İmmünoterapi ve onkolitik virüs aşısı kombinasyonu ile yeni kanser tedavileri

Kanser araştırmalarında her gecen gün genetik ve immünoloji alanındaki gelişmelerin etkisini görmekteyiz. Son zamanlarda yeni nesil kanser immünoterapi çeşidi olan bağışıklık sistemi kontrol noktası baskılayıcılarının birçok kanser türünde işe yaradığını gösteren çalışmalar yoğunlaşmıştı. Ocak 2018’de Science Translational Medicine’da yayımlanan iki çalışmaya göre, onkolitik virüs aşısı ve immünoterapiler, meme ve beyin kanserinde etkili bir tedavi kombinasyonu olabilir.

Onkolitik virüs aşısı nedir?

Tedavi amaçlı geliştirilen kanser aşılarının temel çalışma prensiplerinden birisi, virüsler kullanılarak kanser hücrelerinin ortadan kaldırılmasıdır. Bu aşıların geliştirilmesinde kullanılan virüsler onkolitik virüs olarak adlandırılır. Onkolitik kelimesinin anlamı tümör yok eden şeklindedir. Bu amaçla bu virüsler sadece kanser hücresini hedef alacak şekilde genetik tekniklerle manipüle edilirler.

• İlk çalışma, Birleşik Krallıkta bulunan Leeds Üniversitesi ve Londra Kanser Araştırma Enstitüsü’nde gerçekleştirildi. Araştırmada agresif beyin tümörlerine sahip 10 hastada onkolitik virüs aşısı ve bağışıklık sistemi kontrol noktası baskılayıcı immünoterapilerin etkisi araştırıldı. Araştırma sonuçlarına göre, Reovirus adlı onkolitik virüsün, kan-beyin bariyerini geçerek etkili bir şekilde tümör bölgesine ulaştığı ve bağışıklık sisteminin tümörlere saldırmasını tetiklediği görüldü. Hastalarda sadece grip benzeri yan etkiler gözlemlendi. Umut verici sonuçlar, geniş katılımlı yeni klinik çalışmaların başlatılmasına ışık tutacak.
• İkinci çalışma, Kanada’da bulunan Ottawa Üniversitesi’nde gerçekleştirildi. Araştırmacılar, üçlü (triple) negatif meme kanserinde onkolitik virüslerin etkili olup olmayacağını incelediler. 3 farklı fare modelinde yapılan araştırmalarda tümünün bağışıklık sistemi kontrol noktası inhibitörlerine büyük oranda dirençli olduğu görüldü. Bağışıklık sistemi kontrol noktası inhibitörlerini Maraba adlı onkolitik virüsle beraber kullandıklarında ise farelerde yüzde 90’lara varan tam iyileşme görüldü. Sadece bağışıklık kontrol noktası inhibitörleri kullanıldığında ise bu oran yüzde 30’larda kaldı. Bu çalışmada onkolitik virüs cerrahiden önce, bağışıklık sistemi kontrol noktası inhibitörü ise sonrasında verildi. Özellikle cerrahi ve metastaz modellerinin kullanılması yönünden, çalışmanın gücü oldukça yüksektir.

- İlgili konu: FDA onaylı bir onkolitik virüs aşısı: cilt kanseri malign melanom tedavisinde Lmlygic ( talimogene laherparepvec )

Onkolitik virüslerin kanser tedavilerindeki kullanımı ne gibi avantajlar sağlıyor?

Onkolitik virüsler kanserli hücreyi direkt olarak hedef alma ve yok etme yeteneğine sahiptirler. Kanser hücresinin 10 temel özelliğinden biri de bağışıklık sistemine görünmez olmayı öğrenmesidir. Onkolitik virüslerin kanser hücrelerini yok etmesinin yanında bağışıklık sistemini de aktif hale getirdiği tespit edilmiştir. Bağışıklık sisteminin savaşçı hücreleri olan beyaz kan hücreleri ve T hücrelerinin tümör bölgesine saldırmasını sağlamaktadır.

Peki bu çalışma bize neyi ifade ediyor?

• Tedavisi zorlayıcı olabilen üçlü negatif meme kanseri ve agresif beyin tümörleri için yeni bir tedavi kombinasyonu keşfedilmiş oldu.
• Kanser tedavilerinde yeni bir dönemin doğuşuna şahit oluyoruz. Çabuk direnç gelişen kanser ilaçlarının (örneğin kemoterapi) yerini kansere karşı etkili bir bağışıklık tepkisi sunacak tedaviler alacak.
• Üçlü negatif meme kanserinde ilk kez onkolitik virüs ve kontrol noktası inhibitörlerinin önemli bir tedavi seçeneği olabileceği gösterildi. Geçtiğimiz aylarda yayımlanan klinik araştırma sonuçlarında bu tip yaklaşımların cilt kanseri malign melanom tedavisinde oldukça etkili olabileceği gösterilmiştir. 
• Onkolitik virüslerin kan-beyin bariyerini etkili bir şekilde geçebilmesi yeni bir yaklaşımın ortaya çıkmasını sağladı. Dünyada ilk kez cerrahi sonrası standart tedaviler ile birlikte onkolitik virüs tedavisini ele alan bir klinik çalışma başladı. Önemle vurgulamak gerekir ki, modern tıp birçok bilim dalının etkisiyle kansere yeni nesil ve etkili tedaviler geliştirmektedir.