Şiddetli Hemofili A Olan Yetişkinler için İlk Gen Tedavisi FDA Onayı Aldı: Roctavian

Kalıtsal Bir Hastalığın Üstesinden Gelmek: Gen Tedavisi

Kalıtsal bir kanama bozukluğu olan hemofili A, özellikle şiddetli formlarda yaşamı tehdit eden sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu durum, kontrolsüz kanama riskinin artması sebebiyle özellikle tehlikeli hale gelir. Ancak, FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi) tarafından onaylanan yeni bir gen tedavisi olan Roctavian, bu ciddi sağlık durumunu daha iyi yönetmek için büyük bir potansiyel sunuyor. Bu önemli onay, hemofili A hastalarına yeni tedavi seçenekleri sunmakta ve bu yeni gen tedavisi sürekli rutin tedavi ihtiyacını azaltabilir.

FDA'dan Tarihi Onay: Valoctocogene Roxaparvovec (Roctavian)

29 Haziran 2023'te, FDA, şiddetli hemofili A'ya sahip yetişkinlerin tedavisi için adeno-associated virus (AAV) vektör tabanlı bir gen tedavisi olan "valoctocogene roxaparvovec"i (Roctavian) onayladı. Bu tedavi, adeno-associated virüs serotip 5'e karşı önceden var olan antikorları FDA tarafından onaylanmış bir testle saptanamayan hastalar için uygulanabilir. Yani bu virüs tipine karşı bağışıklık sistemi tarafından daha önce bir yanıt oluşturulmamış olan hastalar için bu tedavi kullanılabilir. FDA tarafından onaylanmış bir testle bu antikorların var olup olmadığı kontrol edilir. Basitçe ifade etmek gerekirse, eğer bir kişinin bağışıklık sistemi bu adenovirüse daha önce maruz kalmamışsa, bu tedavi onlar için uygun olabilir. 

Kalıtsal hemofili A potansiyel olarak ciddi bir kanama bozukluğudur. Hemofili A'nın şiddetli vakaları, kontrolsüz kanama riskinin artması nedeniyle yaşamı tehdit eden sağlık sorunlarına yol açabilir. Bugünkü onay, bu kanama bozukluğuna sahip hastalar için tedavi seçenekleri sunma konusunda önemli bir ilerlemeyi temsil ediyor ve gen tedavisi ile sürekli rutin tedavi ihtiyacını azaltabilir.

Hemofili A ve Yeni Bir Tedavi Seçeneği

Hemofili A, kanın pıhtılaşmasını sağlayan faktör VIII (FVIII) proteinini üreten gen üzerindeki bir mutasyon nedeniyle ortaya çıkan nadir genetik bir kanama bozukluğudur. Bu bozukluk genellikle erkekleri etkiler. FVIII eksikliği, etkilenen bireylerin kontrolsüz kanamalar yaşamasına ve bu hastalığı taşımayan kişilere göre daha uzun süre kanamalarına neden olur. Kanama ataklarının sıklığı ve şiddeti, bir kişinin ne kadar FVIII protein ürettiğine bağlıdır. Şiddetli hemofili A, özellikle düşük FVIII seviyeleri (kanda %1'den daha az) ile karakterizedir ve tüm vakaların yaklaşık %60'ını oluşturur.

Roctavian, tek bir doz halinde intravenöz infüzyon olarak uygulanan bir seferlik bir gen tedavi ürünüdür. Roctavian, pıhtılaşma Faktör VIII için bir gen taşıyan bir viral vektörden oluşur. Gen, FVIII'nin kan seviyelerini artırmak ve kontrolsüz kanama riskini azaltmak için karaciğerde ifade edilir.

Tedavinin Güvenlik ve Etkinliği

Roctavian'ın güvenliği ve etkinliği, şiddetli Hemofili A'ya sahip 18 ila 70 yaş arası erkek yetişkinlerde, daha önce Faktör VIII replasman tedavisi görmüş olanlar üzerinde gerçekleştirilen çok uluslu faz-3 GENEr8-1 çalışmasında değerlendirildi. Etkinlik, Roctavian tedavisinin ardından en az 3 yıl takip edilen 112 hastanın bir grubundan elde edilen sonuçlara dayanarak tespit edildi.

