöre bıçak vurulmasının kanseri yaydığı" kaygısını öteden beri taşımaktadır. Ama işin aslı sıklıkla şudur: Özellikle geçmiş dönemlerde, kanserler çoğunlukla 4. evrede, yani zaten başka organlara yayılmış bir halde iken tanı almakta idi, yani, biyopsi yapıldığında zaten metastaz vardı.

Biyopsinin, metastaz başlatabilen tümör hücrelerini tohum gibi ekebileceği kaygısına, modern biyopsi teknikleri ile artık gerek kalmamıştır. Çalışmalar, bunun birçok kanser için potansiyel, ancak çok nadir bir risk olduğunu göstermektedir.

Baş ve boyun kanseri ile ilgili 7 çalışmanın sistematik bir derlemesinde, ince iğne aspirasyonu ile biyopsi yapılan olguların sadece % 0.00012'sinde ve kalın iğne biyopsisi yapılan olguların % 0,0011'inde kanser hücresi ekimi yapıldığı hesaplandı. Prostat kanseri hakkında bir sistematik gözden geçirme, biyopsi ile kanserin yayılma riskinin % 1'den az olduğunu bildirdi.

Meme kanseri hakkında yapılan bir başka çalışmada, biyopsi ile kanser hücresi ekimi olsa bile, bu doğal yollarla gerçekleşen bir metastaz olmadığı için, kanser hücrelerinin canlı kalamadığı belirtilmektedir. Ayrıca, vakum destekli biyopsinin, geleneksel otomatik tru-cut cihazlarla karşılaştırıldığında daha düşük bir tohumlama riski ile ilişkili olduğu bulundu.

Biyopsi nasıl yapılır?

Çoğu biyopsi uygulaması ayakta tedavi bazında yapılır ve lokal anestezi kullanır (hastaneye yatış gerekmez). Derin bir iç organı içerenler gibi daha karmaşık olan biyopsiler daha kapsamlı anestezi gerektirebilir. Hastalar, kendilerine eşlik edecek bir refakatçinin gerekip gerekmediği, işlemden önce yeme ve içmeye izin verilip verilmediği ve biyopsinin gününe ilişkin talimatları anlamalıdır.

Çoğu hasta biyopsi sırasında ağrı yaşamaz. Ultrason rehberli meme biyopsisi yapılan 136 kadın üzerinde yapılan bir çalışmada, hastaların % 40 ve % 49'unun, sırasıyla hiç ağrı veya hafif ağrı yaşamadığını ve sadece % 12'sinin biyopsi sırasında orta ve şiddetli ağrı yaşadığını bildirmektedir. Ayrıca biyopsi sırasında ağrı beklentisine giren hastaların ağrıyı yaşama olasılığı daha yüksek bulundu; bu da hastaları işlemden önce beklemeleri gerekenleri öğretmenin ve bilgilenmenin önemini vurgulamaktadır.

- Meme biyopsisi öncesi bilmeniz gerekenler

- Meme biyopsisi nedir ve nasıl yapılır? (detaylı)

Biyopsi sonrası

Biyopsi sonrası hemen iyileşme süresi, anestezi derecesine ve biyopsi bölgesine bağlı olarak değişecektir. Örneğin, daha karmaşık bir biyopsi geçiren hastalar taburcu edilmeden önce birkaç saat gözlem gerektirebilir (akciğer biyopsisi gibi). Hastalar ve bakıcılar, prosedürün hemen ardından ne beklemeleri gerektiği, yaklaşık olarak işlemin yapıldığı merkezde ne kadar süre kalacakları, hastanın bağımsız olarak çalışabilmesinden önce ne kadar süre bekleyebilecekleri ve fiziksel aktivitelerde herhangi bir sınırlama ihtiyacı konusunda eğitilmelidir.

Biyopsi sonrası olası komplikasyonlar (işleme bağlı oluşabilecek yan etkiler) da değişmektedir. Hastalar ve bakım verenler, hangi komplikasyonların normal olduğunu ve biyopsi sonrası komplikasyon belirti ve bulguları konusunda bilgilendirilmeliler.

Biyopsi sonrası görülen yaygın potansiyel komplikasyonlar arasında, biyopsi bölgesinde rahatsızlık, morarma ve / veya kanama yer alır.

Görüntü kılavuzluğunda meme biyopsisi yapılan 351 kadın üzerinde yapılan bir çalışmada, biyopsi sonrası ağrısının hafif olduğu bildirildi:

  • ultrason rehberliğinde biyopsi ile 10 üzerinden ortalama 2.3 puan
  • vakum destekli stereotaktik biyopsi ile 3.1 puan
  • hekim deneyiminin seviyesi arttıkça, bildirilen ağrı azalıyordu; kullanılan biyopsi iğnesi çeşidi ve kaç biyopsi parçası alındığından bağımsız olarak.

Transrektal (makattan) ultrason eşliğinde prostat biyopsisi yapılan 900'den fazla erkek üzerinde yapılan bir çalışmada, kişilerin % 44'ünün biyopsiden sonraki 35 gün içinde ağrı bildirdiği, ancak sadece % 7'sinde ağrının ciddi veya orta derecede bir problem olduğu bildirildi.

- Prostat biyopsisi nedir? Hangi durumlarda yapılmalıdır ve nasıl yapılır? (detaylı)

Hastalar biyopsi sonrası olası kanama, morarma ve şişme hakkında eğitilmelidir, çünkü bu semptomlar (bulgu/şikayet) kaygıya yol açabilir. Örneğin, bir prostat biyopsisi çalışmasında % 93, % 66 ve % 37 oranında hemoejakülat (kanlı meni), hematüri (kanlı idrar) veya hematokezya (kanlı gaita) raporlandı. Bu gibi yan etkiler yaşayanlar daha fazla kaygı bildirilmektedir.

Biyopsi sonuçları

Çoğu hasta, anlaşılır bir şekilde, biyopsi sonuçlarının mümkün olduğunca çabuk olmasını ister. Potansiyel melanom için biyopsi yapılan 301 hastadan oluşan çok merkezli bir çalışmada, hastaların % 52'sinin, telefon görüşmesi, sesli mesaj, e-posta veya çevrimiçi portal gibi hızlı bir yöntemle sonuç almayı istedikleri bulundu. Sonuçlar anormal ise, hastaların yaklaşık % 70'inin bu durumun kendilerine telefonla bildirilmesini, %28'inin ise yüz yüze görüşme tercih ettikleri bildirildi. Normal sonuçları olan hastalar için, yaklaşık %32'si bir sesli mesajın kabul edilebilir olduğunu, ardından yaklaşık % 28 ve % 24'ünün e-posta veya telefon görüşmesini tercih ettiğini bildirdi. Çevrimiçi portal genç hastalar ve daha yüksek eğitim seviyesi olan kişiler tarafından tercih edildi.

Çoğu hasta sonuçlarını hızlı bir şekilde almayı tercih etse de, bazıları yüz yüze bir görüşmeyi tercih edebilir. Bu, biyopsi öncesinde tartışılmalı ve karara bağlanmalıdır. Sonuçları almak için hızlı bir yöntemi tercih eden hastalar için, haber ılımlı bir iletişim dili ile sağlanmalıdır.