Kanserde Yaşamın Son Döneminde İletişim Nasıl Olmalı? Ölüm Konuşulmalı Mı?

İnsanlar genelde ağır hastalık dönemleriyle özellikle de yakınlarının ağır sağlık sorunlarıyla ilgili konuşmaktan rahatsız olurlar ve gerçeklerle karşı karşıya gelmekten çekinebilirler. Bu doğrultuda yaşamın sonuna gelmiş hastaların aileleriyle iletişim konusunda yapılan araştırmaların gerçekleştirmeye çalıştıkları bazı yaklaşımlar vardır;

• ölüm hakkında konuşmanın önemini tartışmak,
• ölüm sürecinde aile iletişiminin rolünü vurgulamak ve
• ayrıca yaşamın sonunda aile ile iletişim konusunu destekleyen araştırmalar, palyatif bakımın önemini de ortaya net bir şekilde koymaktadır.

Genel olarak, yaşamın sonunda iletişim araştırmaları önemlidir, çünkü hasta yakını sevdiğini kaybettikten sonra kendi ölümünün gerçeğini farkeder. Bu yazımız yaşamının sonundaki hastaların ailelerin iletişimine odaklanmaktadır.

Kanserde Ölüm Sürecinde Aile İletişimi Neden Önemlidir?

Ölüm ve ölme sürecinin etkilediği kişiler (hasta olan bireylerin yanı sıra yakın aile bireyleri) için tıbbi, psikolojik ve ilişki sürecine yönelik doğru iletişime önem verilmesi şarttır. Ancak, birçok toplum ölümle ilgili gerçekleri konuşmaktan kaçınma inancına sahip olması nedeniyle, yaşamın sonunda bu kişilerle iletişimde güçlüklerle karşılaşılabilmektedir. Korku, kültürel normlar, dini inançlar veya ailenin ölümün tabu konusu olarak görmesi gibi ölüm ve ölümle ilgili konulardan kaçınmanın birçok nedeni araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır.

Ölüm gerçek üstü bir durum olmamakla beraber; insanlar hayatına devam ederken bu konuyu konuşmak aile üyeleri için genellikle rahatsızlık vericidir.

Son Dönemlerinde Olan Hastalara ve Yakınlarına Ölmekten Nahsetmek;

• İki taraf için de kaygıları azaltabilir
• Yaşamın sonunda tedaviyle ilgili isteklerinin gerçekleşmesi mümkün olabilir.
• Son dönem hasta ve ailesi üyeleri arasındaki son konuşmalar, yakınların pişman olmadan yaşamlarına devam etmelerine yardımcı olabilir.
• Hayatın sonunda aileye odaklanmak, aile bireylerinin önemini hasta ile olan etkileşimlerini ön plana çıkarmaktadır.
• Aile genellikle hastaya hayatın sonundayken dahi öncelikli bakandır ve çok sevdikleri hasta ile vakitlerini dolu geçirirler
• Aile üyelerinin karar alma sorumlulukları ve hastanın son dileklerini yerine getirme konusundaki görevleri çok önemlidir.
• Son dönemdeki hastalar, zihinlerinde ve kalbinde olan her şey hakkında özgürce konuşma fırsatı ve açıklığı yakalar, bu sayede genellikle stresleri hafifler, yakınlarıyla daha iyimser etkileşimler içinde olurlar ve sonuçlar için daha hazır hissederler.

İlgili konu:

• Kanserde ölüm sürecini konuşmak - artık vakti gelmedi mi?

Yaşamın Sonunda Etkili İletişim Olumlu Sonuçları Nasıl Sağlıyor?

1. Yaşamın sonundaki hastaların arzuları bir öncelik haline gelir ve istekleri daha net anlaşılır.
2. Hem aile bireyleri hem de ölümcül hastalar yaşam yolculuğunun sona ermesi için daha kabullenici ve hazırdırlar, bu nedenle son dönem olup palyatif bakıma giren hastalar genellikle aileler için önemli bir sosyal destek ve yönlendirme ağı yanı sıra, daha kaliteli ve az acı veren yaşam sonu bakımına sahip olurlar.
3. Yaklaşan ölümü kabullenen aileler, bu çok sevdikleri hastaya daha fazla acı verecek gereksiz tıbbi uygulama kullanımını azaltmaktadırlar.
4. Yaşamının sonundaki hasta ve ailesi arasında esas, gerçek konuşmalar gerçekleştirerek ilişkilerinde eksikliklerin tamamlandığı duygusunu yaşarlar.

