Nazal polip nedir? Bilmeniz gerekenler

Nazal polip nedir?

Nazal polipler, burun boşluğuna bağlanan hava dolu boşluklar olan burun ve paranazal sinüslerin iç yüzeyinde gelişen etli şişliklerdir. Bunlar kanserli olmayan büyümelerdir.

Polipler çeşitli boyutlardadır; sarımsı kahverengi ya da pembe olabilirler ve göz yaşı gibi şekillenirler. Bir ya da aynı anda iki burun boşluğunda da olabilirler; tek ya da küme halinde büyüyebilirler.

- İlgili konu: Sesil (sapsız) polip nedir? Bilmeniz gerekenler

Büyük polipler ya da küme halinde olanlar nefes almada güçlüklere sebep olabilir ve kişinin koku alma duyusunu etkileyebilir. Sinüsleri engelleyebilir ve bu da sık sık iltihaplanma gibi problemlere sebep olabilir.

Nazal poliplerin genel nüfusta %4 – 40 arasında kişiyi etkilediği tahmin edilmektedir ve erkeklerden kadınlara nazaran 2 – 4 kat daha sık görülmektedir. Bu polipleri geliştirme eğiliminde olan kişiler genelde genç ya da orta yaşlı yetişkinlerdir.

Astımı, sık sinüs enfeksiyonu ve alerjileri olan kişiler de bu polip türünü geçirmede daha büyük olasılığa sahiptir. Kistik fibrozu olan çocuklar da nazal polipler geliştirebilir.

Nazal poliplerin belirtileri

Nazal polipleri olan bireyler geniz yolunun ve sinüslerin (kronik sinüzit) iç yüzeyinde kronik iltihaplanmaya sahip olma eğilimindedirler. Eğer polipler küme halinde ya da büyük polipler ise, hastanın geniz yolu ve sinüsleri tıkanabilir. Küçük nazal polipleri olan bazı kişilerde hiçbir belirti ya da bulgu yoktur.

Aşağıdaki belirtiler genel olarak yaygın belirtilerdir;

• Burun akıntısı – bu durum kronik olabilir ve hasta her zaman soğuk algınlığına yakalanmış gibi hissedebilir.
• Kalıcı burun tıkanıklığı – bazı durumlarda hastalar burundan nefes almakta zorlanabilirler ve bu da uyku problemlerine sebep olur.
• Geniz akıntısı – boğazda sürekli mukus hissi.
• Koku kaybı ya da zayıf koku alma – polipler tedavi edildikten sonra bu durum düzelebilir.
• Zayıf tat kokusu – polipler tedavi edildikten sonra bu durum da düzelebilir.
• Yüzde ağrı
• Baş ağrısı
• Horlama
• Gözlerin çevrelerinde kaşıntı
• Obstrüktif uyku apnesi – uyku esnasında hastanın nefes almayı bıraktığı potansiyel olarak ciddi bir durumdur. 
• Çift görme (ağır vakalarda) – eğer hasta da alerjik mantar sinüzit ya da kistik fibroz varsa, meydana gelme olasılığı daha yüksektir.

Nazal polipler neden olur? Risk faktörleri

• Aspirine duyarlılık – aspirin ya da diğer NSAID’lere (non-steroidal anti-enflamatuar ilaçlar) alerjik bir yanıtı olan kişiler de polip geliştirme olasılığı daha yüksektir.
• Astım
• Alerjik mantar sinüziti – havadaki mantarla alerji.
• Rinit / Rinosinüzit – genellikle 12 hafta ya da daha uzun süren geniz yolunun ve sinüslerin iltihaplanmasıdır. Saman nezlesi olarak da adlandırılır.
• Kistik fibroz – karaciğer, akciğer, pankreas ve bağırsaklar gibi organları etkileyen kronik bir hastalıktır.
• Churg-Strauss sendromu – kan damarlarının iltihaplanmasıyla sonuçlanan bir hastalıktır.
• Yaş – nazal polipler her yaşta meydana gelebilir, fakat genç ve orta yaşlı yetişkinler daha fazla risk altındadır.
• Genetik – ebeveynlerinde nazal polip olan kişilerin bu durumu geliştirme riskleri daha yüksektir.

