Kanser tedavisi sonrası dikkat edilmesi gereken 6 madde
Kanserden korunmak için ya da kanser hastalığı sırasında nelere dikkat etmek gerekir, merak edilip araştırılır. Ancak kanseri atlattıktan sonra sağlıklı kalmaya devam etmek için en az kanserden korunmak kadar çaba göstermek gerekir. Hem kanserin tekrar etme (nüks) hem de farklı bir hastalıkla karşılaşma ihtimalini azaltmak için bazı önerilerimiz var. Sağlıklı kiloda kalmak, fiziksel aktivite, beslenme alışkanlıkları gibi önemli yaşam tarzı düzenine dair başlıkları bu yazıda bulabilirsiniz.
1- Taramalar ve yaşam tarzıyla ilgili iyileştirmeye gidin
Sağlık yaşam planlamaları için hastaların özel değerlendirilmesi, sınıflandırılması ve bu yönde geliştirilmesi gerekmektedir. Bireyin fiziksel durumu, sağlık ihtiyaçları ve hedefleri göz önüne alınmalıdır. Aldığınız tanıya göre doktorunuzun önerdiği sıklıkta kanser taramalarına girin, gerekli tahlilleri yaptırın ve farklı hastalık risklerine karşı da kontrollerinizi ihmal etmeyin. Yıllık kontrol planı listesi oluşturabilirsiniz.
2- Daha aktif olun
Anahtar kelime: fiziksel aktif olmak!
Ne kadar yemek yediğinizi düzenlemek, kilonuzu kontrol etmenize yardımcı olur. Aktif olmak kilo kontrolüne yardımcı olarak kanser riskinizi azaltmanıza yardımcı olur. Ayrıca, hormon düzeylerinizi iyileştirmenize ve bağışıklık sisteminizin çalışma şekline yardımcı olabilir. Diğer bir yandan fiziksel aktivite, kalp hastalığı ve şeker hastalığı riskinizi azaltmanıza da yardımcı olur. Televizyon karşısında ya da evde oturmak yerine sevdiğiniz hareketli aktiviteleri tercih edin; yürüyüş yapmak, bisiklete binmek, bahçe işleri ile ilgilenmek gibi.
- İlgili konu: Kalın bağırsak kanserli hastalarda televizyon karşısında geçirilen fazla zaman yaşam sürelerini kısaltıyor mu?
3- Kilo kontrolüne dikkat – Beslenme danışmanlığı almayı düşünün
Sağlıkla ilgili alınacak destek her yerde her koşula uymayabilir. Bireysel hedefler, tercihler, kaynaklar gibi faktörler devreye girer ve kansere özgü bireysel programların geliştirilmesi gerekli olabilir. Kalp-damar ve şeker hastalığı gibi diğer kronik hastalıkların riskini azaltmak için sağlıklı kiloda kalma önemlidir. Aşırı kilolu veya obez olmak, meme, kolon ve rektum, endometriyum (rahim), özofagus (yemek borusu), pankreas ve böbrek kanseri riskini artırır.
4- Sağlıklı gıdalar tüketin
Sağlıklı beslenme sağlıklı olmanın ve kanser riskini azaltmanın önemli kurallarından biridir. Fakat sağlıklı beslenme sadece organik gıda tüketmektir şeklinde yaygın ve yanlış bir algı var. Sağlıklı beslenmenin tek basit kuralı vardır: az ve sebze ağırlıklı beslenme!
- Porsiyon boyutları ve kalorileri hakkında daha fazla bilgi sahibi olun; paketli gıdaların etiketlerini okuyun.
- Yüksek kalorili yiyecekler yediğinizde daha küçük porsiyonları tüketin.
- Patates kızartması, cips, dondurma, hamur işleri ve diğer tatlılar gibi yoğun kalorili gıdalar yerine sebzeler, bütün meyve, bezelye ve fasulye gibi baklagiller ve diğer düşük kalorili yiyecekleri seçin.
- Başta işlenmiş et olmak üzere kırmızı et miktarını sınırlayın.
- Sağlıklı pişirme tekniklerini tercih edin.
- Her gün en az 2-3 porsiyon sebze ve meyve yiyin.
- Rafine ürünler yerine tam tahıl seçin.
- İlgili konu: Sağlıklı yemek pişirmenin 7 tekniği
5- Tütün ve ürünleri kullanmayın – Alkol alımını sınırlandırın
Tütün ve ürünleri tartışmasız kanserin en önemli önlenebilir nedenidir. Artık alkolün de belli kanserlerin kanser riskini artırdığı tartışmasız bir şekilde bilinmektedir. Alkol tüketmeyenler için alkole başlamak için hiçbir öneri bulunmuyor. Hali hazırda alkol alanların bırakmaları ya da en aza indirmeleri (haftada en fala 2 kadeh) önerilmektedir.
6- Eğlenin ve hobi edinin
Eğlenmek bir ihtiyaçtır. Hastalıklar, sorumluluklar, işler derken keyif alacağınız şeyler yapmayı unutmayın. Sevdiğiniz aktivitelere vakit ayırın, stres atıp eğlenebileceğiniz hobiler edinin. Sağlık bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekir ve ruh sağlığınız da en az fiziksel sağlığınız kadar önemlidir. Bunun içinde bazı kurslara giderek yeni beceriler geliştirmek, sanatsal hobiler veya sevdiklerinizle piknik planı olabilir.
Kendimizi, sağlığımızı düşünmek için bazen bizi zorlayan durumlarla karşılaşmamız gerekebiliyor. Oysa bunlara önlem alıp farkında olarak yaşamak kendimize ve çevremize daha mutlu bir yaşam sunmamızı sağlayabilir. Biraz kilo vermek, fiziksel aktivitemizi artırmak, sağlıklı besin seçimi yapmak, sigarayı bırakmak, alkolü sınırlandırmak için hem kendimiz hem ailemiz için mücadele edelim ve mutlu yaşamak ve için daha sağlıklı şeyler yapmanın yollarını arayalım.
1. Demark-Wahnefried W, Aziz NM, Rowland JH, Pinto BM.
Riding the crest of the teachable moment: promoting long-term health after the diagnosis of cancer.
J Clin Oncol. 2005 Aug
2. Diet and Physical Activity: What’s the Cancer Connection?
cancer.org - Last Revised: April 2017
3. Béatrice Lauby-Secretan, Ph.D ve ark.
Body Fatness and Cancer — Viewpoint of the IARC Working Group.
N Engl J Med 2016