Kanserle ilişkili fiziksel veya mental sorunlar için onkolojik rehabilitasyon
Göz ardı edilen bir tedavi – Onkolojik rehabilitasyon
Aktif kanserli veya kanser öyküsü olan hastalar için çok sayıda kanıta dayalı yönerge, kanser veya kanser tedavisi ile ilişkili fiziksel ve bilişsel eksiklikleri iyileştirmek için rehabilitasyon veya egzersiz önermektedir. Onkolojide rehabilitasyon için belli öneriler içeren 69 farklı yönerge olmasına rağmen, rehabilitasyon hizmetleri kanserli hastalar arasında yeterince kullanılmamaktadır.
Onkolojide, çeşitli kaynaklar rehabilitasyon kullanımını destekler ve genellikle belirli bir kanser türü veya tedavisi ile ortaya çıkması muhtemel fiziksel ve/veya bilişsel eksiklik türlerine odaklanır. Örneğin, kanserle ilişkili ağrı, cinsel işlevsellik ve demans (bunama) için yönergeler geliştirilmiştir.
Mevcut tedavi rehberleri destekli onkolojik rehabilitasyon müdahalelerinin örnekleri aşağıdakileri içerir:
- Tiroid kanseri: Solunum egzersizleri.
- Prostat kanseri: İdrar kaçırma için pelvik taban egzersizleri. Androjen yoksunluğu tedavisi alan hastalar için ağırlık taşıma direnci ve aerobik egzersizleri.
- Baş ve boyun kanseri: Fazla kilolu veya düşük kilolu bireyler için beslenme müdahaleleri.
Rehabilitasyon için yönerge desteği verildiğinde, doktorların ve bakım verenlerin rehabilitasyonun hastanın işlevselliğini ve yaşam kalitesini iyileştirme potansiyelinin farkında olması ve uygun olduğunda rehabilitasyon hizmetleri önermesi önemlidir.
Onkolojik rehabilitasyon nasıl yardımcı olabilir?
Kanser ve kanser tedavisi, fiziksel veya bilişsel işlevlerde kısa veya uzun vadeli eksikliklere neden olabilir. Ağrı veya yorgunluk gibi bazı etkiler kanser türünden bağımsız olarak ortaya çıkabilir ve tedaviden sonra yutma güçlüğü gibi zorluklar kötü huylu tümöre özgü olabilir. Bu eksiklikler yaşam kalitesi üzerinde derin bir etkiye sahip olabilir ve hastaların günlük iş, eğlence veya sosyal faaliyetlere katılımını önleyecek kadar kapsamlı olabilir. Bu nedenle rehabilitasyon, hastaların herhangi bir eksikliğin veya devam eden belirti ve şikayetlerin üstesinden gelmesine veya iyileştirmesine yardımcı olmak için bakım sürecinin önemli bir bileşenidir.
Rehabilitasyon, fiziksel ve kardiyovasküler (kalp ve damarla ilişkin) işlevselliği iyileştirmek için egzersiz ve ergoterapiyi içerir. Ayrıca, bilişsel eksiklikleri iyileştirmek ve stresi yönetmek için bilişsel davranışçı terapi ve psikososyal müdahaleleri de kapsar. Bu hizmetler, farklı sağlık profesyonelleri tarafından veya multidisipliner bir bakım ekibinin parçası olarak sağlanabilir. Rehabilitasyonun genel amacı, yaşam kalitesini artırmak ve işe, okula veya diğer faaliyetlere dönüşü kolaylaştırmak için hastanın işlevselliğini iyileştirmektir.
Çok sayıda çalışma, rehabilitasyonun, hastanın yaşına bakılmaksızın farklı kanser türleri ve aşamalarında yararlı olduğunu göstermiştir. Rehabilitasyonun kanser tedavileri öncesinde, sırasında ve sonrasında da etkili olduğu bilinmektedir.
Hastaların %60'ından fazlasının fonksiyonel hastalık ile yaşadığı ve sadece %2 ila %9'unun rehabilitasyon hizmetlerine yönlendirildiği tahmin edilmektedir. Bu da rehabilitasyonun önündeki engellerin sadece var olmakla kalmayıp aynı zamanda hasta erişimini de olumsuz etkilediğini göstermektedir.
Sonuç olarak, onkolojik rehabilitasyon hizmetleri, aktif kanser veya kanser öyküsü olan hastalar için faydalıdır. Hastalar, yaşam kalitesini ve işe, okula veya diğer faaliyetlere katılma becerilerini olumsuz etkileyebilecek kusurlardan etkilendiklerinde rehabilitasyona sevk edilmelidir.
1. Stout NL, Mina DS, Lyons KD, Robb K, Silver JK. (2020, October 27). A systematic review of rehabilitation and exercise recommendations in oncology guidelines. CA Cancer J Clin.
2. Primeau, A.S.B. (2020, December 28). Considering Rehabilitation for Physical or Cognitive Deficits Associated With Cancer. Cancer Therapy Advisor.