Aşı ile Meme Kanserini Önlemek Mümkün mü?

Kanseri hedef almak için bağışıklık sistemini kullanmak, uzun süredir doktorların hedefindedir. Ancak kanser hücreleri, kontrolden çıkarak büyümek için mutasyona uğrayan normal hücrelerden köken aldığı için, bu hücreleri yok etmek adına vücudu yönlendirmek, potansiyel olarak tehlikeli sonuçlar içeren riskli bir girişime dönüşebilir. Bunula birlikte immünoterapideki gelişmeler, bağışıklık hücrelerinin kanser hücreleri ile sağlıklı hücreler arasında daha iyi ayırım yapmasına yardımcı olabilen güçlü ilaçların keşfine yol açmaktadır ve araştırmacılar şimdi, bağışıklık sisteminin meme kanseri hücrelerini, virüsleri veya bakterileri öldürdüğü gibi tanımak ve yok etmek için eğitilip eğitilemeyeceği fikrini test ediyor.

Tümör Oluşturmadan Önce Kanser Hücrelerini Hedeflemek

Cleveland Clinic Taussig Kanser Merkezi’nden Dr. G. Thomas Budd, kadınların kansere yakalanmasına karşı kendilerini koruyan antikorları ve diğer immün hücreleri üretmesine yardımcı olabilecek bir meme kanseri aşısına yönelik çığır açan bir çalışmaya öncülük etmektedir.

Meme kanserine karşı bu aday koruyucu aşı, şu an görece daha az tedavi seçeneğine sahip agresif tür bir meme kanseri olan üçlü (triple) negatif hastalığı hedef alacak şekilde tasarlandı. Üçlü negatif meme kanseri, yaygın meme kanseri ilaçlarının hedeflediği moleküler işaretlerden – östrojen, progesteron veya HER2 – yoksundur.

Meme Kanseri Koruyucu Aşı Çalışmasının Detayları

Çalışmanın ilk aşaması güvenliğe odaklanacak ve üçlü negatif meme kanseri tanısı almış ve kemoterapi, cerrahi operasyon ve kanser hücrelerinin kendi genlerini kopyalayıp büyüme yeteneklerini engelleyen DNA’ya müdahale eden ilaçları içeren standart uygulamalarla ile tedavi edilmiş 18 – 24 yaş arası kadınları içerecektir. Kadınlar, iki hafta ara ile üç doz deneysel aşı alacaklar ve Budd ve ekibi, yan etkileri araştıracak ve katılımcıların “kanser hedeflerine” karşı herhangi bir bağışıklık tepkisi üretip üretmediğini belirleyecek. Ekip ayrıca kadınlarda kanserin tekrarlayıp tekrarlamadığına da bakacak.

Sonuç olarak, bu ilk aşama eğer aşının güvenli olduğunu gösterirse ve kansere karşı bir bağışıklık tepkisini tetiklemede umut vadederse, çalışma, üçlü negatif kanser geliştirme riski yüksek ancak henüz tanı almamış kadınları da kapsayacak şekilde genişleyecek ve aşı olmalarının kanser geliştirmelerini önlemeye yardımcı olup olmadığını incelenecek.

BRAC1 mutasyonlarına sahip kadınların, ayrıca Siyah ve Hispanik kadınların üçlü negatif kanser geliştirme olasılığı daha yüksektir, dolayısıyla bu kadınları çalışmaya dahil etmek, aşının ne kadar etkili olabileceğini göstermeye yardımcı olacaktır.

Dr. Budd, yaklaşım hakkında “Bunun oyunun kurallarını değiştirebileceğini söyleyebilirim” diyor. Meme kanseri hücrelerinin HER2 reseptörü gibi daha yaygın özelliklerden bazılarının hedef alındığı meme kanseri aşıları geliştirilmeye çalışılsa da bu çabalar henüz önemli bir başarıya yol açmadı. Bu, aşının sağlıklı hücrelerde de görülen meme kanseri hücrelerindeki molekülleri hedef almasıyla ilgili olabilir ki bu da tümörlerin büyümesini engellemede onları daha toksik ve daha az etkili hala getirir.

Hayvanlarda Elde Edilen Olumlu Sonuçlar

Budd'ın test ettiği aşı, Cleveland Clinic’den meslektaşı immünolog Vincent Tuohy'nin çalışmasına dayanıyordu. Bu çalışma, meme hücrelerinin yalnızca bir kadın emzirirken aktif olarak eksprese ettiği alfa laktalbümin adı verilen daha önce denenmemiş bir meme kanseri proteinini hedeflemektedir. Artık emzirmiyorsa, proteinin geni sessizleşir ve protein üretilmez. Ancak üçlü negatif meme kanserlerinin %70'inin aktif olarak bu proteini ürettiği keşfedildi ve bu da onu bağışıklık sistemi için makul bir hedef haline getirmiştir.

Tuohy, farelerle yaptığı çalışmalarda, bağışıklık sisteminin bu proteini tanıması için tümörlerin oluşmasını etkili bir şekilde önleyen bir aşı kullandı ve ayrıca hayvanlarda mevcut meme tümörlerinin büyümesini yavaşlattığını da gösterdi.

FDA, İnsan Deneylerine Onay Verdi

Bu veriler FDA'yı (ABD Gıda ve İlaç İdaresi), Budd’ın öncülük ettiği insanlarda yapılan ilk çalışmaları desteklemeye ikna etmiştir. Savunma Bakanlığı’nın sağladığı fon ile Budd ve ekibi şimdi remisyonda olan (tedavisi tamamlanmış ve hastalık bulguları göstermeyen) üçlü negatif meme kanseri kadınları topluyor ve onları, aşının güvenli olup olmadığını ve hastalıkların tekrar etmesini önleyip önlemediğini görmek için tedavi ediyor. 

Hayvan çalışmalarına dayanarak Budd, aşının hastalığı veya nüksetmesini önlemede en etkili yöntem olacağına inanıyor ve bu ilk aşamada aşının güvenli olduğunu gösterdiğinde ekibinin üçlü negatif meme kanseri riski yüksek sağlıklı kadınları aşılamaya başlayabileceğinden umutlu. “Kullandığımız (hedefin) bir fark yarattığını düşünüyorum ve önceki aşı deneylerinden alınan en büyük ders, sonunda ‘tedavi’ ortamından daha çok ‘önleme’ ortamına geçmemiz gerektiğini gösteriyor.”

Deney, en zorlu formları da dahil olmak üzere meme kanserinin tedavisinde bağışıklık temelli yaklaşımların yararlılığını belirlemede bir dönüm noktası olabilir. Bağışıklık sistemini harekete geçiren ve bağışıklık hücrelerinin meme tümörlerini hedeflemesini kolaylaştıran bazı immünoterapi ilaçları, bazı kanser önleyici faaliyetler göstermiştir, ancak bu yeterli değildir. Budd, aşı stratejisi hakkında "Bunlar bize ayının dans edebildiğini gösterdi ve biz de ona yeni adımlar öğretmek istiyoruz" diyor.