Geçtiğimiz günlerde İngiliz Tıp Dergisi’nde yayınlanan bir araştırmanın sonucuna göre, ipilimumab’a dirençli hastalarda etkili olduğu bilinen nivolumab, BRAF testi negatif, ileri evre melanomlu hastalarda, ilk tedavi olarak kullanıldığında da etkili olmaktadır.
Melanom, deriye rengini veren melanosit adı verilen hücrelerde başlayan bir cilt kanseri türüdür. Melanom, diğer cilt kanserlerine göre daha nadir görülür, ancak daha ciddi seyirlidir. Öyle ki; cilt kanserlerinin yaklaşık %5’ini oluşturmasına karşın, en olumsuz sonuçların alındığı cilt kanseri türüdür.
Melanom erken evrede tespit edildiğinde genellikle cerrahi ile tedavi edilebilmektedir. Ancak ileri evre, uzak dokulara yayılmış (metastatik) bir melanomda; çoğunlukla görüntüleme yöntemleriyle tespit edemediğimiz metastazlar olduğundan cerrahi yapılsa dahi yeterince etkili olmamaktadır. Bu hastalarda cerrahi genellikle, tedavi etmekten çok kanserin yayılımını azaltmak veya hastaya acı veren bulguları minimize etmek için kullanılır. Bu yüzden, bu hastalarda temel tedavi; kemoterapi ve/veya immünoterapi (biyolojik tedavi) yöntemleridir. İmmünoterapi; bağışıklık sistemini güçlendirip kanser hücrelerine karşı tetikleyerek, vücudun kanserle mücadele etmesini sağlayan bir yöntemdir.
İleri evre melanomda uygulanacak tedavi ajanının seçiminde BRAF gen testleri önemlidir. Çünkü tüm melanomların yaklaşık yarısında, BRAF geninde değişiklik (mutasyon) mevcuttur. BRAF gen mutasyonu pozitif saptanan hastalarda, bu genin ürününü engelleyecek nitelikte ilaçlar kullanılır. Negatif saptanan hastalarda ise, sıklıkla immünoterapi ilacı ipilimumab (yervoy) kullanılır. İpilimimub’a direnç gösteren hastalarda ise, nivolumab’ın (opdivo) ciddi yararlar sağladığı klinik çalışmalarla gösterilmiştir. Ancak, geçtiğimiz günlerde İngiliz Tıp Dergisi’nde yayınlanan bir çalışmada; ileri evre melanomda İpilimumab’a direnç gelişmesi halinde değil de, ilk tedavi olarak nivolumab tercih edildiğinde yarar sağlanıp sağlanamayacağı araştırılmıştır.
Bu çalışmada; daha önce tedavi görmemiş, BRAF testi negatif, 418 ileri evre melanomlu hasta iki gruba ayrılmıştır. Gruplardan birine melonumun klasik kemoterapi ilacı dakarbazin verilirken, diğerine nivolumab tedavisi uygulanmış ve takip edilmiştir. Sonuçta; Nivolumab uygulanan grupta 1 yıllık sağkalım oranı daha yüksek bulunmuştur. Bu oran, nivolumab uygulanan grupta %73 olurken, dakarbazin uygulanan grupta %42 olmuştur. Ayrıca, hastalıkta kötüleme olmaksızın geçirilen sürelerin de (progresyonsuz sağkalım süresi), nivolumab uygulanan grupta daha uzun olduğu görülmüştür. (5 aya karşılık, 2 ay) Bunun yanında ciddi dereceli yan etkiler de, nivolumab uygulanan hastalarda daha az görülmüştür.
Sonuç olarak bu çalışmaya göre; ipilimumab’a dirençli hastalarda etkili olduğu bilinen nivolumab, BRAF testi negatif, ileri evre melanomlu hastalarda, ilk tedavi olarak kullanıldığında da etkili olmaktadır. Ancak elbette ki; bu ilacın ilk tedavi olarak İpilimumab’a tercih edilebilmesi veya alternatif olabilmesi için, ilacın İpilimumab’la kıyaslandığı birden çok çalışmaya ihtiyaç vardır.
