HPV aşısı, baş ve boyun kanserlerinden korunmak için FDA onayı aldı

12 Haziran 2020'de ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), baş ve boyun kanserlerinden korunmak için dokuzlu HPV aşısı Gardasil-9'a onay verdi.

1900’lü yılların sonlarında araştırmacılar HPV’nin baş-boyun kanserleri ile ilişkili olduğunu saptadılar.

HPV ile ilişkili olarak gelişen kanserlerin farklı biyoloji ve hastalık modeline ve daha iyi bir hastalık gidişatına sahip oldukları belirlenmişti. Yapılan son çalışmalar ile, baş boyun kanserlerinin %25’inin, orofarinks (ağız boşluğu ve yutak) kanserlerinin %60’nın HPV kaynaklı olduğu gösterildi.

HPV ve kanser ilişkisi

İnsan papilloma virüsü (HPV), hücrelerin bölünmelerini kontrol eden mekanizmalarda değişiklikler yaratarak hücrelerin aşırı çoğalmasına neden olmaktadır. Bilinen 200’e yakın HPV türü bulunmaktadır ve bunlardan 40 kadarı insanlarda enfeksiyon yapmaktadır. İnsanlarda enfeksiyon yapan bazı HPV alt türleri de baş-boyun, vajina-vulva, penis, makat, rahim ağzı ve rektum kanserleri ile ilişkilendirilmektedir. İyi haber ise pek çok kişi herhangi bir belirti-bulgu göstermeden, bağışıklık sistemleri yardımı ile virüsü vücutlarından temizleyebilmektedir.

Yapılan çalışmalar HPV aşısı olan kişilerde HPV-ilişkili kanser görülme riskinin daha az olduğunu gösterdi. Ancak unutulmaması gereken nokta, HPV aşısı virüsü vücuttan uzaklaştırmada veya tedavi etmede etkili değildir; HPV'den korunmada etkilidir. Burada amaç HPV’nin alt türleri için bağışık yanıt oluşturmak ve ileride karşılaşılacak enfeksiyonlara karşı koruma oluşturmaktır. 2006 yılında Gardasil adı ile satışa sunulan, ülkemizde de bulunan HPV aşısı virüsün 4 alt tipi için koruma sağlamaktadır; 6, 11, 16 ve 18. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) HPV’nin 5 yeni türüne (31, 33, 45, 52 ve 58) karşı da koruma sağlayacak Gardasil 9 isimli yeni aşıyı onayladı. HPV aşısının yapılacağı yaş, oluşacak bağışıklık yanıtı için önemlidir. Bu nedenle aşının yapılması için en ideal yaşın 11-12 olduğunu belirtilirken, ilk cinsel temastan önce HPV aşısının yapılması son derece önemli olduğu vurgulanmaktadır. Aşı sayesinde en yaygın görülen 4 HPV tipine karşı %100 koruyuculuk sağlanmasının mümkündür.

Baş-boyun kanserlerinden korunmada HPV aşısına FDA onayı

FDA, Gardasil-9’un kullanım kapsamını genişletmiş ve HPV 16, 18, 31, 33, 45, 52 ve 58 alt gruplarından kaynaklı oluşan orofarinks ve baş-boyun kanserlerinden korunmak için kullanılması gerektiğini belirtmektedir. Bu yeni gelişme, HPV ile ilişkili anogenital hastalıkların önlenmesindeki aşı etkinliğine de dayandırılarak, FDA’nın hızlandırılmış onay programı kapsamında onaylandı. Aşılama ile kansere karşı korunma listesinde baş-boyun kanserlerinin yer almaması dikkat çekicidir. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nden (CDC) alınan verilere göre, orofarinks (ağız ve yutak) kanserleri, HPV’nin neden olduğu en yaygın kanser türü olup, rahim ağzı kanserinden bile fazladır.

- İlgili konu: Baş boyun kanserleri ve HPV ilişkisi (detaylı)

Ortaya konulan son çalışmalar ile HPV aşı politikalarının ülkeler tarafında tanınması göz ardı edilememesi gereken pek çok kanserin önlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır.