Halihazırda faktör IX profilaksi tedavisi kullanan, şu anda veya geçmişte yaşamı tehdit eden kanaması olan veya tekrarlayan, ciddi spontan kanama atakları yaşayan hemofili B'li yetişkin hastalar için ilk gen tedavisi seçeneği olan etranacogene dezaparvovec (Hemgenix) adlı ilaç, 22 Kasım 2022'de FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi) onayı aldı.
Hemofili B Nedir?
Hemofili B, kan pıhtılaşma faktörü IX eksikliğinden kaynaklanan kalıtsal bir kanama bozukluğudur. Yeterli faktör IX olmadan kan, kanamayı kontrol etmek için uygun şekilde pıhtılaşamaz. Bu kanama bozukluğu konjenitaldir, yani doğumdan itibaren hastada bulunur. Nadir görülen bir hastalıktır. Hemofilinin en yaygın görülen türü hemofili A'dır ve her 100 bin kişiden yaklaşık olarak 12 kişide görülür; hemofili B ise her 100 bin kişide yaklaşık 3,7 kişiyi etkilemektedir.
20 Yıllık Araştırma ve İnsan Deneylerinin Meyvesi
Hemofili için gen tedavisi 20 yılı aşkın süredir ufukta. Hemofili tedavisindeki ilerlemelere rağmen, kanama ataklarının önlenmesi için sürekli dışarıdan faktör IX verilmesi ve kanama ataklarının kendisi bireylerin yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Bu onay, hemofili B'li hastalar için yeni bir tedavi seçeneği sunuyor ve bu hemofili formuyla ilişkili yüksek hastalık yükü yaşayanlar için yenilikçi tedavilerin geliştirilmesinde önemli ilerlemeyi temsil ediyor.
İlgili konu: Hemofili A için Gen Tedavisi Gerçek Oldu
Hemgenix Etki Mekanizması Nasıldır?
Etken maddesi etranacogene dezaparvovec olarak adlandırlan Hemgenix adlı tedavi, adeno-ilişkili bir virüs yoluyla karaciğer hücrelerine pıhtılaşma faktörünü yapmaları talimatını veren fonksiyonel bir gen sağlar. Yani, taşıyıcı bir virüsün içine, faktör IX ürettirecek genetik materyal yüklenmektedir. Üretici firma CSL Behring'in basın açıklamasına göre, bu genetik talimatlar hücrede kalıyor ancak hastanın kendi DNA'sına dahil edilmiyor.
Gen terapisi bir hasta için 3.5 milyon dolara mal olacak ve bu da onu bugüne kadarki en pahalı tedavi yapıyor. Bununla birlikte, ABD'de hemofili B için bir hastanın ömür boyu faktör IX replasmanı (yerine koyma tedavisi) ihtiyacını 20 milyon doları geçmekte.
HOPE-B Çalışması ile Gelen FDA Onayı
Onay, faktör IX replasman tedavisine ihtiyacı olan 54 erkekte yapılan tek kollu, açık etiketli HOPE-B çalışmasına dayanıyordu. Hemofili B hastalarının çoğu erkektir.
Tek doz Hemgenix infüzyonundan sonraki 18 ay boyunca, düzeltilmiş yıllık kanama oranları başlangıca göre %64 düştü (P= .0002) ve faktör IX ile tedavi edilen kanamalar %77 düştü (P< .0001); tam doz etranacogen dezaparvovec ile tedavi edilen hastaların %98'i faktör IX profilaksisini bırakmıştır.
Etkinin kalıcılığı bir endişe kaynağı olmaya devam ediyor, ancak 6 ayda ortalama faktör IX aktivitesi 39 IU/dL (normalin %39'u) ve 18 ayda 36,9 IU/dL (normalin %37'si) ile veriler güven verici. Şu ana kadar hastaların infüzyona karşı inhibitör geliştirdiğine dair bir işaret yok.
Yan etkiler yaygındı ancak büyük ölçüde hafifti ve her ikisi de deneklerin %13'ünde olmak üzere baş ağrısı ve grip benzeri hastalığı içeriyordu. Dokuz hasta karaciğer enzim yükselmeleri için steroide ihtiyaç duydu.
Hemofili A için valoctocogene roxaparvovec (Roctavian, BioMarin) dahil olmak üzere diğer gen terapileri hemofili için hazırlık aşamasındadır. Bu tedavi için FDA'nın onay kararının Mart 2023'te çıkması bekleniyor.
