Kapesitabin Kemoterapi Hapı Nedir?

• Kutu Adları:
  • Orjinal formülasyon: Xeloda (Roche tarafından geliştirilmiş ve piyasaya sürülmüştür).
  • Jenerikleri: Kapeda (Koçak Farma), Xeltabin (Teva)
• Etken Madde Adı: Kapesitabin
• Uygulama Şekli: Oral, tablet formu
• Sınıfı: Antimetabolit, floropirimidin
• Kategori: Kemoterapi İlacı
• Türkiye Dağıtımı: Koçak ve Teva
• Onaylı Olduğu Kanserler: Başta kolorektal, meme, safra yolları mide kanseri olmak üzere tüm kanserler.

---

Kapesitabin Nedir?

Kapesitabin, öncelikle metastatik meme ve kolorektal kanserlerinin tedavisinde olmak üzere birçok kanserde kullanılan, oral yolla (ağızdan) uygulanan bir kemoterapi hapıdır.

Etki Mekanizması Nasıldır?

Kapesitabin, DNA sentezini baskılayarak tümör dokusunun büyümesini yavaşlatan bir ön ilaçtır. Bu ön ilaç, tümörde enzimatik yolla antimetabolit olarak etki eden floroürasile dönüşür.

Kapesitabin 1992 yılında patentlenmiş ve 1998 yılında tıbbi kullanım için onaylanmıştır. Bir sağlık kurumunda ihtiyaç duyulan en etkili ve güvenli ilaçlar olan "Dünya Sağlık Örgütü Temel İlaçlar Listesi"nde yer almaktadır.

---

Türkiye Ruhsatı

Tümörleri küçültmek, kansere bağlı belirti ve şikayetleri azaltmak için kapesitabin alınır. Kanser erken evre ise kapesitabin sıklıkla ameliyat sonrası tam şifaya ulaşmak amacı ile verilir. İlerlemiş kanserlerde veya metastatik hastalıkta (vücudun diğer bölgelerine yayılmışsa), kapesitabin genellikle tedavi amacı ile verilmez, aksine tümörleri küçültmek ve kansere bağlı şikayetleri azaltmak için önerilir.

Kapasitabin aşağıdaki kanserlerin erken evrelerinde cerrahi sonrası adjuvan ( koruyucu) amaçlı kullanılabilir.

• Kolon
• Mide
• Safra yolları (kolanjiokanser)
• Yüksek riskli meme kanseri

İlgili konu: Kapesitabin, safra yolu kanserlerinde yaşam süresini artırdı

Kapesitabinin T.C. Sağlık Bakanlığı Ruhsatı Şu Şekildedir

Terapötik Endikasyonlar

Meme Kanseri:

Kapesitabin, lokal ilerlemiş veya metastatik meme kanseri tedavisinde şu durumlarda endikedir:

• Antrasiklin içeren sitotoksik tedavinin başarısız olduğu hastalarda taksanlarla kombine olarak.
• Antrasiklin kullanımının kontrendike olduğu durumlarda taksanlarla kombine olarak.
• Taksan ve antrasiklin tedavisi almış hastalarda monoterapi şeklinde.

Kolon ve Kolorektal Kanser:

• Evre III lenf nodu metastazı bulunan, erken evrede opere edilmiş kolon kanseri hastalarında oksaliplatinle kombine olarak adjuvan tedavi amacıyla.
• Metastatik kolorektal kanseri olan hastaların tedavisinde.

Mide Kanseri:

• Metastatik veya inoperabl mide adenokarsinomu olan hastalarda sisplatinle kombinasyon halinde.

---

Kapesitabin Geri Ödemesi

Tüm kanser tanılarında Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından geri ödemesi bulunmaktadır:

• Fiyatı: Aralık 2024 itibarı ile Kapeda film tablet 500 mg 120 adet 2.658 ₺; 150 mg 60 tablet 560 ₺;

---

Kapesitabin Nasıl Kullanılır?

