Polipler, burundan kolona kadar farklı organların dokularında gelişen hücre gruplarıdır. Polipler saplı ya da sapsız olabilir. Saplı polipler, saplar üzerinde büyür, aksine sapsız polipler kubbeler şeklinde düz uzanırlar.

Polipler, birçok iç organın yüzeyini kaplayan doku astarı mukozadan çıkan anormal büyümelerdir. Polipler sıklıkla mesanede, midede burunda, safra kesesi ve servikste meydana gelir ancak en yaygın olarak kolonda bulunur.

Yetişkinlerin %20 – 30’u kolon polipleri geliştirir. Genellikle iyi huyludur, fakat bazen kanserli olabilirler. Bu sebepten dolayı, polipleri izlemek önemlidir ve bazı durumlarda tamamen almak en iyi yol olabilir.

- İlgili konu: Polip nedir, kalın bağırsak polipleri nasıl tedavi edilmelidir?

Sesil (sapsız) polip nedir?

Sapsız bir polip, vücutta içi boş bir organın mukozal katmanında oluşan düz bir kitledir. Bu polipler organı kaplayan doku üzerinde düz bir şekilde büyürler ve yavaşça organa karışabilirler. Onların bu şekilde görünmez olmaları onları bulmayı ve tedavi etmeyi zorlaştırır.

Sapsız polipler genellikle prekanserözdür (kanserli olmayan ancak kansere dönüşme potansiyeli olan), bu da onlarda kanserin gelişebileceği anlamına gelmektedir. Fakat iyi huylu da kanserli de olabilirler. Kolonoskopi sırasında bunlar bulunabilir ve genellikle kanserin geliştirilme riskini önlemek adına alınabilirler.

- İlgili konu: Kolonoskopi öncesi bilinmesi gerekenler – Hazırlık aşaması

Polipler ayrıca saplı da olabilir. Sapsız polipler gibi düz bir kubbe formundan ziyade saplı polipler saplar üzerinde uzanırlar. Bu yapı saplı poliplere mantarımsı bir görünüm verir.

Sapsız polip türleri

Sapsız polip türlerinin yaygın olanları;

  • Hiperplastik
  • Sesil serrated
  • Tubular (boru şeklinde)
  • Tübülovillöz

Bu dört kategoriden her birinin kolorektal kansere dönüşme potansiyeli vardır, fakat en çok potansiyele sesil serrated polipler sahiptir.   

Sesil serrated fomu, üç serrated polip kategorisinden biridir. Bu kategorilerden sesil serrated polip, tanımlanması en zor ve alınması en güç olandır. Ayrıca kansere dönüşmesi de en muhtemel olanda yine bu türdür. Sesil serrated polipleri en yaygın ve büyük hücresel değişiklikler içermedikçe en düşük kanserli olma riskini taşımaya meyillidirler. Ancak, eğer displazi bulgularını gösterirlerse, önemli ölçüde kanser potansiyeline sahiptirler.

Sebepleri ve risk faktörleri

Sesil poliplerin gelişebiliyor olmasının nedeni olarak çeşitli teoriler bulunmaktadır.

Araştırmalar sesil serrated poliplerin BRAF olarak adlandırılan bir gendeki mutasyon ve destekleyici hipermetilasyon olarak adlandırılan sürecin bir kombinasyonundan kaynaklanmakta olduğunu gösterir. Basit bir şekilde söylemek gerekirse, mutant gen hücrelerin bölünmesine sebep olur, ki bunu da vücut engelleyemez.

Belli risk faktörleri kişilerin kolon polipleri geliştirme olasılığını artırır.  Bu risk faktörleri sesil polip türleri arasında biraz farklılık gösterir. Örneğin kişiler aşağıdaki faktörlere sahipse, sesil serrated polipleri geliştirmede yüksek olasılığa sahiptir;

  • 50 yaş ve üzeri
  • Erkekler
  • Afrika kökenli Amerikalılar
  • Ülseratif kolit ya da Crohn’s hastalığı gibi iltihaplı bağırsak hastalığı geçmişi olmak
  • Düzenli olarak egzersiz yapmamak
  • Obezite
  • Yüksek kırmızı et tüketimi
  • Lifsiz beslenme
  • Tütün kullanımı

Birçok risk faktörü ve sebep, polip kategorileri arasında benzerdir fakat farklı etki güçlerine sahiptirler. Genetik faktörler ayrıca bir rol oynar.

