Kanama, kanın normal içinde bulunduğu kalp ve damarlardan dışarıya çıkmasıdır. Başka bir deyişle, damar bütünlüğünün bozulması sonucunda kanın damarların dışına çıkarak vücudun içine veya dışına doğru akmasıdır. Kanamanın önemi, hızına, aktığı bölgeye ve miktarına göre belirlenir.
Kanama, vücudun herhangi bir yerinde olabilir. Ciltte meydana gelen kesiklerde, burunda ve hemoroitte veya akciğer, beyin, mide veya idrar kesesi gibi iç organlarda meydana gelebilir.
Yavaş kanamaların etkisi fazla olmaz. Yorgunluk, halsizlik gibi etkiler oluşabilir. Ancak, beklenmedik ani kanamalar, şiddetli halsizlik, baş dönmesi ve ağrıya sebep olabilir.
Kanama ne zaman meydana gelir?
Kanser hastasında kanama için risk faktörleri nelerdir?
Kemoterapi ilaçları, kemik iliğinin trombosit üretme gücünü etkiler. Trombosit, kanın pıhtılaşmasını sağlayarak kanamayı durdurur. Kanınızda trombosit seviyesi yeterli değilse, en ufak bir yaralanmada ciltte kanama veya normalden daha çabuk morarma söz konusudur. Bazı kemoterapi ilaçlarının trombositopeni (trombosit düşüklüğü) yapma özelliği, diğerlerine kıyasla daha fazladır.
Trombositopeni ile yaygın olarak ilişkili kanser ilaçları şunları içerir:
- Platin-bazlı kemoterapiler: karboplatin, cisplatin ve oksaliplatin
- Gemzar (gemsitabin)
- Taksol (paklitaksel, dosetaksel)
Nadir olarak immünoterapiler, trombositopeni yapabilir. Tirozin kinaz inhibitörü sınıfından anjiogenezi (yeni damar oluşumunu) önleyici bazı akıllı ilaçlar da kanamaya meyil oluşturabilir.
Bir başka durum ise, sahip oldukları hastalıklar sebebi ile düzenli kan sulandırıcı (örneğin coumadin) kullanmak zorunda olan hastaların durumudur. Bu kişiler kanama için risk altındadır. Ayrıca coumadin kullanan kişiler şu bitki kaynaklı gıdaları tüketirken dikkatli olmalı ve yoğun tüketmemelidir: sarımsak, keten tohumu, zencefil, yeşil çay, kavak tomurcuğu, zerdeçal, aslankuyruğu gibi bitikiler coumadin gibi pıhtı-önler ilaçların etkisini artırıp kanamaya neden olabilirler. Bu konuda hastalar dikkatli olmalı.
Kanamadan nasıl korunabiliriz?
- Kanamayı tetikleyen bazı etkenlerden uzak durmak, kanser tedavisi sırasında sizi bulaşıcı bakteri ve parazitlerden oluşan enfeksiyonlardan uzak tutar ve kan kaybını önler.
- Doktorunuza danışmadan aspirin ve aspirin içeren ağrı kesicileri kullanmayın.
- Doktorunuzun onayı olmadan alkol kullanmayın.
- Tıraş olurken elektrikli tıraş makinesi kullanın.
- Tırnaklarınızı düzeltin ve kesin.
- Cildinizdeki kuruluğu gidermek için cilt losyonu kullanın.
- Dişlerinizi çok yumuşak diş fırçası ile fırçalayın.
- Burnunuzu mendille temizleyiniz. Parmaklarınızı burun temizlemek için kullanmayın.
- Kesici aletleri ve bıçakları kullanırken dikkatli olun.
- Yemek veya ütü yaparken kendinizi yakmamaya dikkat edin. Sıcak fırına elinizi sokarken fırın eldiveni kullanın.
- Yaralanmaya sebep olabilecek temas gerektiren spor ve aktivitelerden kaçının.
- Bahçede toprak kazarken veya bitki dikerken bahçe eldiveni kullanın.
Kanamanın belirtileri ve bulguları:
- Cilt: Ayaklarda ve bacaklarda beliren kırmızı isilik şeklinde küçük kırmızı noktacıklar ve morarma.
- Gözler: Gözakında kanama ve görmede bozukluk.
- Ağız ve burun: Kan oturması, dişeti kanaması, kanlı tükürük, ağız yaralarında kanama, burun kanaması.
- Sindirim sistemi: Kusmukta kan, dışkıda kan.
- İdrar ve genital organlar: İdrarda kan, idrar yaparken yanma ve kanama, sık sık tekrarlanan kramplar, normalden fazla vajinal kanama (veya menopoz sonrası vajinal kanama)
- Diğerleri: Şiddetli baş ağrısı, baş dönmesi, halsizlik, uyanmakta güçlük çekmek, kaslarda ve eklem yerlerinde ağrı.
Doktorunuza başvurun
Yukarıda bahsedilen belirti ve şikayetleriniz olursa, vakit kaybetmeden doktorunuza başvurmalısınız. Doktorunuzdan habersiz, asla kendi başınıza kulaktan dolma tavsiyeleri uygulamayınız. Doktorunuz, gereken tetkikleri yaparak önlem alacaktır.
