Genler ve Cinsiyetin Belirlemesi 1905 – Cinsiyet Kromozomları

Genler ve Cinsiyetin Belirlemesi 1905 – Cinsiyet Kromozomları

Yüzyıllar boyunca, doktorlar rahimde bebeklerin cinsiyetinin nasıl belirlendiğini merak ettiler. M.Ö. 355'te, Aristoteles yanlış bir görüş olan “sıcak spermin erkekleri ürettiği ve soğuk spermin dişileri meydana getirdiği” fikrini öne sürdü. Günümüzde ise cinsiyet farklılaşmasının kromozomlarımızdaki genlere bağlı olduğunu biliyoruz. 

Genellikle, bir kadının iki X kromozomu vardır (sembolik olarak XX olarak yazılır), bir erkek ise bir X ve çok daha küçük bir Y kromozomuna (XY) sahiptir. Bir erkek çocuk, Y kromozomunu babasından alır. Bu “XY cinsiyet belirleme sistemi” ilk kez 1905 yılında Amerikalı genetikçiler Nettie Stevens ve Edmund Wilson tarafından tanımlanmıştır. Kromozomlar her zaman XX veya XY şeklinde olmayabilir;

  • X: Turner Sendromlu kadınlar yalnızca tek bir X kromozomuna sahiptir. Bu da Y kromozomundaki genlerin hayatta kalmak için gerekli olmadığını, ancak gelişen embriyoda erkekliği tetiklemek için gereklilik taşıdığını düşündürmektedir. 
  • XXY: Klinefelter Sendromu olan erkekler, iki X ve bir Y kromozomuna sahiptir. Genellikle azalmış yüz kılları ve küçük testislere sahiptir. 
  • XXX: Triple X Sendromlu dişi bireyler normal zeka düzeyine sahiptir, ancak daha fazla X kromozomuna sahip olan dişiler zihinsel olarak engellidir. 
  • XYY: Bu erkekler, ortalamanın üzerinde boya sahiptir. Genel olarak, tek bir Y kopyası erkeği belirleyen geni içermektedir. Birkaç X'in varlığında bile erkek gibi görünen bir birey üretir. 
  • Androjen direnci sendromuna sahip XY bireyler, rahmin olmadığı, sonu kördüğüm olan kadınları andırır.

1990’larda bilim insanlarından oluşan bir ekip, embriyonun erkekleşmesini sağlayan olay zincirinde önemli bir rol oynayan Y kromozomundaki SRY genini keşfetti. 

XX erkekler de olabilir - Y kromozomuna sahip değillerdir, ancak diğer kromozomlarından birinin SRY bölgesinin bir kopyasına sahiptirler. Ayrıca, SRY genini etkisiz hale getiren bir mutasyona sahip XY kadınlar da olabilir.

Gelişen insan embriyoları potansiyel olarak erkek veya dişi olabilirler. Hangi genlerin sonradan etkinleştirildiğine bağlı olarak testis veya yumurtalıklar olabilirler. Testisler erkek özelliklerinden sorumlu hormon olan testosteronu salgılamaktadırlar.

Yazı Görselinin Açıklaması: Sağda erkek (XY) ve solda dişi (XX) kromozomları görülmektedir.

Yazıda Geçen Tarihi İsimler: Edmund Beecher Wilson (1856–1939), Nettie Maria Stevens (1861–1912)

Genes and Sex Determination 1905. Page 299. The Medical Book: From Witch Doctors to Robot Surgeons, 250 Milestones in the History of Medicine. 2012

Sağlık ve Mutlulukla Kalın...

Sayfada yer alan yazılar sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Kanser tanısına sahip bir hasta için online muayene randevusu hakkında bilgi almak için aşağıdaki formu doldurabilirsiniz.


İlgili Haberleri


İnsan Klonlama 2008 – Bilim ve Etik Kaygılar

İnsan Klonlama 2008 – Bilim ve Etik Kaygılar

Bilim eğitimcisi Regina Bailey şöyle yazıyor: "Bir dünya hayal edin, hücreler belirli hastalıkların terapötik tedavisi için yaratılabilir...

Yeni Organların Üretilmesi 2006 – Yapay Organ Mühendisliği

Yeni Organların Üretilmesi 2006 – Yapay Organ Mühendisliği

CBS Haber muhabiri Wyatt Andrews şöyle yazıyor:  "Hayal edin... Laboratuvarda üretilebilecek ve reddedilme riski olmadan bir hastaya...

Yüz Nakli 2005 – Hayatın Değişen Yüzü

Yüz Nakli 2005 – Hayatın Değişen Yüzü

Mayıs 2005'te, Isabelle Dinoire, sakinleştirici aldıktan sonra yere düşmüştü, o sırada köpeği, Dinoi’e'nin yüzünü parçaladı.   “Uyandığımda bir...

İnsan Genom Projesi 2003 – Yaşamın Temel Kodu

İnsan Genom Projesi 2003 – Yaşamın Temel Kodu

İnsan Genom Projesi (Human Genom Project – HGP), DNA'mızdaki yaklaşık üç milyar kimyasal baz çiftinin genetik dizisini belirlemeye...

Hakkımda

Özgeçmişim, kanser tanı ve tedavisine dair çalışmalarım ve ilgi alanlarım için tıklayın.

Prof. Dr. Mustafa Özdoğan Hakkında