Vücut şekli önemli – ELMA tipi ARMUT tipinden daha mı kötü?

Normal vücut kitle indeksine (VKİ) sahip olduğu halde, bel çevresi yüksek olup göbek çevresinde fazla yağlanmaya sahip (elma tipli) menopoz sonrası kadınların, kardiyovasküler hastalıklar ve kanser açısından daha yüksek risk altında oldukları bulundu.

JAMA Network Open'da yayımlanan çalışma, vücut yağ dağılımının sağlık riskinde ki rolünün altını çiziyor.

Elma tip armut tipe göre daha büyük riske sahiptir. Armut tip daha çok kalçalardan geniş fakat belden ince olmak şeklinde tanımlanır. Bu çalışma hastanın sağlık risklerini değerlendirirken yalnızca vücut ağırlığına değil aynı zamanda vücut şekline de bakılması gerektiğini ortaya koyuyor.

VKİ’ye göre normal kilolu bir insan klinikte yağlanma bölgesine bakılmaksızın normal kabul edilebilir. Ancak bu durum risk değerlendirme ve hastalıklardan korunma planları için bazı noktaları gözden kaçırmaya yol açar.

Rakamlar her şey değildir

Yeni sonuçlar elma ya da bir kürdan üzerine zeytin olarak tasvir edilebilecek vücut tipinin zararlı olabileceği yönünde. Vücut kitle indeksinin kilonun boyun karesine bölünerek hesaplandığını biliyoruz. Ancak bu değer her zaman doğru sonucu vermeyebilir. Düşük VKİ’yi düşük yağ kitlesi ile ilişkilendirmek hata olabilir.

Erken kardiyovasküler hastalık ve kansere bağlı yaşam kayıplarıyla ilişkili MERKEZİ OBEZİTE

Çalışma kapsamında ABD’de ortalama 63 yaşında olan 156.624 menopoz sonrası kadın değerlendirildi ve 12 yıllık süreçte 12.965’si (%29) kardiyovasküler hastalık ve 11.828’si (%27) kanserle ilişkilendirilen toplamda 43.838 ölüm gerçekleşti.

Merkezi obeziteye sahip, bel çevresi 88 cm’nin üstünde ve normal kiloda olan kadınların yaşam kaybı riski, merkezi obezitesi olmayıp normal kiloda olanlara göre 1.31 kat daha yüksekti. Yani mortalite (ölüm oranı), göbek çevresindeki yağlanma arttıkça artıyor diyebiliriz.

Yani VKİ’si normal fakat bel yağlanması yüksek kişilerde iki ana ölüm nedeni kardiyovasküler hastalıklar ve kanserdir.

Kilo normal olduğunda bel çevresine yaklaşım tedavi rehberlerinde nasıldır?

Amerikan Kalp Derneği, Amerikan Kardiyoloji ve Obezite Derneği gibi gruplar obezite yönetimi ile ilgili merkezi obeziteyi ölçmeyi tavsiye etmelerine rağmen bunu yalnızca fazla kilolu ve obez olanlar için önermektedir.

Ancak bu yeni bulgular normal VKİ'li bireylerde bile, merkezi obezitenin önlenmesi ve kontrolünü içeren halk sağlığı kılavuzlarına duyulan ihtiyacı vurgulamaktadır. Daha önce yapılan çalışmalarda obezite ve merkezi obeziteye sahip her iki grupta da ölüm riskinin arttığı vurgulanmıştı. Daha kapsamlı yapılan bu yeni çalışma normal kilolu ve yeni tanınan merkezi obezitenin, yüksek ölüm riskli bir görünüm olduğunu öne sürüyor.

Merkezi obezite ile mortalite riskini açıklayan faktörler arasında viseral (iç organ) yağlanma ve karın bölgesinde koruyucu kas kitlesinin eksikliği bulunuyor.

Çalışmanın önemli kısıtlaması, sadece menopoz sonrası kadınları dahil etmesidir. Bu nedenle bulgular, erkekler veya genç kadınlar da dahil olmak üzere diğer toplum grupları için genelleştirilemeyebilir.

Vücut şekli değiştirilebilir mi?

Çalışma elma tipli bir insanın nasıl normal vücut tipine dönüştürüleceğini yanıtlamaz. Tüm bu gözlemler, yüksek riskle ilişkili tanımlanan bir vücut şeklinin değiştirilebilir olduğunu veya vücut şekli değiştirilmişse riski etkileyeceği anlamına gelmez. Bu değerlendirmeler başka tasarımlar ve veriler gerektiriyor. Bu çalışma mortalite riskini artıran faktörlere ışık tutup anatomik dağılımın öngörücü olabileceğini vurgulamaktadır.