Nazal poliplerin tam olarak sebepleri bilinmemektedir. Önemli derece vaka sayısının alerjik olmayan astım ile bağlantılı olmasına rağmen, bazı durumlarda hiçbir solunum ya da alerjik tetikleyici bulunmamıştır.

Nazal poliplerinin sindirim sisteminde bulunan kolik ya da rahimde bulunan rahim polipleri ile hiçbir ilişkisi bulunmamaktadır.

Polip oluşumunun tam mekanizması bilinmemektedir, fakat çoğu araştırmacı burun ya da sinüslerdeki şişliğin (iltihabın) sonucu oldukları konusunda hemfikirdir – bunlar bir hastalık değildir. Bazı uzmanlar iltihabın burun ya da sinüslerdeki çatlakların boşluklarında (mukoz formlu hücreler arasındaki boşluklar) sıvı birikmesine sebep olduğuna inanıyor. Sonunda yer çekimi bu ağır hücreleri çeker, bu da polip oluşması ile sonuçlanır.

Bilim insanları muhtemel tetikleyicilerin bakteriyel ya da viral enfeksiyonlar, bir alerji durumu ya da bir mantara karşı bağışıklık yanıtı olduklarını düşünüyor.

Nazal polipler en sık sinüslerin açıklıklarının yakınlarında görülürler (geniz yolunda), ancak geniz yolu ya da sinüsler boyunca herhangi bir yerde gelişebilirler.

Nazal polip tanısı nasıl konur?

Genellikle hastaların burun muayenelerinden ve belirtiler hakkında sorular sorduktan sonra tanı koyulabilir. Genellikle polipler ışıklı bir materyal yardımı ile görülebilirler.

Ayrıca hastalardan aşağıdaki testler de istenebilir;

• Nazal endoskopi – küçük kameralı (ya da büyütücü bir lensli) dar bir tüpün hastanın burnuna yerleştirilmesi.
• CT tarama (bilgisayarlı tomografi) – kronik iltihaplanmaya bağlı nazal poliplerin ve diğer anormalliklerin yerlerinin tespit edilmesini sağlar.
• Deri prick alerji testi – eğer alerjilerin polip oluşumunda bir rolü olduğunu düşünülüyorsa, alerji testi istenebilir.
• Kistik fibroz – eğer hasta genç bir çocuksa ayrıca kistik fibroz testi istenebilir.

Nazal polip nasıl tedavi edilir?

Aşağıda nazal polipler için kullanılan yaygın tedavi türleri yer almaktadır.

1. Steroidler

Hastaya intihabı azaltarak polipleri küçültecek steroid sprey ya da burun damlası yazılır. Bu tedavi daha çok bir ya da daha fazla küçük polipleri olan hastalar içindir. Yan etkileri şunlar olabilir;

• Boğaz ağrısı
• Baş ağrısı
• Burun kanamaları

2. Steroid haplar

Daha büyük polip vakalarında ya da daha şiddetli iltihaplanmalarda, hastaya steroid haplar yazılır; tek ya da nazal spreyler ile birlikte alınırlar. Steroid haplar, poliplerin küçültülmesinde çok etkili olmasına rağmen, kilo alma gibi çok daha ciddi yan etki riskleri vardır. En fazla birkaç hafta alınmalıdır.

3. Diğer ilaçlar

Diğer ilaçlar, iltihaplanmayı kötüleştiren durumları tedavi etmek için verilebilir. Örneğin, alerjiler için antihistaminler, bakteriyel enfeksiyonlar için antibiyotikler ve mantar alerjileri için antifugal ilaçlar verilebilir.

