Agresif Beyin Tümörü Gliobastoma Tedavisi İçin Yeni Hedef: Telomer Proteinleri!
Glioblastoma (GBM) tedavisi oldukça zor olan bir beyin kanseri türüdür. İlaçların kan beyin bariyerini etkili bir şekilde aşamaması, beyin tümörlerinin farklı genetik ve biyolojik mekanizmaları sahip olması hastalığın gidişatını kötüleştirmektedir. Kasım 2017’de Cançer Cell Dergisi’nde yayımlanan çalışmaya göre gliblastoma hücrelerinin büyümesini engelleyecek etkili bir yöntem keşfedildi.
Araştırmada temel hedef alınan moleküller telomer ilişkili proteinlerdir. Bilindiği üzere kanser hücrelerinde telomeraz aktivitesi çok yüksektir. Bu sayede telomerlerini belirli seviyede tutarak sınırsız çoğalma kapasitesine sahip olurlar. Araştırmacılar farklı bir biyolojiye sahip olan glioblastomada, telomer proteinlerini bloklamanın etkili olup olmayacağını incelemişlerdir.
Glioblastoma, astrosit adı verilen yıldız şeklindeki sinir sistemi hücrelerinden kaynaklanır. Bu tümörler genellikle glioblastoma kök hücreleri içerir. Bu hücreler glioblastomanın sürekli çoğalmasını sağlar. Glioblastoma kök hücrelerinde TRF1 proteinin aktivitesi yüksek bulunmuştur. TRF1 proteini telomerlerin fonksiyonlarını gerçekleştirmesine yardımcı olur. Aynı zamanda, Glioblastoma kök hücrelerin kendini yenilemelerinde önemli rol oynamaktadır.
Tüm bu bilgilerle birlikte, TRF1 proteinin aktivitesinin engellenmesinin glioblastoma tümörlerinin büyümesini etkileyip etkilemediği araştırılmıştır.
Araştırma Sonuçlarına Göre;
- Laboratuvar hayvan modellerinde TRF1 aktivitesinin engellenmesi sonucunda tümör büyümesinde küçülme gözlenmiş ve yaşam süresi yüzde 80’lere varan oranlarda artmıştır.
- Hayvan modellerinde tedavi kaynaklı herhangi bir yan etki gözlemlenmemiştir.
Peki Bu Çalışma Bize Ne İfade Ediyor?
- Telomeraz aktivitesi kanser kök hücrelerinde oldukça yüksektir. Bu sebeple telomeraz enzimini ya da telomer mekanizmalarını hedef alan tedaviler kanser kök hücrelerini etkili bir şekilde ortadan kaldırabilir.
- Glioblastoma gibi, tedavisi zor olan tümörlere karşı etkili bir tedavi stratejisi keşfedilmiş oldu.
- Önemle vurgulamak gerekir ki, bu çalışma henüz laboratuvar ortamında denenmektedir. İleri çalışmalarla doğruluğunun ve etkinliğinin kanıtlanması gerekmektedir.
Ayrıca belirtmek gerekir ki, son yıllarda uzun yaşam vaadi ve telomeraz enziminin aktivitesinin artırarak telomer uzattığı iddiası ile çeşitli ürünler satılmaktadır. Bunlar ilaç olarak değil, takviye ürün olarak pazarlanmaktadır. Telomeraz enzimi en aktif olarak kanser hücrelerinde bulunur. Kanser hücreleri telomer boylarının kısalmasını engelleyecek mekanizmalar geliştirmiştir. Hal böyle iken telomerimizi uzatması için takviye ürünler almayı kanser açısından oldukça riskli bulduğumuzu belirtmeliyiz. Telomerleri korumanın en doğal ve doğru yolu sağlıklı yaşam alışkanlıkları, doğru beslenme ve düzenli egzersizdir.
Leire Bejarano, Alberto J. Schuhmacher, Marinela Méndez ve ark.
Inhibition of TRF1 Telomere Protein Impairs Tumor Initiation and Progression in Glioblastoma Mouse Models and Patient-Derived Xenografts.
Cancer Cell, November 2017
