Broad Street Pompası ve Kolera Salgını 1854 – John Snow ile Epidemiyolojinin Doğuşu

Bilim gazetecisi Sharon Guynup, şöyle yazmıştı: 

"Yeni ve korkunç bir hastalık 1831 Ekim ayında İngiltere'yi vurdu ve hızla krallığın her tarafına yayıldı. Sonraki iki yıl boyunca, binlerce kişi bu gizemli hastalıktan öldü, sabah sağlıklı olan biri akşam defnedilebilirdi. Vatandaşlar korku içinde yaşadı, kapılarını ve pencerelerini gece 'gece havası' korkusuna karşı kapattılar."

"Vibrio cholerae" bakterisinin yol açtığı ve genellikle insan dışkısıyla kirlenmiş su veya gıdaların tüketilmesiyle bulaşan kolera, günümüzde bildiğimiz bir hastalıktır. Bu hastalık, sonuç olarak şiddetli ishal ile kendini gösterir ve yüzyıllar boyunca milyonlarca insanın hayatına mal olmuştur.

1854 yılında İngiltere'de kolera salgını başladığında, o dönem birçok doktor hastalığın sağlıksız hava solunmasından kaynakladığı veya miasmadan (hastalık taşıyan kötü hava) kaynaklandığına inansa da İngiliz Doktor John Snow hastalığın havada bulaşmadığını düşünüyordu.

Snow, kolera ölümlerinin olduğu yerlerinin bir haritasını çıkarmaya karar verdi ve yüksek ölüm oranlarının sıra dışı kümeleşmeleri olduğunu keşfetti. Örneğin, Broad Street ve Cambridge Street'in kesişimindeki bir su kaynağı yakınında on gün içinde yaklaşık 500 kişi ölmüştü. Haritasını çıkartmadan önce Snow, kentin yetkililerini Broad Street pompasını devre dışı bırakılmasına teşvik etmişti ve kolu kırılarak pompanın devre dışı bırakılmasıyla şehrin bu bölgesindeki kolera vakalarının neredeyse tamamen ortadan kalkmıştı.

Epidemiyoloji tarihinin önemli figürlerden biri olan Snow, salgının su pompası devre dışı kalmadan önce zaten azalmakta olduğunu kabul etti (belki de salgından sonra nüfusun bir kısmının kaçması da bu azalmaya sebep olmuştu). 

Bununla birlikte, Broad Street pompasının devre dışı bırakılması, basit önlemlerin ve vizyoner tıbbi düşüncenin hastalıkların yayılması üzerinde dramatik bir etkisi olabileceğinin ünlü bir sembolü haline geldi. Daha sonra Broad Street kirliliğinin, eski bir çukurun su kuyusuna dışkı ve dolayısıyla kolera bakterisi sızdırması sonucunda meydana geldiği belirlendi. Snow, iki su şirketi kullanıcısı arasındaki kolera ölümlerini karşılaştırdı ve ölüm riskinin daha kirli kaynak tarafından beslenen insanlar arasında 14 kat daha yüksek olduğunu gösterdi.

John Snow'un çalışmaları, özellikle Londra'daki 1854 Kolera salgınına yönelik katkıları, modern epidemiyolojinin temelini oluşturdu. Bu çalışmalar, birçok belgesel ve televizyon programında ele alınmıştır ancak, direkt olarak bir Hollywood tarzı büyük bütçeli bir filme henüz konu olmamıştır. Etkileyici bir 2013 yapımı 23 dakikalık drama-tarih filmi, Snow ile epidemiyolojinin nasıl başladığı anlatmaktadır.

Yazı Görselinin Açıklaması: Doktor John Snow (1813-1858) Epidemiyolojinin kurucu babası. 1854'te araştırması, ölümleri bu su pompasına bağladı ve böylece koleranın sudan bulaşan bir hastalık olduğunu belirledi.

Yazıda Geçen Tarihi Kişiler: John Snow

• Önceki konu: Hipodermik İğne 1853 – Şırınganın İcadı
• Sonraki konu: Hemşirelik 1854 – Florence Nightingale ve Tıbbi Bakımın Doğuşu