Kranial sinirler 1664 – Beyin üzerine anıtsal bir çalışma

Omurilikten çıkan omurilik sinirlerinin aksine, beyinden çıkan kraniyal sinirler doğrudan beyne bağlanmaları bakımından özeldir. İnsanların kafatasına (kafatasının beyni çevreleyen kısmı) girip çıkan 12 çift kranial sinir vardır.

12 çift kraniyal sinir, her birinin bazı işlevleriyle birlikte, şu şekildedir

1. Koku alma (burundan koku alma duyusu),
2. optik (gözden görme duyusu),
3. okülomotor (göz hareketi kontrol),
4. troklear (göz hareket kontrolü),
5. trigeminal (yüzde duyumlar; çiğneme kas kontrolü),
6. abdusenler (göz hareket kontrolü),
7. yüz (dilin önünden tat duyumları; yüz ve boyun kası kontrolü),
8. işitsel (işitme ve denge hissi),
9. glossofaringeal (dilin arkasından tat alma duyusu; boyun kası kontrolü),
10. vagus (kalp ile arayüz, akciğerler, bağırsaklar, gırtlak ve diğer organlar),
11. aksesuar (boyun kası kontrolü) ve
12. hipoglossal (dil kası kontrolü).

1664'te İngiliz doktor Thomas Willis, beyin üzerine anıtsal bir çalışma olan "Cerebri Anatome"u yayınladı. Kraniyal sinir sınıflandırması 100 yıldan fazla bir süre boyunca kullanıldı ve ilk altı siniri bugün yaptığımız gibi tam ve doğru bir şekilde numaralandırdı. Willis, kafa sinirlerini dikkatlice incelemek için beynin tabanındaki sinirleri ve damarları kesti. Beyne olan takıntısı, kısmen beyin araştırmalarına dayanarak ruhu anlama çabasının bir sonucuydu. İnsanların ve diğer hayvanların serebral korteksi (beyinin sinir hücrelerinden oluşan dış kabuğu) arasındaki dikkate değer farklılıklar, Willis'in beynin üst kısmının insandaki “rasyonel ruhun” birincil yeri olduğunu öne sürmesine yol açtı. Ayrıca, insan beyninin daha yüksek işlevlerinin serebral korteksin kıvrımlarından ortaya çıktığını varsaydı (ki bu oldukça doğru bir tahmindir).

Yazı görselinin açıklaması: Andreas Vesalius’un De Humani Corporis Fabrica'sından (1543) beynin altındaki bazı kraniyal sinirlerin tasviri. Koku alma sinirleri üstte parlak sarı ile vurgulanır ve optik sinirler yeşil renkte gösterilir.

Yazıda ismi geçen tarihi kişiler: Thomas Willis (1621–1675)

• Önceki konu: Lenfatik Sistem 1652 – Hem alarm hem savunma
• Sonraki konu: Mikrografi 1665 – Robert Hooke mikroskop ile dünya tarihine iz bırakıyor