
Kanser neden çoğunlukla yaşlılıkta görülür? İleri yaşta tedaviye yaklaşım
Kanserin oluşması ve gelişmesindeki en önemli risk faktörü yaştır. Kanser hastalarının yüzde 60'ı 65 yaş ve üzerindedir. Yaşın, kanseriniz ve tedavinizdeki önemli faktörlerden biri olduğunu bilmelisiniz.
En iyi tedavi planı, genel sağlığa, yaşam tarzına, tercihlere ve diğer faktörlere bağlı değişir. Sizin için derlediğimiz bu yazı; ileri yaşlarda kanserin görülme nedenleri, endişelerinizle baş etme yolları, tedavi ve iyileşme planlarınıza yardımcı olabilecek bilgiler içerir.
Kanser neden yaşlı hastalığıdır?
Bilindiği üzere kanserin temel sebebi, DNA’da meydana gelen hasarların birikmesi sonucu hücrenin kontrolsüz çoğalmasıdır. Günlük yaşamda çok sayıda karsinojene maruz kalırız. Vücudumuzdaki DNA tamir sistemi, DNA hasarlarını etkili bir şekilde tamir eder. Bunun yanı sıra bağışıklık sistemi hücrelerimiz de kontrolsüz çoğalan hücreleri ortadan kaldırır. Yaşın ilerlemesi ve karsinojenlere maruziyetin artmasıyla birlikte DNA hasarları etkili bir şekilde tamir edilemez ve bağışıklık sistemi de zayıflar. Temel olarak bunların sonucu olarak hücrelerde anormal çoğalmalar meydana gelir.
Kanser bir yaşlılık hastalığı olmasına karşın, genç yaşlarda da görülmektedir. Bu durumun meydana gelmesinde kalıtsal faktörler, karsinojenlere yoğun maruziyet ve yaşam tarzı etkilidir.
İleri yaş kanser tedavisini nasıl etkileyebilir?
İleri yaşta bir kanser hastası iseniz, kanser tedavisinin sizi nasıl etkileyeceğini bilmek önemlidir. Tedavi sürecinde endişelendiğiniz konular ve kafanıza takılan sorular olabilir. Bunu sağlık ekibinizden kişilere söyleyebilirsiniz, sorabilirsiniz. Size destek olabilecek önerileri sunarlar. Karşılaşabileceğiniz olası durumlara örnek ve çözüme yönelik ipuçları:
- Ek hastalık veya engel bir durumunuz var ise, tüm ilaçlarınız ve tedavi planınız hakkında doktorunuzla konuşmaktan çekinmeyin. Onkoloğunuzun diğer doktorlarınızla görüştüğünden emin olun. Durumunuzu bilmek sağlık ekibinizin tamamı için önemlidir.
- Tedaviye girme ve randevu almak için endişe ediyorsanız, tedavi seçenekler hakkında aileniz ve sağlık ekibinizle konuşun. Kanser bakımı ekibinizdeki bir sosyal görevli, seçeneklerinizi öğrenmenize yardımcı olabilir.
- Günlük aktivitelerde (alışveriş, giyinme veya ailenizin bakımı gibi) yardıma ihtiyacınız olabilir. Seçenekler arasında, arkadaşlarınızdan veya aile üyelerinden yardım almak, yardımcı olmak için dışardan destek almak veya kâr amacı gütmeyen bir kuruluş, üst düzey merkez veya manevi topluluk aracılığıyla yardım bulmak yer almaktadır.
- Yemek konusunda yardıma ihtiyacınız olabilir. Sağlıklı beslenme, kanser tedavisinin en önemli parçalarından biridir. Tedavi sırasında yaşlı yetişkinlerin, istemeden kilo kaybetme ihtimalleri yüksektir. Bu diğer sağlık sorunlarına neden olabilir. Seçenekler arasında, arkadaşlarınızın veya ailenizin yemek hazırlaması, kuru gıda dolabınızda size en uygun gıdaların bulunması ve bütçeniz izin veriyorsa yemek sipariş etmek olabilir.
