Kanser tedavisi sırasında uygulanan radyasyon aile bireylerini etkiler mi?

Bu yazı, kanser tedavisi sırasında aile bireylerinin radyasyona maruz kalma riskini ve potansiyel olarak zararlı radyoterapi yan ürünleriyle tesadüfi teması sınırlamaya yönelik stratejileri içermektedir.

Birçok kanser hastası ve yakınının öncelikli sorularından biridir bu: "Işın tedavim veya çektirdiğim filmler evdekilere zarar verir mi, onlardan sakınmalı mıyım?" Bu soruya, birkaç durum dışında, "Bu konuda rahat olabilirsiniz" yanıtını veririz. Yazımız, işte tam da bu önemli sorulara yanıt niteliği taşımaktadır.

Kanserli hastalar, aile üyelerinin ve / veya bakım verenlerin, radyasyon tedavisi gördükleri zamanki güvenliğiyle ilgili endişelerini dile getirebilirler. Bu konudaki genel kural şudur: radyasyonla tedavi edilen hastalar, bir bireyden diğerine toplam efektif doz eşdeğerinin 5 mSv'yi aşması beklenmediği takdirde, kanser/radyoterapi merkezinden ayrılabilir. Doz çoğu zaman 5 mSv'i bulmaz, ama 1 mSv'yi aşması olasıdır. Bu haliyle özellikle eksternal (dıştan), yani klasik radyoterapi uygulamalarının aile üyeleri veya bakıcılar için risk taşımadığı, ancak radyoaktif iyot tedavisi gibi yüksek doz sistemik terapilerin ek önlemler gerektiği söylenebilir.

Eksternak (dıştan) radyoterapi veya geçici brakiterapi (içten radyoterapi)

Dıştan radyasyon tedavisi veya brakiterapi de dahil olmak üzere geçici olan herhangi bir radyasyon terapisi, aile üyeleri için risk oluşturmaz. Bu ışın tedavisi türleri için, hastalar sadece aktif tedavi sırasında radyasyona maruz kalırlar ve hastanın vücudundan dışarıya radyasyon yayılmaz. Aile üyesi ve bakıcılar, radyasyona maruz kalma riski altında olmadıkları ve normalde olduğu gibi hastayla etkileşimde bulunabilecekleri konusunda bilgilendirilebilir.

Kalıcı brakiterapi ve sistemik radyasyon tedavisi

Kalıcı brakiterapi, çevreleyen dokuya radyasyon veren küçük metal tohumların implante edilmesinden oluşur. Aslında bu uygulamanın da radyasyon yayıcı etkisi geçicidir. En sık olarak prostat ve serviks (rahim ağzı) kanseri tedavisinde kullanılır. İmplant, birkaç ay gibi bir süre boyunca radyasyon yayar ve radyasyon azaldıktan sonra dokuda kalır.

Sistemik tedavi, radyoaktivite yayan yutulan veya enjekte edilen bir ajan kullanır (örneğin tiroid kanserleri tedavisi için radyoaktif iyor, RAİ). Her iki yöntem için, hasta tedavi merkezinden çıkarıldıktan sonra bir miktar radyoaktivite yayar, bu nedenle bazı aile üyeleri veya diğer bireyler için bazı önlemler alınmalıdır.

Bununla birlikte, birçok çalışma bu tedaviler için bile ailevi radyasyon maruziyetinin çok düşük olduğunu göstermiştir. Prostat kanseri için brakiterapi geçiren hastalar üzerinde yapılan bir çalışmada, radyoaktif Pd-103 tohumları, aile maruziyeti için çok az risk oluşturmuştur ve araştırmacılar ek hiçbir güvenlik önleminin gerekmediği sonucuna varmışlardır. I-125 tohumları için de hastalarla birlikte çalışan iş arkadaşları, gebe olmayan veya hamile yetişkinler için ek önlemler önerilmemekte. Radyoaktif I-125 tohumları ile brakiterapi yapılan prostat kanserli erkeklerin hamile eşleri için ek önlemler, birlikte uyurken "spooning" (kaşıklama) pozisyonundan ve çocukları 2 ay boyunca uzun süre kucağında tutmaktan kaçınmalarıdır.

