Onkolojinin önde gelen bilimsel yayını Journal of Clinical Oncology'de 7 Ocak 2022'de yayımlanan bir çalışmanın bulgularına göre, akciğer kanseri risk faktörlerini değerlendiren bir model ile kombine edilen yeni bir kan bazlı biyobelirteç paneli, akciğer kanseri taramasının kimler için daha yararlı olabileceğini tahmin etti.
Uzun süre sigara içtiği için akciğer kanseri açısından yüksek riskli bireylere erken tanı için günümüzde standart öneri, yılda bir çekilen düşük doz bilgisayarlı tomografidir (DDBT). Daha önce 55 yaşına ulaşan ve 30 paket /yıl sigara içenlerin bu filmi yılda bir çektirmesi önerilirken, 2021 yılında yapılan güncelleme ile, 50 yaşına ulaşan ve 20 paket/yıl sigara içimi olan herkes akciğer kanseri açısından yüksek riskli sayıldı ve bu kişilere düşük doz akciğer tomografisi yapılması önerildi (ABD Önleyici Hizmetler Görev Gücü= USPSTF kriterleri).
Yazımızın konusu olan akciğer kanseri risk tahmini için bu yeni kombinasyon model, en az 10 paket yılı sigara öyküsüne sahip bireyler arasında, USPSTF kriterleri için %78,5 ile kıyaslandığında %88,4’lük bir hassasiyet (kanser tespit etme oranı) ortaya koydu. Ayrıca özgüllük de bu kombinasyon model sayesinde daha iyiydi (%49,3 kıyasla %56,2).
Texas Üniversitesi MD Anderson Tıp Merkezi, McCombs Erken Kanser Tanı ve Tedavi Enstitüsü’nden Prof. San Hanash, "Çalışmamız ilk kez, akciğer kanseri taramasından kimlerin daha iyi yararlanabileceğini tahmin etmek için kullanışlı olabilecek bir kan testi sunmaktadır." dedi.
Daha önce ABD Ulusal Akciğer Kanseri Tarama Çalışması, düşük doz bilgisayarlı tomografi (DDBT) ile yüksek riskli bireylerin taranmasının, akciğer kanseri ile ilişkili yaşam kayıplarını %25’e kadar azalttığını bildirmişti (bakınız ilgili çalışma). USPSTF 2021 güncel kılavuzu, sigara öyküsü en az 20 paket yılı olan ve halen sigara içeren veya 15 yıl içinde sigarayı bırakmış olan 50 ve 80 yaşları arasındaki bireyler için DDBT taraması önermektedir.
Uzmanlar ayrıca, DDBT taramasının iyileştirilmesi ve yararlı olabilecek kişilerin daha iyi tanımlanması için biyobelirteçlerin geliştirilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunun da altını çizdi.
Hanash, "Yıllık düşük doz BT ile akciğer kanseri taraması yaptırması gereken kişilerin aslında küçük bir yüzdesinin tarama yaptırdığını biliyoruz ve dahası, BT taraması, çoğu ülkede mevcut bile değil. Hedefimiz, yıllardır, ilk önce akciğer kanseri için tarama ihtiyacını belirlemek için kullanılabilecek basit bir kan testi geliştirmek ve böylelikle akciğer kanseri taramasını çok daha etkili hale getirmekti." dedi.
Prostat, Akciğer, Kolorektal ve Yumurtalık (PLCO) Kanser Tarama Çalışması kontrol grubu (PLCOm2012) olarak bilinen risk modeli, sigara içenler veya daha önce sigara içme öyküsü olanlar arasında, akciğer kanserinin 6 yıllık riskini tahmin edebilir. Risk profillerini iyileştirmek için Hanash ve ekibi, 4-belirteçli protein panelini (4MP) kullandı. Bu panel;
- sürfaktan protein B’nin öncü formu (Pro-SFTPB),
- kanser antijeni (CA) 125,
- karsinoembriyonik antijen (CEA) v,
- sitokeratin-19 fragmentini içeriyor.
Araştırmacılar bu 4-belirteçli protein panelinin potansiyel olarak, yalnızca Pro-SFTB’ye kıyasla akciğer kanseri geliştirme riski altındaki bireyleri daha iyi tanımlayabileceğini buldu.
Mevcut çalışmada araştırmacılar, kan bazlı 4-belirteçli protein paneli ile PLCOm2012 modelinin birleştirilmesinin, USPSTF kriterlerine kıyasla akciğer kanseri taramasından yarar sağlayacak kişilerin daha iyi tanımlanıp tanımlanamayacağını keşfetti. Araştırmacılar, dört biyobelirteçin performansını değerlendirmek için PLCO Kanser Tarama Çalışmasının verilerini ve biyo-örnekleri kullanarak doğrulama çalışması yaptı.
Birleştirilmiş model, yüksek özgüllükte gelişmiş duyarlılık gösterdi. USPSTF 2021 kriterlerine kıyasla, birleştirilmiş model hem duyarlılıkta (%78,5’e kıyasla %88,4) hem de özgüllükte (%49,3’e kıyasla %56,2) istatiksel olarak anlamlı gelişmeler gösterdi. En az 10 paket yılı sigara öyküsüne sahip katılımcılar için 4MP + PLCOm2012 modeli, USPSTF 2021 kriterlerine kıyasla, yıllık tarama için %9,2 daha fazla akciğer kanseri vakası tespit etti.
Hanash, bu kan testinin akciğer kanseri taramasından fayda görebilecek ancak bugün uygun olmayan kişileri belirleyeceğini söylüyor. “Dünya çapında on milyonlarca insan, akciğer kanseri taramasından fayda sağlayabilir. Eğer taramayı uygunluk açısından %5 kadar bile olsa geliştirebilirseniz, bu inanılmaz derece çok etkili olur.”
*
