Hormon Pozitif Meme Kanserinde Direnç Kırılıyor: Vepdegestrant ile PROTAC Dönemi Başlıyor

Neden Önemli?

Östrojen reseptörü pozitif (ER+), HER2 negatif ileri evre meme kanseri, tüm meme kanserlerinin yaklaşık %70’ini oluşturur. Bu hastalık grubunda standart ilk basamak tedaviler arasında endokrin tedavi ve CDK4/6 inhibitör kombinasyonları yer alsa da, ileri evrede direnç gelişimi oldukça yaygındır. Direncin önemli nedenlerinden biri de ESR1 mutasyonlarıdır; bu mutasyonlar, özellikle CDK4/6 inhibitörü sonrası ilerleme gösteren hastaların %40-50’sinde görülmektedir.

Ancak bu grup için mevcut tedavi seçenekleri sınırlıdır ve çoğu zaman intravenöz uygulama, zayıf etkinlik veya belirgin yan etkiler nedeniyle klinik pratikte zorlayıcıdır. İşte bu noktada, oral yolla alınabilen ve yeni bir mekanizma ile çalışan vepdegestrant sahneye çıkıyor.

---

---

Vepdegestrant Nedir, Ne Sunuyor?

Vepdegestrant (ARV-471), PROTAC (proteolysis-targeting chimera) teknolojisi ile geliştirilmiş bir östrojen reseptörü yıkıcı moleküldür. Bu teknoloji, reseptörleri doğrudan ubiquitin-proteazom sistemine yönlendirerek hücre içi yıkımını sağlar. Geleneksel ER antagonistlerinden farklı olarak, sadece reseptörü bloke etmekle kalmaz, aynı zamanda yok eder. Bu mekanizma özellikle mutant ER proteinlerinin baskılanmasında avantaj sağlamaktadır.

---

VERITAC-2 Çalışması Neyi Araştırdı?

Bu faz 3, çok uluslu ve açık etiketli randomize çalışmada, daha önce bir CDK4/6 inhibitörü + endokrin tedavi hattı alan ve ilerlemiş ER+/HER2– meme kanseri tanısı olan 624 hasta değerlendirildi. Hastalar iki gruba ayrıldı:

• Vepdegestrant: Günde 200 mg, ağızdan

• Fulvestrant: Ayda iki kez, kas içi enjeksiyon

Randomizasyon ESR1 mutasyon durumuna ve visseral (iç organ) metastaz varlığına göre yapıldı.

Çalışmanın birincil sonlanım noktası, merkezi kör değerlendirme ile ölçülen radyolojik progresyonsuz sağkalım (PFS) idi.

---

ESR1 Mutasyonu Olan Hastalarda Önemli Başarı

ESR1 mutasyonlu alt grup analizinde vepdegestrant açıkça üstün bulundu:

• Medyan (ortanca) PFS:

  • Vepdegestrant: 5.0 ay

  • Fulvestrant: 2.1 ay

  • HR: 0.58 (Güven aralığı: 0.43–0.78), p<0.001

Bu sonuç, hem istatistiksel hem de klinik olarak anlamlı bir fark sunmakta.

Dahası, vepdegestrant kullanan hastalarda objektif yanıt oranı %18.6 iken, fulvestrant grubunda bu oran sadece %4.0 idi.

---

Tüm Hasta Grubunda Etki Sınırlı

Tüm hasta grubu (ESR1 mutasyonu olan ve olmayanlar) incelendiğinde ise fark anlamlı değildi:

• Ortanca PFS:

  • Vepdegestrant: 3.8 ay

  • Fulvestrant: 3.6 ay

  • HR: 0.83, p=0.07

Bu sonuç, ESR1 mutasyonu olmayan hastalarda hastalığın çoklu yolaklarla ilerlemesi ve endokrin tedaviye duyarlılığın azalması ile ilişkilendirilebilir.

---

Yan Etki Profili ve Güvenlik

Tedaviye bağlı yan etkiler genellikle 1. veya 2. derece idi. En sık bildirilenler:

• Yorgunluk: %26.6 (vepdegestrant) vs. %15.6 (fulvestrant)

• Karaciğer enzim yükselmeleri (ALT, AST): %14.4

• Bulantı: %13.5

Grade 3 veya daha yüksek advers olaylar:

• Vepdegestrant: %23.4

• Fulvestrant: %17.6

EKG'de QTc uzaması nadiren görüldü ve klinik olarak anlamlı aritmi bildirilmedi.

İlaca bağlı kalıcı tedavi kesme oranı ise sadece %2.9 ile oldukça düşüktü.

---

Klinik ve Bilimsel Yorum

📌 Elacestrant gibi diğer oral SERD'lerle karşılaştırıldığında vepdegestrant, ESR1 mutasyonlu hastalarda daha güçlü bir PFS kazanımı sunuyor.

📌 Objektif yanıt oranı %18.6 gibi çarpıcı bir değerle, bu yeni ajan ikinci basamakta ciddi bir alternatif olarak öne çıkıyor.

📌 Fulvestrant ile karşılaştırıldığında hem uygulama kolaylığı (oral) hem de biyoyararlanım açısından üstünlük taşıyor.

---

Sonuç: PROTAC’ların Çağı Başlıyor mu?

VERITAC-2 çalışması, ESR1 mutasyonu taşıyan ileri evre meme kanserli hastalarda vepdegestrant’ın fulvestrant'a kıyasla daha uzun progresyonsuz sağkalım ve daha yüksek yanıt oranı sağladığını gösterdi. Yan etki profili makul ve çoğu zaman yönetilebilir düzeyde. Henüz genel sağkalım (OS) verileri olgunlaşmamış olsa da, bu çalışma PROTAC tabanlı tedavilerin klinik pratiğe girmesi açısından bir dönüm noktası olabilir.