Kanserin İleri Evresinde Sanat Terapisinin Palyatif Bakıma Dikkat Çekici Katkısı

Sanat terapileri kanser hastalığının farklı dönemlerinde destek vermektedir. Çalışmalar sanatsal tedavilerin palyatif bakımın yoğunlaştığı ileri evrelerde de faydalı olabileceğini ortaya koymaktadır. Estetik güzelliğin ve sanatsal aktivitelerin palyatif bakım hastalarının yaşadığı şikayetlere katkısını göstermek üzere sanat terapi uygulamaları araştırılmış ve sonuçlar umut verici bulunmuştur.

Palyatif bakım ünitesindeki ileri evre kanserli hastalarda sanat terapi seanslarının etkinliği değerlendirilmek üzere farklı çalışmalar yapılmıştır. Değerlendirme yöntemleri değişebilmekle beraber bahsetmek istediğimiz bir çalışmada; Edmonton Semptomu Değerlendirme Sisteminden (ESDS) altı semptom (şikayet) uyarlanmıştır. Bu semptomlar; ağrı, endişe, hastalık hissi, yorgunluk, üzüntü ve depresyondur. Hastalar bir öz değerlendirmeyi bir saatlik sanat terapisi seansı öncesinde ve sonrasında tamamlamıştır. Bu değerlendirme seanstan sonra estetik duyguların kendi kendini değerlendirmesiyle tamamlanmış ve daha sonra bir korelasyon (ilişki) analizi yapılmıştır.

Çalışmada 28 hasta 63 sanat terapi seansına katılmıştır. Genel olarak, bu oturumlar hastaların genel sıkıntısını % 47 oranında azaltmıştır. Çalışılan tüm semptomlarda (şikayet); ağrı, endişe, hastalık hissi, yorgunluk, üzüntü ve depresyon belirtilerinde önemli bir azalma saptanmış. Teknik farkındalık, estetik kaygı ve keyif alma gibi faktörlerin semptomların azaltılmasını çeşitli derecelerde etkilediği gösterilmiştir.

Sonuçlara göre bulgular, kanserin ileri evrelerinde yani palyatif bakım döneminde sıkıntıları azaltmada sanat terapisinin faydasını ortaya koymaktadır. Araştırmacılar sanatta yer alan yaratıcı sürecin sözel olarak ifade edilmesi zor olan endişelerin ve duyguların ifadesini sağladığını belirtiyor.

Bir başka çalışmada ise ileri evre kanserli bireylere profesyonel bir sanat terapisti tarafından 1 saatlik sanat dersi verilmiştir. Seanstan bir gün önce, hastalar görselleştirmek istedikleri konuyu araştırmışlardır. Sanat terapisi seansları (resim), haftada iki kez palyatif bakım merkezinde gerçekleştirilmiştir. Hastalar yaratıcı ve istedikleri gibi resim yapmış, bu da hastaların duygularını renk ve çizim yoluyla ifade etmelerine ve sanat yapıtı üretmelerine imkan sağlanmıştır.

Bu çalışmada da amaç sanat terapi seanslarının ileri kanserli hastaların yaşadığı semptomlar üzerine olan etkisinin değerlendirilmesiydi ve sanatsal tedavilerin önemli oranda palyatif bakım hastalarını desteklediği görüldü.

Sonuç

Sanat terapisinin, ileri evre kanser hastalarının da yaşadığı şikayetleri azaltılmadaki etkinliği ortaya konmuştur. Bilimsel literatür, semptomların azaltılmasında ve yaşam kalitesinin artırılmasında sanat terapisinin etkinliği üzerine çok sayıda çalışma içermektedir. Bu anlamda hasta ve yakınlarının da faydalanabileceği sanatsal tedavilerin palyatif bakıma entegre edilmesi oldukça faydalı olacaktır.

Yazar: Sanat terapisti Ezgi Bilgin

• Tüm sanatsal kanser tedavileri