Vitaminler ve gıda takviyeleri, batılı ülkelerde ve Amerika’da oldukça yaygın kullanılmaktadır. Özellikle D vitamini ve omega-3 takviyelerinin kanser ve kalp-damar hastalıklarından korunmada etkili olduğunu düşünenlerin sayısı oldukça fazladır.
Ancak bu kadar popüler olmalarına karşın, bu durum kuşkuludur. D vitamini ve omega-3 diyet takviyeleri ile ilgili bugüne kadar yapılan en kapsamlı çalışma, 25 bini aşkın katılımcı ile gerçekleştirilen prospektif (geleceğe dönük) VITAL klinik çalışmasıdır (VITamin D ve OmegA-3 TriaL). D3 vitamini (kolekalsiferol, 2000 IU / gün) ve deniz omega-3 yağ asitlerinin (1 g / gün) randomize, çift kör, plasebo kontrollü yapılan VITAL çalışmasında, ≥ 50 yaş erkek ve ≥ 55 yaş arası kadınlardan oluşan katılımcılar 5.3 yıl takip edildi.
Ocak 2019’da NEJM dergisinde yayımlanan çalışmada, beklenenin aksine, D3 vitamini ve omega-3 takviyesinin kanser gelişimi veya kalp-damar hastalığı riskini azaltmadığı gözlendi. Manson ve arkadaşlarının yürüttüğü bu önemli çalışma birçok kişi için hayal kırıklığı ile sonuçlanmıştı.
29 Mayıs'ta başlayacak olan ASCO 2020 Sanal Kongresi'nde ise aynı (VITAL) çalışmanın, bir alt-grup analiz sonuçları paylaşıldı. Chandler ve arkadaşlarının bilimsel programda sunacağı çalışmada, başlangıçta kanser veya kardiyovasküler hastalığı olmayan bireylerde D vitamininin ileri evre (metastatik) kanser sıklığını nasıl etkilediği test edildi. Çalışmada ayrıca vücut kitle indeksinin (VKİ) bu ilişkileri değiştirip değiştirmediği gözlendi.
Alt-grup analizi sonucunda, D3 vitamini takviyesi kullanan katılımcılar arasında, plaseboya kıyasla ileri evre kanser gelişme riskinin % 17 azaldığı paylaşıldı (HR 0.83,% 95 CI [0.69, 0.99]; p = 0.036). Bu sonuçların VKİ ile sınıflandırıldığında ise, kanser gelişme riskindeki azalmanın en çok VKİ normal (VKİ < 25) olanlarda gerçekleştiği görüldü. Ancak bu olumlu etki fazla kilolu veya obez olanlarda (VKİ > 25 ) gözlenmedi. Omega-3 takviyesi alanlarda ise ileri evre kanser sıklığı ile ilgili herhangi bir etkileşim olmadı.
Chandler ve arkadaşları, çalışma sonucunu D3 vitaminini gelişmiş kanser sıklığını azaltmada kullanılabilecek uygun maliyetli, güvenli ve erişilebilir bir vitamin olarak yorumlandı. Ancak VITAL çalışmasının VKİ ile ilgili bu alt-grup analiz sonuçları, ASCO Kongresi için her ne kadar güçlü bir başlıkla yazıya dökülse de, 2019 yılında açıklanan ve hayal kırıklığı yaratan sonuçtan çok farklı olmadığı görülmektedir.
Bu çalışma, VKİ > 25 olan kişilere D3 vitaminin neden faydalı olmadığını, kiloya göre ihtiyaç duyulan D3 vitaminin miktarının değişip değişmediği, bozulmuş gastrointestinal (mide-bağırsak) sistem ve bağışıklık sistemi dahil birçok ilave mekanizmaların varlığı gibi birçok belirsiz durumu açıklayamamıştır. Ayrıca genel toplumda kanserden korunma için önerilecek yeterli dozun miktarı konusunda da yeterli değildir. Bu yüzden çalışmanın beklentileri tam anlamıyla karşılayamadığı söylenebilir. D vitamini ile kanserden korunma için ikna edici daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğu açıktır. Yeterli kanıtlar elde edinceye kadar D3 vitamini ve omega-3 takviyelerinin kalp-damar hastalıkları ve kansere karşı korumada kullanılmaması doğru bir yaklaşım olacaktır.
