Von Hippel-Lindau (VHL) hastalığı, VHL genindeki germ-hattı (kalıtsal) mutasyonlar ile ilişkili bir kanser sendromudur. Çoğu VHL hastalığı vakası ailesel olmakla birlikte, %20'si kalıtsal olmayan mutasyonlardan kaynaklanmaktadır.
VHL hastalığı olan hastalarda vücudun farklı organlarında çoklu tümörler gözükür: beyin, böbrekler, adrenal (böbrek üstü) bezler, pankreas ve üreme organları gibi. Bu tümörler hem kanserli hem de iyi huylu olabilir.
VHL'ye bağlı yaşam kaybı genellikle renal hücreli karsinom (böbrek kanseri) ve beyin tümörleri ilişkili komplikasyonlardan kaynaklanır. VHL hastalığı olan hastalarda erken müdahale, ek sağlık sorunlarını ve yaşam kaybını önleyebilir veya geciktirebilir, bu nedenle bu grup için yaşa özel kanser taraması önermekteyiz.
Adının Tarihi
Bir Alman oftalmolog (göz hastalıkları uzmanı) olan Dr. Eugen von Hippel, ve İsveçli bir patolog olan Dr. Arvid Lindau, VHL hastalığının isim babalarıdır.
Dr. von Hippel, 1867 yılında Almanya, Königsberg’de dünya gelmiş ve 1939’da yaşamını yitirmiştir. İç hastalıkları, patoloji ve göz bilimi üzerine çalışan Dr. von Hippel, 1892’den 1909 yılına kadar Heidelberg Üniversitesi’nde, 1909’dan 1914 yılına kadar Halle Üniversitesi’nde ve 1914’ten emekli olduğu 1934 yılına kadar da Göttingen Üniversitesi’nde profesör olarak çalışmıştır.
Dr. von Hippel, retinal hemanjioblastomaların klinik ve histolojik özelliklerini tanımlamıştır. Ancak hiçbir zaman retinal hemanjioblastoma ile VHL hastalığı arasında bir bağlantı kurmamıştır.
VHL hastalığının sistemik özellikleri ile retinal ve kraniospinal hemanjioblastoma arasındaki bağlantıyı kuran ilk kişi, Dr. Lindau’dur.
Dr. Lindau, 1892 yılında İsveç, Malmo’da dünyaya gelmiş ve 1958’de yaşamını yitirmiştir. Yüksek lisans ve doktora eğitimini Lund Üniversitesi’nde tamamladıktan sonra 1933 yılında burada profesör olmuş ve aynı zamanda (1924 yılından 1934 yılına kadar) askeri hekim olarak da görev yapmıştır.
Dr. Lindau, serebellar hemanjioblastomaları olan kadavralar ile çalışırken, pankreas, karaciğer ve böbreklerde kistler ve ayrıca karaciğer, spinal kord ve retinanın feokromositomaları ve hemanjioblastomalarını buldu.
Bunlar ve takip eden bulgularına dayanarak Dr. Lindau, viseral ve sinir sistemi lezyonları ile retinal vasküler değişikliklerin birlikte meydana gelmesinin tek bir hastalık süreci olduğunu ileri sürdü.
Bu çalışma yüzünden VHL hastalığının ismi başlangıçta “Lindau Hastalığı” olarak tanımlanması önerildi. Ancak Dr. von Hippel’a ait retinal hemanjioblastomaların orijinal tanımından dolayı 1930’larda “von Hippel” ismi de eklendi ve hastalık “Von Hippel-Lindau Hastalığı” olarak isimlendirildi.
VHL Geninin Keşfi
Günümüzde VHL hastalığı, kalıtsal genetik bir kanser sendromu olarak bilinmekle birlikte, VHL geninin keşfi için 1993'e kadar beklemek gerekti. 1993 yılında F. Latif ve ekibi Science dergisinde "Identification of the von Hippel-Lindau disease tumor suppressor gene" başlıklı ufuk açıcı bir makale yayımladı. Makalede VHL geninin kendisinin küçük olduğu, 284 amino asidi kodlayan 3 ekzonda 854 nükleotitten oluştuğu vurgulandıktan sonra, önemli bir tümör baskılayıcı gen olduğu anlatıldı. Tümör baskılayıcı bir gende meydana gelen değişiklikler, kişiyi çoktu tümörlere yatkın hale getiriyordu. Böbrek kanserlerinin çoğunluğunun VHL geni anormallikleri barındırdığı bulundu, bu da hastalığın hem kalıtsal hem de kalıtsal olmayan biçimlerinden aynı genin sorumlu olduğunu kuvvetle düşündürdü.
*
İlgili konu: Von Hippel-Lindau hastalığı ilişkili kanserlerin tedavisi için belzutifan FDA onayı aldı
