Bilinen diğer isimleri

  • Keven otu
  • Geven dikeni
  • Zamk geveni
  • Ketre
  • Çekme
  • Huang chi
  • Süt baklası
  • Radix astragali
  • Astragalus membranaceus (bilimsel ismi)

Geven otu nedir? Tıbbi etkileri nelerdir?

Geven, baklagiller ailesinden, çok yıllık otsu ve küçük çalı formundaki bitkilerin ortak adıdır. Tüm dünyada 2000’den fazla türü bulunan geven fabaceae ailesi içinde en fazla türe sahip olan cinstir. Anavatanı Çin olarak bilinmekle birlikte, ülkemizde de 400’den fazla türü doğal olarak yetişir ve bunların yarısından fazlası sadece Türkiye’de yetişen endemik geven türleridir. Orta ve Doğu Anadolu’da toprak üstündeki kısmı yakacak, kökleri ise kışlık hayvan yemi olarak kullanılır. Geven balı, bu bitkinin yoğun bulunduğu bölgeler ile anılır.

Geven otu bağışıklık sistemini destekleyici ve kemoterapinin yan etkilerini azaltıcı özellikleri ile bilinmektedir. Ancak kanserden koruyucu ya da tedavi edici bir özelliği henüz bulunmamıştır.

Gevenin bağışıklık düzenleyici, antioksidan, anti-enflamatuar ve anti-kanser etkilerinden sorumlu temel bileşenlerinin polisakaritler, triterpenoid saponinler ve flavonoidler olduğu düşünülmektedir.

Geven, bağışıklık sistemini uyarıcı etkileri sebebi ile, bağışıklık fonksiyonu baskılayan ilaçların etkilerini azaltabilir. Geven otu bileşenlerinin hormonal etkileri olabilir ve bunlar hormon baskılayıcı tedavi alan bazı hastalarda (örneğin meme ve prostat) ilaçların etkilerini değiştirebilir. Bu nedenle bazı laboratuvar çalışmaları ve halk geven otunun kanser tedavisine bağlı yan etkilerini azaltabileceğini savunsa da bunun sebebi, gevenin, kanser ilaçlarının etkinliğini azaltması olabilir ve bu konu hakkında yeterli çalışma yapılmamıştır. Geven otunun kanser tedavileri sırasında güvenle kullanılabilmesi için daha fazla klinik deneme gerekmektedir.

Geven otu hangi hastalıkların tedavisinde denenmektedir?

Bağışıklık sistemini güçlendirmek için

Laboratuvar çalışmaları geven otunun bağışıklık sistemini güçlendirdiğini öne sürüyor.

Kemoterapinin yan etkilerini azaltmak için

Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda gevenin siklofosfamidin neden olduğu bağışıklık baskılamasını tersine çevirdiği ve bağışıklık sistemi hücrelerinin bazılarını uyardığı bulunmuştur. Küçük hücreli olmayan akciğer kanserli hastalarda gevenin etkilerini ölçen 2016 tarihli bir meta-analize göre geven, bu kanserin standart tedavilerinden olan platin grubu kemoterapi ilaçlarının etkisini artırırken yan etkilerini azaltabilir. Geven ayrıca kemoterapinin mide bulantısı, halsizlik ve kusma gibi yan etkilerini hafifletebilir. Gevenin kanserde kullanılması konusunda dikkatli olunması gerekmektedir, çünkü gevenin direk tümör büyümesi üzerine bir etkisi olmadığı gibi, farklı kanser ilaçları üzerinde farklı etkileri vardır ve kanser ilaçlarının etkilerinin azalması kanser tedavisinde istemediğimiz bir durumdur.

Bakteriyel enfeksiyonlara karşı

Bunun için net bir şey söylemek mümkün değildir, fakat insanlarda yapılan bir çalışmaya göre geven, bağışıklık yanıtı tetikleyebilir.

Kalp hastalıklarından korunma ve tedavisi için

Hayvan ve laboratuvar çalışmaları geven otunun ve bileşenlerinin kalp-damar hastalıklarından koruyucu bir etkisini bulmamıştır, fakat bazı çalışmalar kan sulandırıcı özelliği olduğunu savunmaktalar.

Diyabet tedavisi için

Geven otunun şeker hastalığında faydalı olduğunu destekleyecek bir araştırmaların sayısı çok azdır. Çin toplumunda yapılan bir çalışmada diyabetli hastalarda geven kullanımının hastalığa bağlı bazı komplikasyonların riskini azaltabileceği raporlanmıştır.

Güç ve dayanıklılığı artırmak için

Geven otunu içeren bitkisel bir formül, sporcularda oksijen alımını ve kullanımını artırarak yorgunluğu azaltmıştır. Başka küçük çaplı bir çalışmada; geven otunun özünün serumla verilmesinin kansere bağlı halsizliği azaltmada yardımcı olduğu görülmüş, fakat ağız yoluyla alındığında işe yarayıp yaramadığı bilinmiyor.

Şu durumlarda kullanmayın:

  • Takrolimus ve siklosporin gibi bağışıklık baskılayıcılar kullanıyorsanız: Geven etkilerini azaltabilir. Bu ilaçlar en çok organ nakilleri sonrası kullanılır.
  • Hormonlara duyarlı bir kansere sahipseniz: Geven östrojenik etkiler göstermektedir.
  • Kanser tedavisi görüyorsanız: Laboratuvar çalışmaları, gevende bulunan bileşiklerin bazı kanser tedavilerini etkinliğini etkileyebileceğini öne sürmektedir.
  • Antikoagülan (kan sulandırıcı) kullanıyorsanız: Laboratuvar çalışmalarına göre geven kanama riskini artırabilir. Bu nedenle ameliyat olacaksanız da geven kullanmamalısınız.
  • İdrar söktürücü ilaçlar kullanıyorsanız: Küçük bir çalışmaya göre geven otu idrar söktürücü ilaçların etkilerini artırabilir. Bu nedenle idrar söktürücü tansiyon ilacı kullananlar da geven almamalıdır.

Geven otu yan etkileri

  • Halsizlik
  • huzursuzluk
  • baş ağrısı olarak rapor edilmiştir.

Sonuç olarak, geven bitkisinin kanser tedavisinde kanıtlanmış olumlu bir etkisi henüz bulunmamaktadır. Kanser tedavi sürecinde bu tür takviyeler almadan önce mutlaka doktorunuza danışmanızı öneriyoruz.