Radyoaktif iyot ile tedavi gören tiroid kanserli hastalarda yapılan bir çalışmada benzer radyasyon seviyeleri bildirilmiştir. Radyoaktif iyot tedavisi alan hastaların 4 hafta boyunca kendi yatak, banyo ve oturma odasında, toplam radyasyon 0.45 mSv (aralık, 0,088-1,38 mSv) idi, yani aile için risk oluşturduğu kabul edilen değerlerin altında. Bir başka çalışmada, yüksek doz radyoaktif iyot alan tiroid kanserli hastaların bakım verenlerinin radyasyon düzeylerinin, hastanın aldığı tedavi dozuna bağlı olarak, 0.123 mSv'den 0.718 mSv'ye kadar değiştiği bulunmuştur.

131 I-mIBG, 177 Lu-DOTATATE ve 131 I-NaI ile 50 pediatrik (çocuk) kanseri tedavisinin incelendiği bir çalışmada, 100 bakım veren arasında sadece 1 kişinin önerilen seviyeleri aşan radyasyona maruz kaldığı bulundu. Bir başka çalışmada, nöroblastom için I-mIBG alan pediatrik hastaların bakım verenlerinin, 1.88 mSv'lik ortalama radyasyon dozları yaşadığı bulundu. Bu çalışmada, ailevi radyasyon maruziyetinin % 97'sinin I-mIBG uygulamasından sonraki ilk 120 saatte meydana geldiği görüldü.

Tesadüfi radyasyon maruziyetini azaltmak için stratejiler

Klasik/dıştan radyoterapi uygulamalarında hasta dışı bireyler için bir risk olmadığını yukarıda yazmıştık. İmplante (vücut içine yerleştirilen radyoaktif tohumlar) veya sistemik radyasyon tedavisi gören hastalar için, aile bireylerinin radyasyon maruziyet dozu ise kişinin ve / veya implantların fiziksel mesafesine bağlıdır. Sağlık personeli veya diğer bireylere maruziyet düzeylerinin uygun şekilde hafifletilebileceği düşünene kadar hastalar taburcu edilmezler.

Pd-103 ve I-125 ile tedavi edilen hastaların refakatçileri için güvenli olması için gerekli olan önlem sürelerini daha iyi tahmin edebilen, bireysel hasta maruziyet durumlarına dayanan bir rehber geliştirilmiştir. Bu, klinisyenlerin, çoğu durumda keyfi tavsiyeden daha az kısıtlayıcı olan daha özel önlem tavsiyeleri yapmalarına izin verir.

Radyoaktif iyot tedavisi alan hastalar için, hastaların vücut sıvılarına yanlışlıkla maruz kalmaktan kaynaklanan kontaminasyondan kaçınmak için hastaların diğer bireylerden uzak durması önerilmektedir. Örneğin hastalar, 11 güne kadar tek başına ayrı bir yatakta uymalı ve radyoaktif iyot ile tedaviyi takiben 5 güne kadar işe gitmemeli ve evde kalmalıdır. Tipik olarak 3 güne kadar devam eden diğer önlemler arasında toplu taşıma araçları ve uzun süren araç yolculukları ile seyahatten kaçınma; başkaları için yiyecek hazırlama veya eşyaları paylaşmaktan kaçınma; tuvalete oturduktan sonra 2 ila 3 kez sifonu çekme, diğerlerinden yaklaşık 6 metre uzak durmak gibi önlemler vardır. Radyoaktif iyot tedavisi alan hastalar, 5 gün boyunca gebe kadınlardan ve çocuklardan en az 6 metre uzakta tutulmalıdır.

Brakiterapi için, korunma talimatları radyoaktif tohumların formülasyonuna bağlı olarak değişecektir. Bu nedenle hastalar kendilerini eğitmeli ve radyasyon tedavi ekibi tarafından kendilerine verilen talimatları dikkatlice incelemelidirler. Kendi kendine yeten tohumlar için, tohumların çevresi vasıtasıyla başkalarını radyasyona maruz bırakma riski çok azdır, ancak tohumlardan gelen radyasyon vücut sıvılarında hala mevcut olabilir. Bu durumda, hastaların örneğin, eşya ve havluları paylaşmamaları gerekir. Ancak çoğu hasta için vücut sıvılarında radyoaktivite yoktur.

Sonuç

Geçici radyasyon tedavisi alan hastalar, aile üyelerini radyasyona maruz bırakma riski taşımaz. İmplant veya sistemik tedavi gibi yöntemler radyoaktif materyalin dozuna ve formülasyonuna bağlı olarak diğer bireyleri radyasyona maruz bırakabilir. Tiroid kanseri için radyoaktif iyot tedavisi alan hastalar, diğerlerini radyasyona maruz kalma riski en yüksek orandadır, ancak güvenli olmayan seviyelere maruz kalmayı sınırlamak için önlemler alınabilir.