• İnfüzyonun ardından, ortalama yıllık kanama oranı, yılda 5,4 kanamadan yılda 2,6 kanamaya düştü.

Roctavian'ı alan hastaların çoğunluğu, gen tedavisinin etkili ve güvenli olması için bağışıklık sistemini baskılamak için kortikosteroidler aldı. Roctavian'a yanıt zamanla azalabilir.

Roctavian ile ilişkili en yaygın yan etkiler hafif karaciğer fonksiyonu değişiklikleri, baş ağrısı, bulantı, kusma, yorgunluk, karın ağrısı ve infüzyonla ilişkili reaksiyonları içerir. Roctavian uygulamasıyla birlikte infüzyonla ilişkili reaksiyonlar ve karaciğer enzim yükselmesi için yakın izleme önerilir. Bazı durumlardaysa, Roctavian tedavisinin FVIII aktivite seviyelerini normal limitlerin üzerine çıkardığı gözlemlendi. FVIII aktivitesindeki artış, tromboembolik olaylar (kan akışını engelleyerek zarar verebilecek kan pıhtıları) riskini artırabilir. Roctavian ürününün DNA dizisinin tanıtılması, teorik olarak hepatosellüler karsinom (karaciğer kanseri) veya diğer kanserler geliştirme riskini taşıyabilir. Ancak, klinik çalışmalarda Roctavian ile ilişkili tromboembolik olaylar veya kanser vakaları gözlemlenmedi.

FDA, Roctavian'ın onayını BioMarin Pharmaceutical Inc.'e verdi. Roctavian'ın bir hasta için maliyeti 2.9 milyon dolardır​.

FDA daha önce 22 Kasım 2022'de, hemofili B'li yetişkin hastalar için ilk gen tedavisi seçeneği olan Hemgenix'i onaylamıştı. Hemgenix'in bir hasta için maliyeti 3.5 milyon dolardır​ ve bilinen en maliyetli gen tedavisidir.  

Hemofili A'yı tedavi etmek için Roctavian alabilecek hastaları belirlemeye yardımcı olmayı amaçlayan bir tanı testi olan AAV5 DetectCDx de eş zamanlı FDA onayı aldı. Test, önceden var olan anti-AAV5 antikorlarını tespit etme konusunda etkili olduğunu kanıtladı. FDA, AAV5 DetectCDx'in onayını ARUP Laboratories'ye verdi.

*

Hemofili A Hakkında Kısa Bilgi

Hemofili A, genellikle X kromozomu üzerindeki bir genin mutasyonu nedeniyle oluşur. Bu gen, kanın pıhtılaşmasını sağlayan faktör VIII adlı bir proteinin kodlamasından sorumludur. Mutasyon, faktör VIII'in eksik ya da hiç üretilmemesine neden olur, bu da kanın normalden daha yavaş pıhtılaşmasına sebep olur.

Hemofili A genellikle erkeklerde görülür çünkü erkeklerin sadece bir X kromozomu vardır ve bu kromozomda oluşan herhangi bir mutasyon, genellikle etkili olacaktır. Kadınlar iki X kromozomuna sahip oldukları için, bir kromozomda oluşan mutasyon genellikle diğer kromozom tarafından "telafi" edilir. Bununla birlikte, bir kadın hemofili A genini taşıyabilir ve bu geni erkek çocuklarına aktarabilir.

Hemofili A'nın belirtileri arasında kolay morarma, uzun süren kanama, kanlı idrar veya dışkı ve eklemlerde ağrı veya şişlik bulunabilir. Bu bozukluğun şiddeti, faktör VIII seviyelerine bağlı olarak değişir. Düşük faktör VIII seviyeleri genellikle daha şiddetli belirtilere neden olur.

Tedavi genellikle eksik olan faktör VIII'in düzenli olarak yerine konmasıyla yapılır. Bu tedavi, kanamanın önlenmesine yardımcı olabilir ve daha şiddetli komplikasyonların önüne geçebilir. Bununla birlikte, tedavi genellikle ömür boyu devam etmelidir çünkü hemofili A tedavi edilebilir ancak tamamen iyileştirilemez bir durumdur.