Kanserli hastanın ağrısı ile gerçekten baş edilemez mi?

Ağrı, kanserli hastalarda en sık görülen ve en korkulan şikayetlerden biridir. Kanser tıbbındaki gelişmelere rağmen kanser ilişkili ağrı sıklığı yıllar içinde azalmamıştır. Kanser hastalarının ortalama %60'ında hastalıklarının bir döneminde kanser ilişkili ağrı görülmektedir.

Dünya genelinde kanser ilişkili ağrı sorununa yeterince önem verilmemektedir. Günümüz tıbbında elimizde ağrı kesecek çok sayıda ilaç ve girişimsel yöntemler olduğu halde, kanserle ilişkili ağrı çeken hastaların yarısı yetersiz tedavi edilmektedir.

Kanser ağrısına neden yeterinde önem verilmemektedir?

Uygun ağrı tedavisi almayı engelleyen bazı bariyerler vardır. Bu bariyerlerin bir kısmı sağlık profosyonelleri kaynaklı iken, bir kısmı da hasta veya hasta yakını kaynaklıdır.

• Sağlık profosyoneli kaynaklı en yaygın bariyer, yetersiz ağrı değerlendirmesi ve ağrı tedavisi hakkında zayıf bilgidir.
• Hasta kaynaklı bariyerlere örnek olarak ağrı kesicilere karşı olumsuz düşünceler ve yan etkilerden çekince verilebilir.
• Yeterli ağrı tedavisi almaya engel bazı durumlar hem sağlık profosyoneli hem hasta kaynaklıdır. Bunlar ise zayıf iletişim, kanser tanısını ve yaşam kaybı sürecini konuşamama ve opiofobi olarak adlandırılan narkotik analjeziklere karşı önyargıdır.

Ağrı hakkında geçmişe nazaran çok daha fazla bilgiye sahibiz ve elimizde daha önce hiç olmadığı kadar ağrı giderme seçenekleri mevcuttur. Buna rağmen kanser hastaları yeterli ağrı tedavisi alamıyorlar, çünkü kanser ağrısı tedavisi basit ve doğrusal değildir; birçok faktör (ağrı hakkında bilgi, seçenekler, inançlar, kültür, ve genetik) ağrı yönetimini etkiler.

Sonuç olarak kanser ağrısı ile mücadele etmenin ilk şartı yeterli değerlendirmedir. Tabi bundan daha önce hastanın hastalığının farkında olması ve bu konuda kendini rahatlıkla ifade edebilmesi gereklidir. Kanser alanında deneyimli, çok sayıda hastanın tedavisini üstlenen onkoloji kliniklerinde yatan hastalar için yeterli ağrı değerlendirmesi yapıldığı söylenebilir; fakat dünya genelinde hastane dışında hastaların çektikleri ağrıyı değerlendiren araçlar şimdiye değin yoktu. Son yıllarda geliştirilen bilgisayar yazılımları ve cep telefonu uygulamaları bu önemli açığı kapatmaya adaydır.