Kanserli hastalar grip veya zatürre aşısı yaptırabilir mi?

Sonbahar aylarında haklı olarak kanser hastaları grip aşısı olabilir mi? sorusu ile sık karşılaşmaktayız. Kanser hastalarının olası grip ve zatürreye karşı doktor kontrolünde aşı olması, ciddi sonuçlara neden olabilen durumların önüne geçmektedir.

Bağışıklık sistemi, antikor üreterek enfeksiyon oluşturan bakteri ve virüs gibi yapılara karşı vücudumuzu korur. Ancak, kanserin oluşturduğu antijen gibi yapıları vücut kendi antijeni gibi algılar, dolayısıyla bağışıklık sistemi koruma amaçlı devreye girmekte zorlanır. Vücudun savunma mekanizmasının kansere karşı yanıt verememesinin bir başka nedeni, tümörün etrafına salgıladığı bağışıklık sistemini baskılayıcı faktörlerdir. Bu durumda savunma mekanizması zayıflayarak kanserin yayılmasını engelleyecek yeterliliği gösteremez. Gerek kanserin kendisi gerekse kanser tedavisine bağlı oluşan bağışıklık sistemindeki zayıflama, hastayı infeksiyonlara açık bir hale getirir.

Grip nedir? Kanser hastası için önemi nedir?

Kanser hastalarında tedavi süresince ve sonrasında en yoğun yaşanan enfeksiyonların bir kısmı, grip sonucu gelişir. Grip, influenza virüslerinin neden olduğu viral bir enfeksiyondur. Tedavi sonrası iyileşmiş veya halen tedavi gören kanser hastası iseniz, gribal enfeksiyona bağlı gelişecek bazı komplikasyonların oluşma riski söz konusu olabilir. "İnfluenza" olarak da bilinen grip, soğuk algınlığı veya nezleden farklıdır ve daha ağır seyreden bir rahatsızlıktır. Normalde ortalama bir haftada geçmesine rağmen; vücut direncini düşüren kronik hastalığı olan kişilerde (kanser, diyabet, kalp-akciğer hastalıkları, kronik böbrek yetmezliği vb.) yaşlılarda ve çocuklarda tedavi daha uzun sürmektedir.

Ne yazık ki gribe bağlı gelişebilen komplikasyonlar, hastada yaşam kaybına varan ciddi sonuçlara neden olabilir. Bu yüzden, kanser tedavisi sonrası iyileşmiş veya halen tedavi gören kişilerin gribal enfeksiyonlardan (domuz gribi gibi) korunması için aşılanmaları önerilmektedir.

Grip aşısı dışında, vücudun farklı bölgelerinde ciddi enfeksiyon hastalıklarına sebep olan pnömokok olarak bilinen bakteri türünün, 65 yaş üstü kişilerde zatürreye neden olabildiği, menenjit, orta kulak iltihabı, gibi ciddi başka enfeksiyonlara yol açabildiği bilinmektedir. Bu sebeple, bu tür enfeksiyonlardan korunmak için 65 yaş üzeri kanser hastalarına pnömokok aşısı da ayrıca tavsiye edilmektedir.

Kanser hastalarında grip aşısı etkili mi?

29 Ağustos 2019'da Journal of Clinical Oncology adlı saygın onkoloji dergisinde yayımlanan bir Kanada çalışmasında, kanser hastalarında grip aşısının etkinliği değerlendirildi.

Çalışmanın sonunda görüldü ki, kanser hastalarının bağışıklık sistemi normal kişilere göre genel olarak daha zayıflamış olarak kabul edilse bile, grip aşısından fayda görmektedir. Çalışmaya alınan 26 bin kanser hastasında grip aşısının etkililiği genel olarak %22 bulundu. Bu fayda hem tedavisi tamamlanmış hem de aktif kemoterapi alan kişilerde benzerdir; fakat grip aşısının etkinliği, solid (katı, organ) kanserli hastalarda, hematolojik (kan ve kemik iliği kaynaklı) kanserli kişilere göre daha yüksektir.

Grip ve pnömokok aşıları için sizi düzenli olarak kontrol eden ve/veya tedavi eden uzman doktorun önerisi önemlidir. En doğru olan, doktorunuzun tavsiyeleri doğrultusunda hareket etmenizdir. Ateş, öksürük, boğaz ağrısı, geniz akıntısı, baş ağrısı, titreme, halsizlik, ağrı, sızı gibi grip belirtilerinden şüphelenmeniz halinde, vakit kaybetmeden doktorunuza başvurunuz. Doktorunuz uygun görmesi halinde, antiviral ilaçlar vererek sizi tedavi altına alacaktır.

Kanserin veya tedavisinin yol açtığı olası yan etkilerde olduğu gibi muhtemel enfeksiyonlara karşıda önlem alınması mümkündür. Bu konuda, alanında uzman doktorlardan edinilecek her türlü bilgi, kanser hastalarının daha bilinçli olmasını sağlayacaktır. Bu sayede, hastanın üzücü olabilecek birtakım sonuçlarla karşılaşması önlenmiş olacaktır.