Obezite Tedavisinde Kullanılan Cihazlar Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Eğer fazla kilolarınızla veya obezite ile başınız dertte ise yalnız değilsiniz. Sadece ABD’de yetişkinlerin yüzde 70’i fazla kilolu veya obez ve bunların yaklaşık yüzde 38’i obez. Obezite bilindiği üzere kalp-damar hastalıkları, diyabet ve kanser ile ilişkilidir.

Ülkemiz için de durum batılı ülkelerden farklı değildir. Aşağıdaki grafikte, son 40 yıl içinde Türk erkeklerinin ortalama vücut kitle indeksinin, "normal" değerlerden "fazla kilolu" değerlere hızlı bir şekilde çıktığı görülebilir (bir obezite ölçümü olan "vücut kitle indeksi" kavramı, aşağıda detaylı şekilde anlatılmaktadır).

Genelde fiziksel aktivite ve zayıflatıcı diyet etkili olmadığında kilo verme tedavisi;

• medikal ilaçları,
• obezite ameliyatlarını (bariatrik cerrahi) veya
• medikal cihazları içerebilir.

Ancak doktorunuz obezitenin tedavisi için ilaç veya cerrahi müdahale gerekli görürse, sizden öncelikle sağlıklı beslenmeyi içeren sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemenizi ve fiziksel aktivitenizi artırmanızı isteyecektir.

Geçtiğimiz yıllarda FDA, medikal cihazların obezite tedavisinde yararlı olduğunu onayladı. Bu cihazlar ayrıca obezite ile ilişkili olan hastalıklarda da (insülin direnci gibi) hastalar için güzel sonuçlar verdi. Ancak tüm tıbbi cihazların ve uygulamaların riskli olabileceği unutulmamalıdır. Bazı riskler ciddi olabilir.

Not: Dünya genelinde tıbbi ürünlerin onaylanmasında otör kuruluş olarak görülen FDA’nın bir tıbbi ürünü onaylaması, o ürünün sıkı güvenlik ve etkinlik testlerinden geçtiğini bizlere düşündürmektedir.

Obezite cihazlarına geçilmeden önce mutlaka beslenme bozukluğu giderilmeye çalışılmalıdır. Blumiya Nevroza gibi rahatsızlıklara sahipseniz medikal ürünleri düşünmeden önce tedavi görmelisiniz. Bazı obezite tedavi cihazları yeme bozukluğuna sahip tüm hastalarda kullanılamaz.

İlgili Konu:

• 8 adımda YEME BAĞIMLILIĞI belirtileri, tanı ve tedavisi

Obezite Nasıl Ölçülür?

Obezite tipik olarak boy ve kiloyu baz alan vücut kitle indeksi (VKİ) ile ölçülür. Vücut kitle indeksi, kilogram ağırlığın boy uzunluğuna (metrekare) bölünmesiyle elde edilen bir değerdir (VKİ = kg /m2).

Örneğin, kilosu 84 ve boyu 175 cm olan birinin VKİ hesaplaması şu şekilde yapılır:

84 / (1.75 x 1.75) = 84 / 3.06 = 27.45 (fazla kilolu)

VKİ ölçümü ile normalden fazla kilolu olma durumu, genel olarak 2 kategoriye ayrılır:

• Vücut kitle indeksi 25-29.9 arası olanlar fazla kilolu,
• 30 ve üzeri olanlar obez olarak değerlendirilir.

Vücut kitle indeksi yaygın olarak kullanılır, ama mükemmel ölçü birimi değildir. Bazı durumlarda kullanılması uygun değildir. Örneğin kas kitlesinin yoğunluğu yağa göre daha fazladır. Atletlerlde yüksek değer çıkmasına rağmen az bir yağ kitlesi vardır ve doğru sonuçlar vermez. Ancak aynı zamanda çoğu insanda vücut yağlanmasını belirleme de kolayca erişim sağlar bize.

Şu anda FDA obez hastaların tedavisinde sadece bazı medikal cihazların kullanılmasını onayladı. Peki FDA obezite tedavisi için hangi cihazları onayladı? Ayrıca bunların riskleri ve yaşam tarzını ne kadar değiştirdiği hakkında neler biliyoruz?

FDA'nın onayladığı obezite cihazları insan vücuduna yerleştirilebilir, düzenlenebilir ve çıkarılabilir olmalıdır. Şu anda yetişkinlerde (+18) obezite tedavisinde onaylanan 4 medikal cihaz vardır.

Bunlar;

• mide bandı,
• mide balonları,
• elektriksel uyarım sistemi ve
• mide boşaltım sistemidir.

