Kanseri Kendi Silahı, Metastaz Yapan Hücrelerle Vurmak!

Kanserin 10 temel özelliğinden biri de farklı doku ve organlara göç etmesi, yani metastaz yapmasıdır. Kanser hücrelerinin farklı dokulara göç ettikten sonra, tekrardan ana tümör bölgesine geri dönebildiği daha önce keşfedilmişti. Son zamanlarda bu kanser hücrelerini taşıyıcı olarak kullanarak ilaçları ana tümör bölgesine ulaştırılması fikri ön plana çıkmıştı. Temmuz 2018'de Science Translational Medicineda yayımlanan çalışmaya göre ana tümör bölgesine dönen kanser hücrelerini CRISPR gen düzenleme teknolojisi ile programlayarak fare beyin kanseri modellerinde yaşam süresini uzatıldı.

Kanser hücreleri farklı doku ve organlara göç ettikten sonra tekrardan ana tümör bölgesine geri dönmektedir. 12 yıl önce keşfedilen bu durum belki de en şaşırtıcı ve beklenmedik gelişmelerinden biridir. Self-seeding olarak da bilinen bu olay pek çok kanser tedavi stratejilerinin gelişmesine yol açmıştır. Bu hücrelere onkolitik (kanser öldürücü) virüsler veya intihar genleri eklenerek ana tümör bölgesindeki kanser hücrelerin hedef alınması gibi fikirler ortaya çıkmıştır.

Araştırmacılar öncelikle farelerden tümör hücrelerini çıkardılar. Daha sonra bu hücrelere CRISPR gen düzenleme tekniği ile ölüm reseptörüne bağlanmasını sağlayacak moleküller eklediler. Böylelikle bu kanser hücrelerinin, ölüm reseptörüne sahip diğer kanser hücrelerine bağlanarak apoptoz (programlı hücre ölümü) sürecini tetiklemeleri sağlandı. Bu hücreler 3 farklı tümör tipine sahip farelere tekrardan enjekte edildi. Farelerde beyin tümörü glioblastoma (GBM), nüks etmiş (tekrarlamış) glioblastoma ve beyne metastaz yapmış meme kanseri tipleri oluşturulmuştu.

Araştırma Sonuçlarına Göre;

• Bu tedaviyle farelerin yaşam sürelerinde belirgin bir şekilde artış görüldü.
• Primer (birincil) veya nüks etmiş beyin tümörlerine sahip farelerde tedavi sonrası tümörlerde kayda değer ölçüde küçülme gözlendi. Farelerin yüzde 90’ı tedavi sonrası aylarca yaşamını sürdürdü.
• Ayrıca CRISPR ile değiştirilen hücrelere aynı zamanda bir ilaç hedefi takıldı. Böylelikle bu hücrelere tedavi sonrası ilaç gönderilerek risk oluşturmadan ortadan kaldırıldı.

Peki bu Çalışma Bize Neyi İfade Ediyor?

• Geliştirilen yöntem büyük umut vaat etmesine rağmen pek çok zorluklar bulunmaktadır. Öncelikle crispr ile değiştirilen kanser hücreleri direkt olarak ana tümör bölgesine saldırmaktadır. Ancak kanser birçok farklı organa metastaz yapabilmektedir. Diğer organlardaki metastazlar, bu tedaviyle hedef alınamamaktadır.
• Diğer bir problem ise crispr ile değiştirilen kanser hücrelerinin yeni tümörler oluşturma riskinin olmasıdır. Unutulmamalıdır ki, bu hücreler halen kanser hücreleridir.
• Bu yöntem özellikle oligometastatik (az sayıda etastaz yapmış) kanserlerde etkili bir tedavi olanağı sunabilir.
• Önemle vurgulamak gerekir ki, bu çalışmalar laboratuvar ortamında gerçekleştirilmiştir. İleri analizlerle, klinik çalışmalarla doğrulanması gerekmektedir.