Esneme istem dışı refleks olarak ağızın genişçe açılarak akciğerlerin bol havayla dolmasıdır. Hava ardından yavaşça dışarı verilir. Bu sırada kulak zarı esner ve gözlerde sulanma olabilir. Genelde uyku öncesi, sonrası veya sabit sıkıcı işler yaparken esneme ihtiyacı olur [bir de çocuklardan ödevlerini yapmaları istendiğinde :) ]

Yorgunken, uykuluyken veya sıkılırken sıklıkla esneriz; kalp atış hızı esneme sırasında hızla yükselir. Bu kalp atış hızının artışı durgunluk değil, uyanıklık işareti de olabilir. Esneme, vücudun içinde bulunduğu durumun değiştiğini belli eden bir yol da olabilir.

  • Uyumaya yakın: Uyku saatine yakın esneme, bedenin uyumak için bir hazırlığı olabilir.
  • Sıkılma hali: Sıkıcı bir iş yaparken esneme, beynin yüksek aktif halden daha yavaş çalışmaya geçtiğinin bir işareti olabilir.
  • Spor veya egzersiz sonrası: aktif durumdan yavaşlamaya geçerken beynin yüksek enerjiden alçak enerjiye geçişin belirtisi olabilir.

Esneme çeşitleri

Esneme, vücudumuzda gerçekleşen fizyolojik olaylar ile bir etki içinde olmasının yanı sıra iletişimde de bir şeyler ifade etme aracı olabilir. 

Solunum fonksiyonuna yardımcı olmak için esneme

Esneme bir solunum; nefes alış-veriş fonksiyonu olabilir. Esneme kandaki oksijen seviyesi ihtiyacını daha iyi karşılar. Çünkü daha derin nefes ile daha çok oksijen alınır ve kalp ritminin artışı da buna yardımcı olur. Yani teorik olarak esneme sayesinde kalp kana daha fazla oksijen pompalar.

Beyni soğutmak için esneme

Esneme beyni soğutabilir. Esneme sırasında çene iyice açıldığı için yüz ve boyun bölgesindeki kan dolaşımı azalır. Derin nefes ve kalp atışının hızıyla; kan ve omurga sıvısının vücutta daha hızlı dolaşmasını sağlayarak beynin soğumasını sağlayabilir.

Bir iletişim aracı olarak esneme

Bazı araştırmalar göre insanlar sözlü iletişim olan dilleri bulmadan önce beden diliyle iletişim kurarken esneme de bir anlama geliyordu. Sıkılma veya uykunun geldiğini belli etme için esniyor olabilirlerdi.

Esnemek neden bulaşıcıdır?

Esneme diğer tutarlı refleksler gibi değildir. İlginçtir ki pek çok insan esnemenin bulaşıcı olduğunu kabul eder. Bilim de esnemenin neden bulaşıcı olduğunu merak eder. Bu konuyla ilgili pek çok farklı teori var. Bunlardan biri; karşıdaki kişi ile yapılan empati. Uykusu geldiğini düşünüp kendimizi onun yerine koyuyorsak biz de esniyoruz. Özellikle bize yakın insanlarda daha çok olur. Örneğin şempanzeler ile yapılan bir araştırmada esnemenin tanıdık ve yakın çevrelerindeki diğer şempanzelerden bulaşarak gerçekleştiği gözlemlenmiş. Esnemenin neden bulaşıcı olduğu tam olarak bilinemiyor.

Ne kadar çok esniyorsunuz?

Boğaz, karın ve beyne bağlanan vagus siniri; kan damarlarıyla etkileşimde bulunarak aşırı esnemeye sebep olabilir. Buna vazovagal reaksiyon denir. Bu tepki uyku bozukluğu veya beyin durumunun bir belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Hatta aorta gibi kalp rahatsızlıklarının bir belirtisi olabilir. Hiçbir sebep olmadan çok esneyen birisi doktora başvurarak bu durumu danışmalıdır.