Beyin Tümörü Glioblastom Tedavisinde Yeni Umut: pp65K Kanser Aşısı

Glioblastoma multiforme (GBM-IV) için yeni geliştirilen pp65 adlı kanser aşısının, temozolomid kemoterapisi ile birlikte uygulandığında, hastaların yaşam sürelerini uzattığı görüldü.

Glioblastoma multiforme (GBM-IV), yetişkinlerde en sık görülen beyin kanseri çeşididir. Son 20 yılda hastalıkla ilgili tedavi alanlarında gelişmeler olsa da, bu gelişmeler yeterli düzeyde değildir. Bu durum, hastalığın hızlı ilerleyen yapısından kaynaklanmaktadır.

Benzer seyirde ilerleyen bir hastalık olan Malign Melanom’un tedavisinde on yıl öncesine kadar pek çok zorluk yaşanırken yeni araştırma ve geliştirme çalışmaları bu alanda büyük kolaylık sağlamaktadır. GBM tedavisiyle ilgili günümüzde yapılan hedefe yönelik çalışmalar ve immün hedefli tedavilerin ilerleme sürecinde de umut verici gelişmeler, Malign Melanom’da olduğu gibi, görmekteyiz.

Son yıllarda immünoterapilerde, yani vücudun savunma sistemini kansere karşı aktifleştiren tedavilerde gelişmeler baş döndürücüdür. İmmünoterapiler, vücudun savunma sistem hücreleri üzerindeki fren mekanizmalarını kaldırmak şeklinde olabileceği gibi, kişinin kanserine özgü aşılar şeklinde de olabilir. Bugünkü yazımızda sizlere kansere özgü bir protein olan pp65 ile geliştirilen bir dendritik hücre kanser aşısından bahsedeceğiz.

Çalışma

Yeni yapılan bir araştırmada pp65 proteinin glioblastom hücrelerinin %90’ında üretildiği gözlemlenmiş ve bu durumun hastalığın tedavisinde kullanılabilecek yönleri araştırılmıştır. pp65 proteini insan tipi sitomegalovirüs (CMV) tarafından da üretilmekte ve bağışıklık (immün) sisteminin CMV’ye karşı tepki vermesini engellemektedir. Araştırmacılar bu proteini hastalığa yönelik bir dendritik hücre aşısı geliştirmede kullanmışlardır.

Amerika’da yapılan bu çalışmada yüksek dozda temozolomid tedavisinin glioblastoma özgü pp65 antijeni aşılaması ile birlikte yapıldığında daha etkili olduğu bulunmuştur. Yapılan Faz I çalışmaya yeni tanı almış glioblastomlı, yaş ortalaması 55 olan 11 hasta dahil edilmiştir. Hastalara temozolamid ile birlikte en az 7 kür pp65 aşısı yapılmıştır. Bu aşı ile hastaların bağışıklık sisteminin pp65 antijenine karşı uyarılması ve bu antijeni bulunduran kanser hücrelerini yok edecek şekilde tepki göstermesi hedeflenmiştir.

Uygulanan bu yeni tedavi ile hastaların yarar görme süresi (hastalığın ilerlemesine kadar geçen süre) 25 aya, hastaların genel sağ kalım süresi ise 41 aya yükselmiştir. Yine şaşırtıcı olarak ameliyat sonrası bu çalışmaya alınan 11 hastanın 4’ünde 59 ila 64 ay boyunca hastalıklarında ilerleme gözlenmemiştir. Elde edilen bu başarılı sonuçlar, tedavisinde zorlandığımız ve mevcutta var olan tedavilerin hastalarımıza sağladığı yaşam süresinden oldukça uzundur.

Sonuç olarak, beyin tümörü glioblastomlu hastalarımızın tedavilerinde mutlak başarı elde edemesek de tahmin ediyoruz ki pp65 moleküllerinin hedef alındığı bu aşı tedavisi hepimize umut olacaktır. Unutulmamalıdır ki bu çalışmada hasta sayısı oldukça az ve rutin tedavi pratiğimizi değiştirecek güçte değildir. Sizler için bu alanda yapılacak çalışmaları takip ediyor ve gelişmeleri paylaşıyor olacağız. .

İleri Okuma: Dentritik Hücre Kanser Aşıları

Dendritik hücreler lökosit adlı beyaz kan hücrelerinin bir türüdür. Antijen sunan hücreler olarak da bilinirler. Temel görevleri, antijen üreterek veya diğer bağışıklık sistemi hücrelerine antijen sunarak vücudun enfeksiyonlarla savaşmasını sağlayan bağışıklık sistemini aktive etmektir. Dendritik hücre kanser aşıları, kanser hücrelerinin veya bu hücrelere özgü yapıların (örneğin bu yazımızda anlattığımız pp65 proteini gibi), dendritik hücrelerle laboratuvar ortamında karıştırılmasıyla elde edilir. Kanser hücrelerine ait antijenlerle aktive edilen dendritik hücreler hastaya geri gönderilerek bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanımasını ve yok etmesine yardım eder. Dendritik hücre aşıları kişiye özeldir. FDA onaylı prostat kanseri aşısı Sipuluecel-T (piyasa adı Provenge®) bu grubun en bilinen örneğidir.