Zollinger-Ellison sendromu, pankreas veya duodenumda (oniki parmak bağırsağı) nöroendokrin gastrinomaların oluşturduğu, nadir görülen ve midenin çok fazla asit salgılaması sonucu ülserlere ve ishale yol açan endokrin bir hastalıktır.

Gastrinomaların yaklaşık %60'ı maligndir (kanserli). Gastrinomalar, midenin çok fazla asit üretmesine neden olan gastrin salgılar ve bu da mide ve duodenumda ülserlere yol açar.

Zollinger-Ellison sendromunun yaygın belirtileri şunlardır:

  • karın ağrısı,
  • kronik ishal,
  • hazımsızlık,
  • kilo kaybı,
  • mide-bağırsak kanaması 

Zollinger-Ellison sendromlu hastalar uzun süreli ishal, bulantı, kusma, şişkinlik ve karın ağrısı veya rahatsızlığı ile başvurabilir. Ayrıca ülser perforasyonu (mide-bağırsak delinmesi) ve kanama ile ortaya çıkabilirler.

Zollinger-Ellison sendromuna işaret eden tipik 3 bulgu şudur:

  • Pankreatik veya duodenal tümörler (gastrin salgılayan gastrinomalar),
  • Mide ülserleri,
  • Midede aşısı asit

Zollinger-Ellison Sendromu Adının Tarihi

Dr Robert M. Zollinger ve Dr Edwin H. Ellison, Zollinger-Ellison sendromunun isim babalarıdır.

Dr Zollinger, 1903'te Ohio, Millersport'ta doğdu. 1927'de Ohio Eyalet Üniversitesi'nden (OSU) tıp diplomasını aldı. 1941'de orduya katıldı ve biriminin cerrahi servis şef yardımcısı oldu. 1947'de OSU'nun cerrahi bölümünün başkanı oldu.

Dr Ellison, 1918'de Dayton, Ohio'da doğdu. Tıp eğitimini OSU'da tamamladı ve 1944'te üniversitenin cerrahi bölümüne katıldı. Dr Ellison, cerrahi eğitimini Dr Zollinger'den aldı. 

1955'te Dr Zollinger ve Ellison, daha sonra isimlerini taşıyacak olan durumu belirlediler. Perfore jejunal (ince bağırsakta delinmeye sebep olan) ülser ile başvuran 2 genç kadın vakası bildirdiler. Her iki hastada da şiddetli mide aşırı asit salınımı vardı.

Dr Zollinger, hastanın fayda görmediği daha sonra anlaşılan ancak duruma ilişkin içgörü sağlayan hastalardan birini ameliyat etti. Ameliyatın bir videosunu Amerikan Cerrahi Koleji'nin Sinema Filmi Komitesine sunmuştu. Bu, komite başkanı Dr Hilger P. Jenkins'i tümörler için pankreasın araştırılmasını önermeye sevk etti. 

Her iki hastada da insülin salgılamayan en az bir adacık hücreli tümör bulundu. Zollinger ve Ellison, bu tümörlerden salgılanan bir hormonun (daha sonra gastrin olarak adlandırılacak), peptik ülser sendromlarıyla sonuçlanan aşırı mide asidi çıkışına neden olduğunu teorileştirdiler.

1956'da, "Zollinger-Ellison Sendromu" terimi, Dr Ben Eiseman tarafından, Dr Zollinger ve Ellison'ın tarif ettiği aynı duruma sahip bir hastayı bildirdiğinde ortaya çıktı. 

Başkaları geçmişte benzer rahatsızlıkları olan hastaları bildirmiş olsa da, Dr. Zollinger ve Ellison, pankreas tarafından insülin dışında bir hormonun salgılandığını ve bu sendroma neden olduğunu öne süren ilk kişilerdi.

1960 yılında, Dr Roderic Gregory ve Dr Hilda Tracy, Zollinger-Ellison sendromlu bir hastanın pankreasından gastrin benzeri bir madde çıkardılar ve gastrini sendroma neden olan hormon olarak belirlediler.

Dr Zollinger, 1947'den 1974'e kadar OSU'nun cerrahi bölümünün başkanıydı ve 1958'den 1986'ya kadar American Journal of Surgery'nin baş editörü olarak görev yaptı. 1992'de pankreas kanserinden yaşamını kaybetti.

Dr Ellison, 1957 yılına kadar OSU fakültesinde kaldı. Bundan sonra, Marquette Tıp Okulu'nda (şimdi Wisconsin Tıp Koleji) cerrahi bölümünün başkanı oldu. 1970 yılında intihar ederek yaşamını kaybetti.