Enfeksiyonlar, kanser tanısı aldıktan sonra ilk yıl içinde kanser dışı yaşam kayıplarının ikinci en yaygın nedenidir. Birinci kanser dışı yaşam kaybı nedeni kardiyovasküler olaylardır. Bu durum, onkologların hastaların ana aşılar konusunda güncel kalmasını sağlamalarının gerekliliğini vurgulamaktadır. Bu bağlamda, Amerikan Klinik Onkoloji Derneği (ASCO) tarafından yayımlanan kılavuzlar, kanser hastalarının ve ev halkının aşılanması konusunda yol gösterici bilgiler sunmaktadır. Özellikle kanser tedavisi gören bireylerin bağışıklık sistemleri zayıfladığı için, enfeksiyonlara karşı korunmaları hayati önem taşır.
Yetişkin kanser hastalarının aşılanması için güncellenmiş ASCO rehberinde şunlar dikkate alınmıştır:
- Bu güncellenmiş aşı rehberini oluşturan uzman paneli, mevcut kanıtları gözden geçirmiş ve solid (doku-organ kaynaklı) tümörler veya kan-kemik iliği kaynaklı kanserleri olan yetişkinlerin aşılanması, hematopoetik kök hücre nakli (HSCT), kimerik antijen reseptörü T-hücresi (CAR T-hücresi) terapisi ve B-hücre azaltıcı terapi alan hastalar da dahil olmak üzere, aşılama rehberliğinde önerilerde bulunmuştur. Ayrıca, hastaların ev halkı ile temas halinde olanların aşılanması konusunda da yönlendirmeler yapılmıştır.
- Panel, 102 yayını incelemiştir; bunlar arasında 24 sistematik derleme, 14 randomize kontrollü çalışma ve 64 randomize olmayan çalışma yer almaktadır.
- Değerlendirilen aşılar arasında COVID-19, influenza, hepatit A ve B, solunum sinciciyal virüsü (RSV), Tdap (tetanoz, difteri, pertussis), insan papillomavirüsü (HPV), inaktif polio ve kuduz aşıları bulunmaktadır.
- Yazarlar, hastaların altta yatan bağışıklık durumlarının ve kanser tedavilerinin, kanseri olmayan genel yetişkin nüfus için yapılan önerilere kıyasla aşılama ve yeniden aşılama stratejilerini etkileyebileceğini belirtmişlerdir.
Aşılar ve Özel Öneriler
İlk adım, hastaların aşı durumunu belirlemek ve kanser teşhisi yeni konulan yetişkinlerin (ve aile bireylerinin) kanser tedavisine başlamadan önce mevsimsel ve yaş veya risk tabanlı aşılarda güncel olmalarını sağlamaktır. Eğer eksiklikler varsa, hastalar ideal olarak kanser tedavileri başlamadan 2-4 hafta önce aşılarını olmalıdır; ancak, canlı olmayan aşılar tedavi sırasında veya sonrasında uygulanabilir.
COVID-19 Aşısı
Canlı olmayan (inaktif) aşı.
COVID-19, dünya genelinde halk sağlığı için önemli bir tehdit oluşturmuştur. Tüm kanser hastaları ve ev halkı, mevsimlik COVID-19 aşısını almalıdır.
HSCT veya CAR T-hücre terapisi sonrası hastalar, tedaviyi tamamladıktan en az 3 ay sonra COVID-19 aşısı almalıdır. B-hücre depleting (azaltıcı) tedavi alan hastalar ise tedaviyi tamamladıktan en az 6 ay sonra COVID-19 aşısı için yeniden değerlendirilmelidir.
İnfluenza (Grip) Aşısı
Hem canlı (burun spreyi formunda) hem de inaktif (iğne ile yapılan) formları mevcuttur. Kanser hastaları için genellikle inaktif formu önerilir. Ülkemizde inaktif formu bulunmaktadır.
Grip, kanser hastaları için ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Tüm kanser hastaları ve ev halkı, yıllık grip aşısını almalıdır.
HSCT veya CAR T-hücre terapisi sonrasında, hastalar tedaviyi tamamladıktan en az 3 ay sonra grip aşısı alabilirler.
Hepatit A ve B Aşısı
İnaktif aşı.
Hepatit A ve B, karaciğer enfeksiyonlarına neden olan virüslerdir. Kanser hastaları ve ev halkı, hepatit A ve B aşılarını almalıdır, özellikle de seyahat öncesi risk değerlendirmesi yapıldığında bu aşılar önem kazanır.
Solunum Sinciciyal Virüsü (RSV) Aşısı
İnaktif aşı. Henüz ülkemizde bulunmuyor.
RSV, özellikle küçük çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler için tehlikeli olabilen bir virüstür.
Kanser hastaları için şu anda genel bir RSV aşısı önerisi bulunmamaktadır, ancak risk altındaki bireyler için gelecekteki aşı çalışmaları önem taşımaktadır.
Tdap (Tetanoz, Difteri, Boğmaca) Aşısı
İnaktif aşı.
Tdap aşısı, tetanoz, difteri ve boğmacaya karşı koruma sağlar. Kanser hastaları ve ev halkı, önerilen Tdap aşı takvimine uymalıdır.
İnsan Papillomavirüsü (HPV) Aşısı
İnaktif aşı.
HPV, bazı kanser türlerine yol açabilen bir virüstür. HPV aşısı, özellikle genç yetişkinler ve risk altındaki bireyler için önemlidir. Kanser hastalarının HPV aşısı alıp alamayacağı konusunda doktorlarıyla görüşmeleri önerilir.
Inaktif Polio Aşısı
Polio, ciddi felçlere yol açabilen bir virüstür. Kanser hastaları ve ev halkı, inaktif polio aşısı almalıdır, özellikle seyahat edilecek bölgenin risk durumuna göre.
Kuduz Aşısı
İnaktif aşı.
Kuduz, ölümcül olabilen bir hastalıktır. Kanser hastaları, özellikle hayvanlarla temas edebilecekleri riskli bölgelere seyahat edeceklerse kuduz aşısını almalıdır.
Uygulamada
Kanser hastalarının ve ev halkının aşılanması, enfeksiyon riskini azaltır ve kanser tedavisinin başarısını artırabilir. Klinik uzmanlar, hasta ve bakıcıları aşılama konusunda bilgilendirmeli ve rehberlik etmelidir. Bu süreçte, doğru ve güncel bilgiye ulaşım hayati önem taşır.
Kanserle mücadelede, enfeksiyonlara karşı korunma stratejisi olarak aşılamanın önemi göz ardı edilemez. ASCO'nun kılavuzları, bu alandaki en güncel bilgileri sunarak, hem sağlık profesyonellerine hem de kanser hastalarına yol gösterici olmaktadır. Bu kapsamlı yaklaşım, kanserle mücadelede bütüncül bir bakış açısının önemini vurgular ve hastaların genel sağlığının korunmasına katkıda bulunur.