• Kapesitabin iki farklı formda (150 mg ve 500 mg) şeklinde tabletler halinde bulunur.
• Yemek yedikten hemen sonra veya 30 dakika içinde bir bardak su ile alınır. 
• Dozlar genellikle sabah ve akşam olmak üzere günde iki kez, 12 saat arayla alınır.
• Boy, kiloya ve böbrek fonksiyonuna bağlı olarak uygun ilaç dozu belirlenerek 14 gün boyunca günde iki kez kapesitabin alınır ve 7 gün ara verilir. Bu 21 günlük periyot 1 kür olarak kabul edilir. Tolerasyon ve hastanın genel durumuna göre ilaç dozunu ve kullanım süresini hekiminiz değiştirebilir.

- Aşağıdaki şekilde, örnek bir 3 aylık kapesitabin kullanım çizelgesi bulunmaktadır:

• Yukarıdaki uygulama, kapesitabinin normal kullanım şeklidir; bunun dışında metronomik dozlarda (daha düşük doz, ama sürekli) uygulama şekli de hekiminiz tarafından önerilebilir.
• Hastalık metastatik değilse, tedavi yanıtı, tolerasyonu ve reçete edilen döngü sayısına bağlı olarak 6 aya kadar uygulanabilir. Hastalık metastatik ise, kapesitabin artık etki etmeyene kadar veya tolere edilemeyen yan etkiler görülünceye kadar devam ettirilebilir.
• İlaç bol suyla alınmalıdır.
• İlacı kullandığınız süre boyunca günlük 3 litre sıvı tüketilmeli, toplam sıvının en az 1,5 litresi su olmalıdır.
• İlaç kırılmadan, çiğnenmeden, ağızda bekletilmeden yutulmalıdır. 
• İlaç alındıktan sonra kusma olursa veya ilaç alınması unutulursa tekrar ilaç alınmamalıdır.
• İlaç cilde temas ettirilmemeli, eğer cilde temas ederse bol sabunlu suyla yıkanmalıdır. 
• İlaç 30 derecenin altında ve güneş almayan bir yerde muhafaza edilmelidir. 
• İlaç gebelikte ve emzirme döneminde kesinlikle kullanılmamalıdır. 
• Tedavi boyunca korunma yöntemleri kullanılarak cinsel yaşam sürdürülebilir. 
• İlaç kullanım süresince ve tedavi bitimini takiben 15 gün boyunca güneşten korunmalıdır.
• İlginizi çekebilir: Kanserde cinsellik ve cinsel yaşam

---

Ne Sıklıkta Takip Gereklidir?

Laboratuvar testleri (kan testleri), tedaviden önce, 21 günlük bir döngünün sonunda veya tedaviye kadar düzenli aralıklarla kontrol edilebilir. Gerekli olan kan tahlilleri tam kan sayımı (hemogram), kapsamlı metabolik paneldir (biyokimya).

Radyolojik görüntüleme ne sıklıkla gereklidir?

Görüntüleme tedaviden önce ve tedavi sırasında yaklaşık her 6 ila 8 hafta arasında kontrol edilebilir. Röntgen, manyetik rezonans görüntüleme (MRG), bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları veya pozitron emisyon tomografi (PET) taramaları yapılan görüntüleme işlemleridir. Kalp ritminizi değerlendirmek için elektrokardiyogramlar (EKG) tedavi sırasında periyodik olarak yapılabilir.

Kan testi sonuçları / görüntülemeler nasıl tedaviyi etkiler?

Sonuçlara bağlı olarak, doktorunuz kapesitabini planlandığı gibi devam etmeyi, tedaviyi ertelemeyi veya değiştirmeyi önerebilir.

---

Kapesitabine Direnç Mekanizmaları

• Timidilat sentazın aşırı ekspresyonu.
• 5-FU'nun RNA ve DNA’ya düşük entegrasyonu.
• DNA tamir enzimlerinin (urasil glikozilaz ve dUTPaz) artan aktivitesi.
• Dihidropirimidin dehidrogenaz (DPD) enziminin aşırı ekspresyonu.