4. Nazal polip ameliyatı

Ameliyat yalnızca eğer polipler çok büyükse ya da hasta diğer tedavilere olumlu yanıt vermediyse başvurulan bir yöntemdir.

Polipektomi

Polipektomi, poliplerin alınması için başvurulan en yaygın yöntemdir. Hastaya ya lokal ya da genel anestezi verilir. Daha sonra video kameralı ince bir tüp hastanın burnuna ya da sinüslerine yerleştirilir ve ardından polipler mikro-teleskop ve cerrahi materyal kullanılarak kesip çıkartılır. Bazen burun kemiğinden küçük bir parça geniz yolu açmak için alınabilir.

Ameliyattan sonra genellikle hastaya, poliplerin tekrarlanmasını önlemek adına kortikosteroid nazal sprey yazılır. Bazen de ameliyat sonrası iyileşmeye yardımcı olması için nazal yıkama (tuzlu su) kullanmalarını öneriyoruz.

5. Doğal çareler

• Eğer nazal polip belirtileri alerjik bir reaksiyonla ilişkili gibi görünüyorsa, muhtemelen reaksiyonu tetikleyici alerjenlerden kaçınmanız size yardımcı olacaktır.
• Çay ağacı yağı ve diğer şifalı ürünler ayrıca polip tedavisinde önerilmektedir, fakat etkinliklerinin kabul edilmesi için çok az kanıt bulunmaktadır.
• Tıkanıklık belirtileri buhar banyosu uygulanarak hafifletilebilir.
• D vitamini belirtileri azaltmada yardımcı olabilir (yalnızca yüksek terapötik dozda). Nasıl çalıştığı, ne kadar verilmesi gerektiği ve ne kadar etkili olabileceği henüz doğrulanmamıştır.

Nazal polipler hangi sorunlara yol açabilir? Komplikasyonlar

Bazen büyük polipler ya da kümelenmiş polipler sinüslerde ya da nazal boşluktaki hava ve sıvı akışını engelleyebilir, bu da aşağıdaki muhtemel komplikasyonlara yol açabilir;

• Kronik ya da sık sinüs enfeksiyonları
• Obstrüktif uyku apnesi
• Yüz yapısı değişebilir, bu da çift görmeye yol açabilir. Bazen gözler normalden daha geniş olabilir (kistik fibroz olan hastalarda daha yaygındır).

Nazal polipler önlenebilr mi?

• Nem – eğer evinizin havası kuru ise havayı nemlendiren cihazlar kullanabilirsiniz.
• Hijyen – düzenli ve güzel bir şekilde el yıkamak bakteriyel ya da viral enfeksiyon riskini azaltır, bu da sinüslerin ya da nazal yolun iltihaplanma durumunu azaltır.
• Tahriş edici şeyler – bazı alerjenler, kimyasallar ve hava kirliliği (iltihaplanmaya sebep olan) gibi tahriş edici şeylerden kaçınmak bazı kişilerin polip geliştirme risklerini azaltmaya yardımcı olabilir.
• Astım ve alerjilerin yönetimi – doktorlarının astım ve / veya alerji tedavileri ile ilişkili önerilerini izleyen hastaların nazal polip geliştirme olasılıkları daha azdır.
• Nazal lavaj ya da nazal yıkama spreyi – nazal yolun, nazal lavaj (şırınga ile yıkama) ya da tuzlu su ile yıkanması mukus akışını iyileştirmeye yardımcı olacak ve tahriş edici şeyleri ve alerjenleri uzaklaştıracaktır.

Özet

• Nazal polipler kadınlara nazaran erkeklerde çok daha yaygındır.
• Genellikle nazal polipler herhangi bir belirti göstermezler, bu da onların tam olarak ne kadar yaygın olduklarının bilinmesini zorlaştırır.
• Bazen durumlarda nazal polipler uyku apnesine sebep olabilir.
• Nazal polipler her yaşta ortaya çıkabilir.