Bazı sağlık sorunlarınız varsa;
Bazı ciddi sağlık sorunları 65 yaş üstü yetişkinlerde daha yaygındır. Bunlar arasında şunlar bulunur:
- Yüksek tansiyon
- Kalp-damar hastalığı
- Akciğer hastalığı (KOAH gibi)
- Diyabet
- Böbrek hastalığı
- Artrit (eklem romatizması
Doktorunuz bu mevcut durumları kanserle aynı anda teşhis edebilir. Kronik sağlık sorunlarının yaşlı yetişkinlerde kanseri ve tedaviyi nasıl etkileyebileceğini öğrenin.
Sağlık değerlendirmesinin nasıl yapıldığı hakkında bilgilenin. Tedaviye başlamadan önce genel sağlık durumunuzu bütünüyle kontrol edilmesi yararlı olacaktır. Sağlık değerlendirmesinde genelde kontrol edilmesi gerekenler:
- Görme ve işitme
- Kullanılan ek ilaçlar
- Riskli olan herhangi bir durum
- Yemek alışkanlıkları ve kilo
- Duygusal sağlık
- Fiziksel sağlığınız – Doktorunuz, kronik durumları kontrol edip, bu koşullarla ilgili diğer doktorlarınızla birlikte çalışmayı içeren tam bir fizik muayene yapabilir.
- Bakım ihtiyacınız – Örneğin, yalnızken hangi aktiviteleri yapabilirsiniz ve neye ihtiyacınız olabilir. Bu, denge kontrol, yürüyüş hızı, güç, düşünme ve hafıza durumu olabilir.
Tedavi seçenekleri ve süreci hakkında bilgi sahibi olun
Tüm tedavi seçeneklerini bilme hakkına sahipsiniz. Kanser tedavisine doktorunuzla birlikte karar vermelisiniz.
Seçeneklerinizi öğrenmek için örnek sorular:
- Sahip olduğum kanserin adı ve türü nedir?
- Nasıl teşhis ettiniz?
- Hangi testler yaptınız? Sonuçları nasıl?
- Daha fazla teste ihtiyacım var mı?
- Kanser hangi aşamadır ve bunun anlamı nedir?
Tedavi ile ilgili örnek sorular:
- Tedavi seçeneklerim nelerdir?
- Hangi klinik araştırmalara katılabilirim?
- Hangi tedavi planını, neden öneriyorsunuz?
- Tedaviden kim sorumludur?
- Tedaviden sonra bakım için hastanede kalacak mıyım?
- Tedavinin olası yan etkileri nelerdir?
- Tedavi sırasında ve kısa bir süre sonra nelerle karşılaşabileceğimi merak ediyorum. Ayrıca, uzun vadede ne beklemem gerekir?
Kanser desteği ile ilgili sorular:
- Sağlık ekibinde kimler var?
- Kanser tedavi maliyeti hakkında kiminle konuşabilirim?
- Ben ve ailem için hangi destek hizmetleri sağlanıyor?
Daha az yalnız hissetmek için;
Modern / batılı yaşam tarzının sonuçlarından biri olarak ailelerimizin küçüldüğü ve giderek yalnızlaştığımız doğrudur. Kendinizi daha az yalnız hissetmenin yollarından bazıları şunlardır:
- Bir hastaneye veya klinik destek grubuna katılmak – Kanserli diğer insanlar sizi daha iyi anlar ve onların deneyimleri size yol gösterici olabilir.
- Sağlık ekibinize topluluk hizmetleri gibi konuları danışın.
- Depresyon ya da yoğun kaygı hissettiğinizde bir danışmanla konuşun.
- Bir hobi grubu veya manevi toplulukla vakit geçirin (koro, hobi kursları gibi).
Doktorlarınız, sosyal hizmet uzmanlarınız veya kanser bakım ekibinizdeki başka biriyle konuşun. Ekibiniz size daha fazla ipucu ve yerel kaynaklar hakkında bilgi verebilir.