Meme Kanseri Tanısından Sonra Kilo Alımı, Yaşam Süresini Etkiliyor mu?

Kanser denildiğinde çoğu kişinin aklına hâlâ zayıflamış, iştahsız ve güçsüz düşmüş hastalar gelir. Ancak özellikle erken evre tanı konulan hastalarda ve modern tedavi protokollerinde bu tablo önemli ölçüde değişmiştir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, kanser hastalarının ciddi bir kısmının tedavi sürecinde kilo aldığını ve bu durumun da tedavi başarısı ve uzun dönem sağkalım üzerinde etkili olabileceğini göstermektedir.

Örneğin, meme kanseri teşhisi sonrası yapılan bir çalışmada, hastaların %67'sinin tanıdan sonraki iki yıl içinde aşırı kilo veya obeziteye ulaştığı belirlenmiştir.

Bu kilo artışının altında yatan nedenler arasında hormon tedavileri, özellikle kortizon kullanımı, tedaviye bağlı iştah artışı ve fiziksel aktivite azalması yer alır. Kortizon, vücutta kortizol benzeri etkiler göstererek iştahı artırabilir ve yağ depolanmasını tetikleyebilir.

Peki, tanı sonrası alınan bu kilolar sadece estetik bir sorun mu, yoksa meme kanserine bağlı yaşam kaybı riskini de artırıyor mu? Avrupa Medikal Onkoloji Derneği’nin (ESMO) 2025 Meme Kanseri Kongresi’nde sunulan yeni veriler, bu soruya çarpıcı yanıtlar sunuyor.

---

---

Çalışmanın Temeli: 6803 Kadın, 8.5 Yıllık Takip

Aarhus Üniversitesi’nden Dr. Sixten Harborg liderliğinde yürütülen bu prospektif (çalışma, dünyaca bilinen Nurses’ Health Study verilerini kullanarak, tanı öncesi ve sonrası vücut ağırlığı değişimini inceledi. Çalışmaya metastatik-olmayan meme kanseri tanısı almış 6803 kadın dahil edildi.

Katılımcılar tanı öncesi kilolarına göre sınıflandırıldı ve tanı sonrası kilo değişimleri şu şekilde kategorize edildi:

• Stabil kilo: –%2 ile +%2 arası değişim

• Orta düzey kilo kaybı: –%2 ila –%5

• Ciddi kilo kaybı: –%5’ten fazla

• Orta düzey kilo alımı: +%2 ila +%5

• Ciddi kilo alımı: +%5’ten fazla

Takip süresi boyunca 1179 kadın meme kanserine bağlı yaşamını yitirdi.

---

📊 Ana Bulgular: +%5’ten Fazla Kilo Almak Risk Artırıyor

Tanı sonrası ciddi kilo alan kadınlarda, stabil kalanlara göre meme kanserine bağlı yaşam kaybı riski anlamlı şekilde yüksekti:

➤ Meme kanseri teşhisi konduktan sonra fazla kilo alan kadınlar arasında, yaşam kaybı riski genel olarak %26 daha fazla bulunmuştur.

➤ Eğer kişi tanıdan önce normal kiloluysa, tedavi sonrası aldığı kilolarla birlikte bu risk %32 oranında artmaktadır.

➤ Tanı öncesinde hafif kilolu (yani fazla kilosu olan ama obez olmayan) kadınlarda ise bu risk %37'ye kadar çıkmaktadır.

➤ Ancak kişi zaten obez ise, tanı sonrası alınan ek kilolar bu riski anlamlı ölçüde artırmamaktadır.

📌 Yani: Kilo artışı en çok normal kilolu veya hafif kilolu kadınları etkilemektedir. Bu nedenle tedavi sürecinde kilo kontrolü, hastalıkla mücadelede önemli bir faktördür.

---

Peki, Kilo Kaybı?

Çalışmada tanı sonrası ciddi kilo kaybeden kadınlarda da yaşam kaybı riski bir miktar artmış görünse de, bu istatistiksel olarak anlamlı değildi:

• Ciddi kilo kaybı: %14 artmış risk, ancak istatistiksel olarak anlamlı değil (%95 GA: 0.96–1.34)

Orta düzey kilo değişimlerinin (ne kayıp ne de kazanç) herhangi bir anlamlı etki oluşturmadığı görüldü.

---

Yorum: "Önleme, Tedaviden Daha Etkilidir"

Bu bulgular özellikle sağlıklı kilolu veya hafif kilolu kadınlar için "önemli bir uyarı niteliğinde". Bu durum muhtemelen obez kadınların tanı anında zaten yüksek risk altında olmalarından kaynaklandığını ifade etti.

Ayrıca yakın tarihli bir 64 çalışmanın meta-analizinde, tanı sonrası yüksek vücut kitle indeksi (BMI) ile:

• Genel yaşam kaybı riskinde artış

• Meme kanserine özgü yaşam kaybı riskinde artış

• İkinci birincil meme kanseri gelişme riskinde artış ilişkisi saptanmıştı.

---

Umut Veren Müdahaleler: BWEL Çalışması

Peki ne yapılabilir?

BWEL (Breast Cancer Weight Loss) çalışması bu soruya örnek olabilir. Bu çalışmaya, tanıdan sonraki 14 ay içinde tedavilerini tamamlamış vücut kitle indeksi ≥27 olan 3100’den fazla kadın dahil edildi.

Telefon temelli bir kilo verme programı sayesinde katılımcılar:

• 12 ay boyunca klinik olarak anlamlı ve sürdürülebilir kilo kaybı yaşadı.

• İnsülin direnci ve metabolik belirteçlerde iyileşme sağladı.

Ayrıca, diyet ve kanser üzerine yapılan başka bir büyük çalışmada, 50 yaş üstü kadınlarda hafif kilo kaybının bile meme kanseri riskini azalttığı vurgulandı.

---

Sonuç: Kilo Alımını Önlemek, Kilo Vermekten Daha Kritik Olabilir

Meme kanseri sonrası kilo kontrolü, sadece estetik bir mesele değil; hastalığın seyrini belirleyen hayati bir faktördür. Bu yeni bulgular bize şunu net olarak söylüyor:

👉 Tanı sonrası ciddi kilo alımı, özellikle sağlıklı veya fazla kilolu kadınlarda yaşam kaybı riskini artırıyor.

Bu nedenle hem hastalar hem de sağlık profesyonelleri, tedavi sonrası dönemde beslenme, fiziksel aktivite ve yaşam tarzı takibini ihmal etmemelidir.