---

Farmakokinetik Özellikleri

• Emilim: Gastrointestinal sistemden kolayca emilir. Yemekle birlikte alındığında emilim hızı azalır.
• Dağılım: Plazma proteinlerine bağlanma oranı %60’tan azdır, çoğunlukla albümin ile bağlanır.
• Metabolizma: Kapesitabin, karaciğer ve tümör dokularında 5-FU’ya dönüşür. DPD enzimi 5-FU’nun yıkımından sorumludur. İlacın %90’ından fazlası idrarla atılır.
• Eliminasyon Yarı Ömrü: 45-60 dakika.

---

İlaç Etkileşimleri

1. Varfarin: Protrombin zamanı (PT) ve INR değerleri sık izlenmelidir.
2. Antiasitler: Alüminyum veya magnezyum içeren antasitler, ilacın biyoyararlanımını artırabilir.
3. Fenitoin: Fenitoin toksisitesine yol açabilir. Doz ayarlanması gerekebilir.
4. Lökovorin: Kapesitabin toksisitesini artırır.

---

Kapesitabin Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

El-ayak Sendromu:

Elinizin avuçlarına ve ayak tabanlarınıza ağrılı kızarıklık, kabarma ve cilt soyma reaksiyonlarına neden olabilir. Bu el-ayak sendromu olarak bilinir. El-ayak sendromu yaşama riskini azaltmanın yolları;

• El ve ayaklara düzenli olarak nemlendirici ürünler kullanılmalıdır. 
• Cildi tahriş edecek kozmetik ve kimyasal ürünlerden kaçınılmalıdır. 
• Sıkı giysiler, eldiven ve ayakkabılardan kaçınılmalıdır.
• Sıcak suyla banyo yapılmamalı, ılık ve kısa duşlar tercih edilmelidir. 
• El ve ayakların birbirine sürtünme ve kaşınmasına neden olacak hareketlerden kaçınılmalıdır.

İshal:

Bu ilacın kullanımı sırasında en dikkat edilmesi gereken durumların başında ishal gelmektedir. Kapesitabin kullanımı sırasıdna %46'ya varan oranda hafif, %11 ciddi ishal bildirilmiştir. İlacı kullanırken gaita yumuşamaya başladığı anda hemen ilaç kesilmeli ve 2 adet Lopermid adlı ishal durdurucu ilaç almalıdır.

Kapesitabin kullanımı sırasında ishal gelişmesi durumunda şu yaklaşım izlenmelidir:

Diğer Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Ateş 38 - 38,5 ve üzeri olursa herhangi bir ateş düşürücü kullanmadan en yakın acil servise başvurulmalıdır. 
• Böbrek problemleri olan hastalarda bulantı ve ağız yaraları daha sık görülebilir. Böbrekleriniz iyi çalışmıyorsa doz azaltma gerekebilir. 
• Yeni bir bilgi olarak, mide asidini azaltan proton pompa inhibitörü (PPI) grubu ilaçlar (lansoprazol, omeprazol, pantoprazol, esomeprazol), kapesitabinin etkinliğini azaltabilmektedir. Bu nedenle mide şikayeti olan hastalar, "H2 reseptör antagonisti" grubu mide asidi azaltıcı ilaçlar (famotidin, ranitidin) tercih edebilirler.
• Kazara aşırı doz kullanımı meydana gelirse, onkoloji ekibinize ulaşmalı veya hemen acil servise gidilmelidir. Ağır vakalarda, sağlıklı hücreleri korumak ve yan etkileri azaltmak için üridin triasetat (Vistogard) adı verilen bir antidot verilebilir.
• Kanamayı artırabilecek warfarin (Coumadin) gibi bazı kan inceltici ilaçlarla (antikoagülanlar) güçlü bir ilaç etkileşimi vardır. Hem kapesitabin hem de antikoagülanların dozlarının ayarlanması gerekebilir. 
• Fenitoin (bir epilepsi ilacı) ve leucovorin (lökoverin) ile ilaç etkileşimleri vardır. Kapesitabin başlamadan önce kullandığınız diğer ilaçlarla etkileşimini anlamak için doktorunuza veya eczacınıza danışmanız gerekir.

