Ayurveda, Sanskritçe ayur (hayat) ve veda (bilgi) kelimelerinden türemiş Hindistan'ın 3000 yıllık geleneksel tedavi yöntemidir. Tedavi, hastaya göre uyarlanır ve bitkisel, mineral, baharat ve hayvansal bileşenleri içeren ağız yoluyla verilen, ilaçlar, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri içermekle beraber zihinsel ve fiziksel dengeyi de yoga veya meditasyon yoluyla geliştirdiği iddia edilmektedir. Bu yazıda Geleneksel Hint Tıbbı ayuverdanın kullanım amaçları, olası yan etkileri ve dikkat edilmesi gereken noktaları sizler için derledik.

Birkaç tane ya da yüzlerce bileşeni içerebilen ayurvedik ilaçlar, diyabet, romatoid artrit, parkinson hastalığı, akne, obezite ve kanser gibi hastalıkların tedavisinde denenmektedr. Aralarında sık kullanılan bitkilerin çoğu laboratuvar ortamında antioksidan, anti-tümör, antimikrobiyal, immünomodülatör, hipoglisemik veya anti-inflamatuar özellikler gösterdiği bilinen ürünlerdir. Bu bitkilere çörek otu (Withania somnifera), guggul (Commiphora mukul), boswellia (Boswellia serrata), gotu kola (Centella asiatica), zerdeçal (Curcuma longa), zencefil (Zingiber officinale), aloe (Aloe barbadensis) ve sarımsak (Allium sativum) örnek gösterilebilir.

Ayurveda hangi hastalıkların tedavisinde denenmektedir?

Akne (sivilce) tedavisi için

Bazı bitkisel bileşenlerin sivilce şikayetlerini azaltmada etkili olduğu gösterilmiştir.

Kanseri önlemek ve tedavi etmek için

Kanser önleme veya tedavisinde kullanımını destekleyen bilimsel bir kanıt yoktur.

Kansere bağlı belirti ve şikayetlerin (semptomların) tedavisinde

Son yıllardaki araştırmalar, ayurvedanın bir bileşeni olan yoganın lenfoma hastalarında uyku düzenini iyileştirmeye yardımcı olduğunu ve meme ile prostat kanseri hastalarında stres belirtilerini azalttığını göstermektedir.

Kalp-damar hastalığı tedavisinde

Kalp-damar hastalıklarında kullanımına dair herhangi bir veri yoktur.

Diyabet tedavisinde

Bu geleneksel tedavide kullanılan çeşitli otlar kan şekeri düşürücü etkilere sahip olabilmektedir ancak kullanımına dair klinik bulgular güçlü değildir.

Fibromiyalji (kronik ağrı ve yorgunluk sendromu) tedavisinde

Yalnız bir klinik araştırmada ayurvedik diyet, bitkisel ve meditasyon tedavilerinin fibromiyalji semptomlarını belirgin iyileştirdiği görülmüştür.

Yüksek kolesterolü düşürmek için

Bir klinik araştırma, bazı bitkisel bileşenlerin fazla kilolu hastalarda kan kolesterolü ve trigliserid düzeylerini düşürebileceğini göstermiştir.

Parkinson hastalığı tedavisinde

Bir klinik araştırma, bir bitkisel bileşenin parkinson hastalarını iyileştirmek için kullanılmasını desteklemektedir.

Romatoid artrit (eklem rahatsızlığı) tedavisinde

Birçok ayurvedik bitki anti-inflamatuar etkilere sahip olduğu bilinse de romatoid artrit tedavisinde kullanımını destekleyen veriler yeterli değildir.

Zayıflama

Ayurvedanın zayıflamada etkili olduğunu gösteren yeterli klinik kanıt yoktur. Sadece bir klinik araştırmanın verileri, birkaç bitkisel birleşenin aşırı kilolu hastalarda kilo vermeye yardımcı olabileceğini gösterir.

- Mucizevi şekilde zayıflattığını iddia eden takviye ürünler hakkında

Ayurvedanın olası yan etkileri ve uyarılar

  • Ayurvedik formülasyonlarda geleneksel olarak kurşun, altın ve gümüş gibi ağır metaller kullanılır. Kurşun kullanımı endişe vericidir. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, ayurvedik ilaçların kullanımı ile 12 kurşun zehirlenmesi (ciddi mide-bağırsak şikayetleri ve kansızlık) vakası bildirmiştir.
  • Son birkaç on yıldır, ticari amaçla meditasyonun piyasada yer alması birçok kişinin kaygısı olmuştur. Meditasyonun doğaüstü yeteneklerle ilişkilendirilmesi gibi iddialar bilimsel verilere dayanmaz ve ayurvedadaki meditasyon uygulamaları ile karıştırılmamalıdır.
  • Ayurvedik ilaçların kullanımından sonra ortaya çıkan arsenik zehirlenmesi bildirilmiştir.
  • Ayurvedada solunum şikayetleri için kullanılan Adhatoda vasica isimli bir bitkinin, düşük ve doğumu tetikleyici yan etkileri görülmüştür.

Şu durumlarda kesinlikle kullanmayınız

  • Fenitoin kullanıyorsanız: Ayurveda şurubu shankhapushpi, fenitoin kan düzeylerinin azalmasına neden olabilir.
  • Sitokrom P450 enzimlerinin substratları olan ilaçları kullanıyorsanız: Birçok ayurvedik ot, CYP enzimlerini uyarır veya engeller ve bu ilaçların etkinliğini azaltabilir veya yan etkilerini artırabilir.

Sonuç

Ayurveda tıbbı, laboratuvar ortamında antikanser özelliklere sahip olabilen fakat klinik çalışmalarla bu iddiaları doğrulanmamış birçok farklı bitki bazlı ürünün kullanımını içerir. Bu münferit ürünlerin etkinliği ve güvenliği, aynı zamanda işleme sırasında potansiyel kirlenme riski de dikkate alınmalıdır. Sonuç olarak ayurvedik yaklaşım, standart kanser tedavileri veya modern destekleyici bakımın etkili bir alternatifi olarak gözükmemektedir.