Kapesitabin nedir ve nasıl çalışır?

Kapesitabin, öncelikle metastatik meme ve kolorektal kanserlerinin tedavisinde olmak üzere birçok kanserde kullanılan, oral yolla (ağızdan) uygulanan bir kemoterapi hapıdır. Kapesitabin, DNA sentezini baskılayarak tümör dokusunun büyümesini yavaşlatan bir ön ilaçtır. Bu ön ilaç, tümörde enzimatik yolla antimetabolit olarak etki eden floroürasile dönüşür.

Not: Bir etken madde olan kapesitabin, piyasada Kapeda, Kapetabin, Xeltabin ve Xeloda isimleri ile bulunmaktadır.

Kapesitabin 1992 yılında patentlenmiş ve 1998 yılında tıbbi kullanım için onaylanmıştır. Bir sağlık kurumunda ihtiyaç duyulan en etkili ve güvenli ilaçlar olan "Dünya Sağlık Örgütü Temel İlaçlar Listesi"nde yer almaktadır.

Kapesitabin hangi durumlarda kullanılır (endikasyonları)?

Tümörleri küçültmek, kansere bağlı belirti ve şikayetleri azaltmak için kapesitabin alınır. Kanser erken evre ise kapesitabin sıklıkla tam şifaya ulaşmak amacı ile verilir. İlerlemiş kanserlerde veya metastatik hastalıkta (vücudun diğer bölgelerine yayılmışsa), kapesitabin genellikle tedavi amacı ile verilmez, aksine tümörleri küçültmek ve kansere bağlı şikayetleri azaltmak için önerilir.

Kapasitabin aşağıdaki kanserlerin erken evrelerinde cerrahi sonrası adjuvan ( koruyucu) amaçlı kullanılabilir.

  • Kolon
  • Mide
  • Safra yolları ( kolanjiokanser )
  • Yüksek riskli meme kanseri

- İlgili konu: Kapesitabin, safra yolu kanserlerinde yaşam süresini artırdı

Kapesitabin nasıl kullanılır?

  • Kapesitabin iki farklı formda (150 mg ve 500 mg) şeklinde tabletler halinde bulunur.
  • Yemek yedikten hemen sonra veya 30 dakika içinde bir bardak su ile alınır. 
  • Dozlar genellikle sabah ve akşam olmak üzere günde iki kez, 12 saat arayla alınır.
  • Boy, kiloya ve böbrek fonksiyonuna bağlı olarak uygun ilaç dozu belirlenerek 14 gün boyunca günde iki kez kapesitabin alınır ve 7 gün ara verilir. Bu 21 günlük periyot 1 kür olarak kabul edilir. Tolerasyon ve hastanın genel durumuna göre ilaç dozunu ve kullanım süresini hekiminiz değiştirebilir.

- Aşağıdaki şekilde, örnek bir 3 aylık kapesitabin kullanım çizelgesi bulunmaktadır:

kapesitabin Kapeda Kapetabin Xeltabin Xeloda dozu kullanım şeması örnek çizelge
  • Yukarıdaki uygulama, kapesitabinin normal kullanım şeklidir; bunun dışında metronomik dozlarda (daha düşük doz, ama sürekli) uygulama şekli de hekiminiz tarafından önerilebilir.
  • Hastalık metastatik değilse, tedavi yanıtı, tolerasyonu ve reçete edilen döngü sayısına bağlı olarak 6 aya kadar uygulanabilir. Hastalık metastatik ise, kapesitabin artık etki etmeyene kadar veya tolere edilemeyen yan etkiler görülünceye kadar devam ettirilebilir.
  • İlaç bol suyla alınmalıdır.
  • İlacı kullandığınız süre boyunca günlük 3 litre sıvı tüketilmeli, toplam sıvının en az 1,5 litresi su olmalıdır.
  • İlaç kırılmadan, çiğnenmeden, ağızda bekletilmeden yutulmalıdır. 
  • İlaç alındıktan sonra kusma olursa veya ilaç alınması unutulursa tekrar ilaç alınmamalıdır.
  • İlaç cilde temas ettirilmemeli, eğer cilde temas ederse bol sabunlu suyla yıkanmalıdır. 
  • İlaç 30 derecenin altında ve güneş almayan bir yerde muhafaza edilmelidir. 
  • İlaç gebelikte ve emzirme döneminde kesinlikle kullanılmamalıdır. 
  • Tedavi boyunca korunma yöntemleri kullanılarak cinsel yaşam sürdürülebilir. 
  • İlaç kullanım süresince ve tedavi bitimini takiben 15 gün boyunca güneşten korunmalıdır.

- İlginizi çekebilir: Kanserde cinsellik ve cinsel yaşam

Ne sıklıkta takip gereklidir?

Laboratuvar testleri (kan testleri), tedaviden önce, 21 günlük bir döngünün sonunda veya tedaviye kadar düzenli aralıklarla kontrol edilebilir. Gerekli olan kan tahlilleri tam kan sayımı (hemogram), kapsamlı metabolik paneldir (biyokimya).