---

Kapesitabin Yan Etkileri Nelerdir?

Klinik çalışmalarda, kapesitabin ile en sık bildirilen yan etkiler burada gösterilmiştir. Klinik çalışmalar arasında farklılık gösterdiği için yan etkiler bazen yüzdelik aralıklara sahiptir [örnek% 20 - 24]: 

• El ve / veya ayak tabanlarındaki deri reaksiyonu (hafif:% 60, ciddi:% 16 - 17) (aşağıda detaylı anlatılmıştır) 
• İshal (hafif % 46, ciddi % 11)
• Mide bulantısı / Kusma (hafif % 36, ciddi % 3) 
• Düşük beyaz kan hücreleri [nötropeni] (hafif % 32, ciddi % 2) 
• Yorgunluk (hafif % 23, şiddetli % 1)
• Ağız yaraları (hafif % 22, şiddetli % 1-2) 
• Karaciğer enzimlerinde artış (% 20 - 24) 
• Karın ağrısı (hafif % 10, ciddi % 2) 
• Saç dökülmesi (hafif % 6, tamamen % 0) 
• Anemi [kansızlık, düşük alyuvar hücreleri] (% 3) 
• Tromboz [kan pıhtıları] (% 2) 
• Artan kanama riski [düşük trombositler] (% 1)

Hastaların yaklaşık % 13'ü tolere edilemeyen yan etkilere bağlı olarak kapesitabin tedavisini bırakmaktadır.

---

Kapesitabin Yan Etkilerinden Sorumlu Süreçler

Kapesitabin toksisitesi, öncelikle metabolik süreçler ve bireysel genetik farklılıklarla ilişkilidir:

1. Metabolik Aktivasyon Süreçleri:

   • Kapesitabin, karaciğerde ve tümör dokularında 5-FU’ya dönüşür. Bu süreçte yer alan enzimlerin aşırı ya da yetersiz aktivitesi toksisite riskini artırabilir.

2. Dihidropirimidin Dehidrogenaz (DPD) Eksikliği:

   • DPD enzimi, 5-FU’nun metabolizmasından sorumludur. Bu enzimin yetersizliği veya eksikliği, 5-FU’nun vücutta birikmesine ve ciddi toksik etkilerin ortaya çıkmasına neden olur. Bu durum; şiddetli ishal, mukozit, miyelosüpresyon, nörotoksisite ve nadiren ölümle sonuçlanabilir.
   • Tam DPD Eksikliği: Nadir görülür ve genel popülasyonun yaklaşık %0.2-0.5'ini etkiler. Bu kişiler kapesitabin veya 5-FU kullanımı sırasında ciddi toksisite riski altındadır ve tedavi genellikle kontrendikedir.
   • Kısmi DPD Eksikliği: Daha yaygındır ve dünya genelinde yaklaşık %3-8 oranında görülür. Parsiyel eksiklik durumunda, toksisite riski artar, ancak daha düşük dozlarla tedavi tolere edilebilir.

3. Ciddi Yan Etki Riski:

   DPD eksikliği olan hastalarda kapesitabin tedavisi, aşağıdaki ciddi yan etkilere neden olabilir:

   • Şiddetli diyare (%15-20)
   • Mukozit ve ağız yaraları
   • Miyelosüpresyon (lökopeni, nötropeni, trombositopeni)
   • El-ayak sendromu
   • Nörotoksisite (baş dönmesi, konfüzyon, ensefalopati)
   • Kardiyotoksisite (koroner vazospazm, aritmi)

   Bu nedenle, kapesitabin veya 5-FU tedavisi düşünülmeden önce DPD eksikliği için DPYD gen mutasyonu testi yapılması önerilir. Özellikle, DPYD mutasyonları (örneğin, DPYD c.1905+1G>A gibi) DPD eksikliğinin genetik nedenleri arasında yer alır ve tedavi planlamasında yol gösterici olur.