Bu cihazları kullanan kişiler bir sağlık kurumu tarafından takip altında tutulmalıdır.

Her cihaz için risk farklıdır ancak mide bulantısı, kusma, kanama veya enfeksiyon ortak bazı rikslerdir. Bazı risklerin ciddi olabileceği hastaya hatırlatılmalıdır. Hastalar en uygun tedavi için farklı tedavi seçeneklerinin yararları ve riskleri konusunda bilgilendirilmelidir.

Mide bandı ve mide balonu hasta için bir oturuşta daha az yemeyi sağlar. Mide boşaltım sistemini kullanan hastalar, bu işlemi gerçekleştiren sağlık kurumunu ve hekimini düzenli ziyaret etmelidir. Hastada oluşabilecek yeme bozuklukları takip edilmelidir. Eğer bir sorun oluşursa cihazın çıkarılması gerekebilir. Hastalar yaşam tarzı değişikliğinin (sağlıklı bir diyet ve egzersiz gibi) şart olduğunu unutmamalıdır.

Tüm bunlarla birlikte tedavinin kesin sonuç vereceği de garanti edilemez. Bu cihazları kullanan ve yaşam tarzı değişikliği yapan hastalarda zayıflama veya kilo koruma gözlenmeyebilir.

Obezite Tedavisinde Kullanılan FDA Onaylı Tibbi Cihazlar

Mide Bandı

Bu bant midenin çevresine ameliyatla yerleştirilir. Bir oturuşta yenilen yemek miktarını sınırlar ve sindirime ayrılan zamanı artırır. İnsanlara az yeme konusunda yardım eder. Mide bantları tokluk süresini düzenlemek için sıvı eklenerek veya çekilerek ayarlanabilir haldedir.

Elektriksel Uyarım Sistemi

Elektriksel uyarım sistemi, abdominal (karın) bölgeye ameliyatla yerleştirilir. Beyin ve mide arasındaki sinir aktivitesini kapatır (vagal sinir blokajı). Sinir elektrotları, kablolu pedler ve şarj edilebilir elektrik sinyali üretici küçük bir jeneratör içerir. Hasta cihazı dışardan şarj edebilir ve sağlık profesyoneline önerilen ayarı yapmasına izin verir. Bu elektrik uyarımın mekanizması iyi bilinmekle birlikte, hastaya tam olarak nasıl kilo verdirdiği anlaşılmamıştır.

Mide Balonları

Bu cihazlar mide kapasitesine bağlı olarak 1, 2 ya da 3 balondan oluşabilir. Bu balonlar, ince bir kateter bağlı yutulabilir kapsül şeklinde olabilir veya endoskopik yolla mideye yerleştirilebilir. Sonra cihaza bağlı balonlara gaz veya tuzlu su doldurulur. Balonlar tuzlu su ile dolduktan sonra kapatılır ve 6 hafta sonra çıkartılmalıdır. 2017 ve 2018 yıllarında sıvı doldurulmuş mide balonlarına dair bazı komplikasyonlar bildirildi (ani mide ağrıları, pankreas iltihapları gibi). Bu nedenle FDA, sağlık profesyonellerine mide balonu komplikasyonlarına sahip olan hastaları yakın takibe almasını önerdi.

Mide Boşaltım Sistemi

Obezite tedavisinde en son onaylanan bu cihazda tüp, mideye endoskopi yoluyla yerleştirilir ve mideden karın cildine bir port açılır. Blumiya gibi rahatsızları olan bazı hastalarda kullanılması onaylanmamıştır. Yemekten 20-30 dakika sonra midenin içeriği kullanıcının kontrolünde dışarıya boşaltılır. Kullanan hastalar yemekleri iyice çiğnemeli ve yaşam tarzı değişikliği yapmalıdır. Hedeflenen kiloya ulaşınca cihaz çıkartılmalıdır.

Yukarıda sıralananlar dışında, obezite cerrahisinde yeni denenen bir yöntem ise mide botoksudur. Mide botoksu, bir cihaz değildir, bir uygulamadır. Bununla birlikte obezite tedavisi için mide botoksunun FDA onayı bulunmamaktadır; yani henüz güvenli ve etkili olduğu kanıtlanmamıştır.

Aşağıdaki tabloda, bir özet halinde, FDA onaylı obezite tedavisi cihazları, kullanım amaçları ve klinik çalışmalardan elde edilen sonuçları görülebilir:

• Kanser sıklığının genç yetişkinlerde artmasının sebebi obeziteye bağlandı