Radyolojik görüntüleme ne sıklıkla gereklidir?

Görüntüleme tedaviden önce ve tedavi sırasında yaklaşık her 6 ila 8 hafta arasında kontrol edilebilir. Röntgen, manyetik rezonans görüntüleme (MRG), bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları veya pozitron emisyon tomografi (PET) taramaları yapılan görüntüleme işlemleridir. Kalp ritminizi değerlendirmek için elektrokardiyogramlar (EKG) tedavi sırasında periyodik olarak yapılabilir.

Kan testi sonuçları / görüntülemeler nasıl tedaviyi etkiler?

Sonuçlara bağlı olarak, doktorunuz kapesitabini planlandığı gibi devam etmeyi, tedaviyi ertelemeyi veya değiştirmeyi önerebilir.

Kapesitabin yan etkileri

Klinik çalışmalarda, kapesitabin ile en sık bildirilen yan etkiler burada gösterilmiştir. Klinik çalışmalar arasında farklılık gösterdiği için yan etkiler bazen yüzdelik aralıklara sahiptir [örnek% 20 - 24]: 

  • El ve / veya ayak tabanlarındaki deri reaksiyonu (hafif:% 60, ciddi:% 16 - 17) (aşağıda detaylı anlatılmıştır) 
  • İshal (hafif % 46, ciddi % 11) 
  • Mide bulantısı / Kusma (hafif % 36, ciddi % 3) 
  • Düşük beyaz kan hücreleri [nötropeni] (hafif % 32, ciddi % 2) 
  • Yorgunluk (hafif % 23, şiddetli % 1)
  • Ağız yaraları (hafif % 22, şiddetli % 1-2) 
  • Karaciğer enzimlerinde artış (% 20 - 24) 
  • Karın ağrısı (hafif % 10, ciddi % 2) 
  • Saç dökülmesi (hafif % 6, tamamen % 0) 
  • Anemi [kansızlık, düşük alyuvar hücreleri] (% 3) 
  • Tromboz [kan pıhtıları] (% 2) 
  • Artan kanama riski [düşük trombositler] (% 1)

Hastaların yaklaşık % 13'ü tolere edilemeyen yan etkilere bağlı olarak kapesitabin tedavisini bırakmaktadır.

Kapesitabin kullanırken nelere dikkat edilmelidir?

Elinizin avuçlarına ve ayak tabanlarınıza ağrılı kızarıklık, kabarma ve cilt soyma reaksiyonlarına neden olabilir. Bu el-ayak sendromu olarak bilinir.

  • El-ayak sendromu yaşama riskini azaltmanın yolları;
  • El ve ayaklara düzenli olarak nemlendirici ürünler kullanılmalıdır. 
  • Cildi tahriş edecek kozmetik ve kimyasal ürünlerden kaçınılmalıdır. 
  • Sıkı giysiler, eldiven ve ayakkabılardan kaçınılmalıdır.
  • Sıcak suyla banyo yapılmamalı, ılık ve kısa duşlar tercih edilmelidir. 
  • El ve ayakların birbirine sürtünme ve kaşınmasına neden olacak hareketlerden kaçınılmalıdır.

- İlginizi çekebilir: Kanser hastaları için güzellik-kozmetik önerileri Bunun dışında kapesitabin kullanırken; 

  • Şiddetli ishal (günde 3-4 kez su gibi) durumunda ve ateş 38 - 38,5 ve üzeri olursa herhangi bir ateş düşürücü kullanmadan en yakın acil servise başvurulmalıdır. 
  • Böbrek problemleri olan hastalarda bulantı ve ağız yaraları daha sık görülebilir. Böbrekleriniz iyi çalışmıyorsa doz azaltma gerekebilir. 
  • Yeni bir bilgi olarak, mide asidini azaltan proton pompa inhibitörü (PPI) grubu ilaçlar (lansoprazol, omeprazol, pantoprazol, esomeprazol), kapesitabinin etkinliğini azaltabilmektedir. Bu nedenle mide şikayeti olan hastalar, "H2 reseptör antagonisti" grubu mide asidi azaltıcı ilaçlar (famotidin, ranitidin) tercih edebilirler.
  • Kazara aşırı doz kullanımı meydana gelirse, onkoloji ekibinize ulaşmalı veya hemen acil servise gidilmelidir. Ağır vakalarda, sağlıklı hücreleri korumak ve yan etkileri azaltmak için üridin triasetat (Vistogard) adı verilen bir antidot verilebilir.
  • Kanamayı artırabilecek warfarin (Coumadin) gibi bazı kan inceltici ilaçlarla (antikoagülanlar) güçlü bir ilaç etkileşimi vardır. Hem kapesitabin hem de antikoagülanların dozlarının ayarlanması gerekebilir. 
  • Fenitoin (bir epilepsi ilacı) ve leucovorin (lökoverin) ile ilaç etkileşimleri vardır. Kapesitabin başlamadan önce kullandığınız diğer ilaçlarla etkileşimini anlamak için doktorunuza veya eczacınıza danışmanız gerekir.