- İlgili konu: Obezite ile kanser ilişkisi

Sesil polplerin belirtileri

Çoğu zaman, sesil polipler hiçbir belirtiye sebep olmaz. Bu durumlarda doktorlar maalesef sadece tıbbi bir muayene ya da kolonoskopi sırasında polipleri keşfedebilir. Ancak bazı durumlarda, kolondaki polipler şu gibi belirtilere sebep olabilir;

  • Karın ağrısı
  • Bağırsak hareketlerinde değişiklikler
  • Kanlı dışkı

Sesil poliplerin tanısı

Kolondaki poliplerin tanımlanması için kolonoskopi yapabilir. Bu işlem sırasında, uzman kolonoskop ile kalın bağırsağı ve ince bağırsağın bir kısmını inceleyecektir.

Kolon duvarlarının görüntülenmesini sağlayan bir tüp üzerinde etkili bir kamera olan kolonoskop, uzmanların poliplerin varlığından emin olmalarını imkan sağlar. Ayrıca sesil polipler ne kadar düz ise tanımlamak o kadar zor olur.

Ek olarak poliplerin türlerini ve kansere dönüşme ihtimallerinin olup olmadığını belirlenmesi için doku almayı içerin bir biyopsi uygulanabilir.

Sesil poliplerin tedavisi

Sesil polipler her zaman tedavi gerektirmeye bilir. Eğer zararlı oldukları tespit edilirse alınmaya bilir fakat düzenli olarak izlenmelidir.

Polip geçmişi olan kişilerin gelecekte polip geliştirme riski ve hatta bu polipleri kanserli olma riski de daha fazladır. Bu yüzden bu bireylerden daha sık genel sağlık taramaları yapmalarını öneriyoruz.

Polipler eğer kanserli ise ya da kanserli olma potansiyeline sahipseler, poliplerin alınmasını öneriyoruz. Eğer erişilebilir durumdalarsa, polipektomi olarak adlandırılan bir yöntem kullanarak kolonoskopi sırasında alınabilirler.

Kolon polipektomisi sırasında polipleri almak için farklı cerrahi teknikler kullanılabilir. Bazı seçenekler arasında soğuk forsep polipektomi, sıcak forsep polipektomi ve snare polipektomi yer alır.

- İlgili konu: Polipektomi sonrası kalın bağırsak kanserinin kolonoskopi ile takibi ne sıklıkla olmalıdır?

Eğer tanı konduğunda polipler kanserli ise ve kanser yayılmışsa, kişinin radyasyon tedavisi ya da kemoterapi almaya ihtiyacı olabilir.

Sesil polipler için kanser riski

Polipler neoplastik ya da non-neoplastik (neoplastik olmayan) olarak sınıflandırır. Non-neoplastik kategorileri genellikle daha az endişeye sebep olur çünkü kanserli olma potansiyeline sahip değildirler. Aksine, kolorektal kansere yol açabildikleri için neoplastik varyasyonların tanımlanması önemlidir.

Sesil serrated polipler neoplastik poliplerin bir örneğidir. Kişi sesil serrated poliplerin varlığından habersiz yıllarca yaşayabileceğinden dolayı en çok endişe edilen polip türlerinden biridir. Bu sürede izlenmeyen polipler kansere dönüşebilir.

Ne zaman doktora görünmeli?

Polipler genellikle belirti göstermedikleri için, düzenli genel sağlık kontrolü yaptırmak önemlidir. Uzmanların, polip olup olmadığını kontrol etmesi ve kansere dönüşme olasılıklarını tespit etmeleri için biyopsi alınabilir.

Özet

Bir sesil polip, içi boş olan organlarda mukozal katmandan uzanan düz veya kubbe şeklinde bir kitledir. Bu polipler neoplastik veya non-neoplastik (neoplastik olmayan) olabilirler. Neoplastik polipler kanserli olma potansiyeline sahip oldukları için, doktor tanısı ve hatta gerekliyse alınmaları önemlidir.

Polipler vücudun farklı kısımlarında gelişebilir fakat en yaygın olarak kolonda meydana gelirler. Özellikle 50 yaş ve üzeri bireylerde yaygındır. Genellikle belirtilere sebep olmadıkları için erken teşhis ve güzel sonuçlar elde etme şansını maksimuma çıkartmak için düzenli genel sağlık kontörlü yaptırmak önemlidir.

- İlgili konu: Kolon, Rektum Kanseri Belirtileri, Evreleri ve Tedavisi