Yaşamın sonundaki iletişimin rolü, etkisi ve önemini anlamayı amaçlayan araştırmacılar, hem yaşamın sonundaki hasta ve aile üyeleri arasındaki iletişim hem de palyatif bakım uzmanları arasındaki iletişim üzerinde odaklanarak, son 20 yıldır ciddi çalışmalar yürütmekteler.

Araştırmaların Yaklaşımları;

• Konuyla ilgili bir araştırmanın makalesi akşam yemeği gibi bir arada bulunulan ortamlarda ölüm ve ölenlerle ilgili konuşmaları başlatmanın yeni yollarını vurgulayıp analiz etmektedir. Bu güvenli ve sosyal entegre ortamlarda ölümle ilgili konuşmanın ölüm korkusunu hafifletmeye ve yaşamın sonunda iletişimin normalleşmesine yardımcı olabileceği düşünülüyor.
• Yaşam sonu kararları hakkında aile uyarısı ve karar alma rolünün uygulanması başlıklı bir başka makalede, ailenin içinde kimin hayatının sonundaki kişi için kararlar alacağını ve son kararları vermenin belirlenmesinin önemini vurguluyor.
• Bir başka araştırma, yaşlanmanın ve hastalığın yaşattığı zorluk içindeki yaşamın sonundaki hastalar ve ailelerin kurduğu iletişim konusunda değişiklikler gerektirdiğini vurgulamaktadır. Yaşanan sorunlar nedeniyle karmaşıklık olduğunda iletişimde yaşanan gerginliklere odaklanmaktadır. Bunun için aile bireylerinin hayatlarının sonunda sevdikleriyle daha doğru iletişim kurması için yeni yollar öğrenmeyi önerir.
• Yaşamın sonundaki hastayla ilgili bir başka yaklaşım; aile üyeleri ve palyatif bakım profesyonelleri arasındaki iletişimi, ihtiyaçları giderme ve hedefleri gerçekleştirmeyi vurgulamaktadır. Örneğin, bir makalede "Kanser iletişimi ve refakatçi yaşam kalitesi", konusuna değinilmiştir. Refakatçilerin yaşadığı yoğun stresin göz ardı edilmemesinin önemini vurgulanmaktadır. Aile üyelerinin genel refah düzeyini arttırmak için etkili iletişimin önemine değinmekte ve böylelikle de son dönem hasta da daha iyi hissetmektedir.
• Aile üyelerinin bakışından iyi bir ölüm nasıl mümkün olabilir diye bir araştırmada; aile üyelerinin, sevdiklerinin "iyi bir ölüm" ya da "kötü bir ölüm" yaşayıp yaşamayacağı konusunda kaygı duydukları saptanmış.

Sonuç olarak, yaşamının sonundaki hastalar ve ailelerle iletişimde ölüm konusunun konuşulmasını desteklemekteyiz. Yaşamın sonuyla ilgi yapılan bu araştırmalar çok önemlidir, çünkü herkes sevdiği kişilerin ölümünü üzüntüyle yaşar ve kendi ölümlerinin gerçekliğiyle yüzleşir. Yaşamının son günlerindeki hasta ve sevdikleri, akıllarından ve kalplerinden geçen her şey hakkında özgürce konuşma fırsatına sahip olmayı hakeder. Ayrıca bu iletişim palyatif bakımın iyi geçmesini ve iyi bir ölüm için kritik önem taşıyabilir.

İlgili Diğer Konular:

• Hasta, hasta yakını ve hekim iletişimi nasıl olmalı?
• Kanserli hasta yakınları, diğer hasta yakınlarından daha fazla zorlanıyor
• Kanserli bir kişinin yaşamının sonuna geldiğinin belirtileri ve hasta yakınları için öneriler