Kemoterapi Sonrası El-Ayak Sendromu için Şaşırtıcı Bir Çözüm – Diklofenak Jel

El-ayak sendromu (EAS), özellikle çeşitli kanser ilaçlarının, örneğin ağızdan hap şeklinde alınan bir kemoterapi ilacı olan kapesitabinin kullanımı sonucu ortaya çıkan, genellikle ellerde ve ayaklarda ağrılı kızarıklık, şişlik ve bazen kabuklanma ve yaralarla karakterize bir yan etkidir.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), EAS belirtilerini şiddete göre sınıflandırmak için dört seviye kullanır. Bunlar şunlardır;

• Seviye 1: Ellerde ve ayaklarda anormal hisler veya karıncalanma.
• Seviye 2: Ağrısız şişme veya kızarıklık ve yürürken veya bir şeyleri tutarken rahatsızlık duyma.
• Seviye 3: Avuçlarda, ayak tabanlarında, ayak tırnaklarında ve ayak tırnaklarının çevrelerinde iltihaplanma ve ağrılı şişlikler.
• Seviye 4: Üsler geliştirme, ciltte pullanma, şiddetli ağrı, kabarmalar, tırnak batması ve düşmesi.

Kapesitabin, mide-bağırsak sistemi ve meme kanserlerinin tedavisinde sıklıkla tercih edilen bir ilaçtır. Kapesitabin alan hastaların %25-75'inde çeşitli derecelerde el-ayak sendromu görülür. Bu durum genellikle yaşamı tehdit etmez; ancak hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde azaltabilir. Daha da önemlisi, EAS, kapesitabin dozunun azaltılmasına neden olabilir, bu da tedavinin genel etkinliğini düşürebilir. Bu durum, hastaların %10-25'inde doz azaltılmasına ve hatta %10 kadarında tedavinin tamamen durdurulmasına yol açar.

Geçmişte, EAS'nin etkilerini hafifletmek için oral nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlarının (NSAİİ) etkili olabileceğini gösteren çalışmalar yapılmıştır. Ancak, bu yaklaşımın kendi yan etkileri ve sınırlamaları olduğu için alternatif yöntemlere ihtiyaç vardı. Bu nedenle, bir çözüm olarak topikal (cilt üzerine uygulanan) NSAİI diklofenakın kullanımını incelemeye karar verildi. Topikal diklofenak örnekleri; Diclomec Jel, Dikloron Jel veya Voltaren Emulgel gibi ürünlerdir.

Bu yenilikçi çalışmanın sonuçları, 2023 ASCO (Amerikan Klinik Onkoloji Derneği) Yıllık Toplantısı'nda sunuldu. Bu sonuçlar, kapesitabinin yan etkilerini daha iyi yönetme ve böylece hastaların tedaviye daha uzun süre devam edebilmesi konusunda yeni umutlar sunmaktadır.

Çalışmanın Detayları

D-TORCH adlı klinik deneyde araştırmacılar, hastaların Dermatolojik Fonksiyon Ölçeğini (DFS) iyileştirmek amacıyla onları topikal diklofenak ile tedavi ettiler. Bu tedavi sonucunda, 2. derece veya daha yüksek EAS'ye (El-Ayak Sendromu) sahip hastaların oranında ve genel EAS oluşum oranında önemli bir düşüş olduğunu gözlemlediler. Bu bulgular, diklofenak tedavisinin EAS şiddetini ve sıklığını azaltmada etkili olduğunu gösteriyor.

Hasta deneyimini iyileştirmek, yaşam kalitesini artırmak ve hastaları daha uzun süre etkili tedavilerde tutmak için bu gelişme önemlidir.

D-TORCH, meme veya mide-bağırsak sistemi kanserleri olan ve ayrıca kapesitabin alan hastalarda topikal diklofenakın 2. derece veya daha yüksek EAS'yi önlemekteki etkinliğini araştırmak için yapılan ilk randomize klinik araştırmadır. Hindistan'da yapılan bu çalışmaya katılan 264 hasta, diklofenak ya da plasebo jel aldılar.

Çalışmanın sonuçlarına göre,

• Cilt üzerine diklofenak uygulanan grupta 2. derece veya daha yüksek EAS %3.8 oranında gözükürken, plasebo grubunda %15 gözüktü (P = .003).
• Tüm dereceli EAS olayları ise %6.1'e karşı %18.1 oranlarında gözüktü.
• Ayrıca, diklofenak grubundaki hastaların yaşam kalitesindeki düşüş, başlangıçtan takibe kadar (EAS gelişimi veya 12 hafta) plaseboya kıyasla daha düşüktü.
• Diklofenak grubunda EAS nedeniyle kapesitabin doz azaltmalarının sayısı plasebo grubuna göre yaklaşık 3 kat daha azdı (%3.8'a karşı %13.5). Bu, onkolojik faydalar için önemli sonuçlara sahip olabilir. Her iki grupta da tedaviye uyum sürekli olarak yüksekti - %90'ın üzerinde.

Sonuç olarak, kapesitabin ile birlikte uygulanan diklofenak tedavisi, yan etki oranını azaltabilir ve hastaların yaşam kalitesini artırabilir. Kanser tedavisinde bu ilerleme, hastaların daha etkin tedavilerden daha uzun süre yararlanabilmesini ve kanserle mücadelede yeni umutlar getirebilir.