Mikrografi 1665 – Robert Hooke mikroskop ile dünya tarihine iz bırakıyor

Mikroskoplar 1500'lerin sonlarından beri mevcut olmasına rağmen, İngiliz bilim adamı Robert Hooke tarafından bileşik mikroskobun (birden fazla lensli bir mikroskop) kullanımı, özellikle kayda değer bir kilometre taşını temsil ediyor. Bu alet, modern mikroskobun önemli bir optik ve mekanik öncüsü olarak kabul edilebilir. İki lensli bir optik mikroskop için, genel büyütme, numuneye daha yakın konumlandırılan oküler (göz merceği) ve objektif merceğin güçlerinin ürünüdür.

Hooke’un 1665 tarihli Micrographia kitabı, bitkilerden pirelere kadar değişen örnekler üzerinde nefes kesici mikroskobik gözlemler ve biyolojik spekülasyonlar içeriyordu. Kitap ayrıca gezegenleri, ışığın dalga teorisini ve fosillerin kökenini tartışırken, mikroskobun gücüne hem halkın ilgisini hem de bilimsel ilgiyi uyandırdı.

Hooke ilk olarak biyolojik hücreleri keşfetti ve tüm canlıların temel birimlerini tanımlamak için hücre kelimesini icat etti. Hücre (cell) kelimesi için ona keşişlerin yaşadığı mahalleler olan selülleri (cellulae) hatırlatan bitki hücrelerine ilişkin gözlemlerinden ilham aldı. Bilim tarihçisi Richard Westfall, bu muhteşem çalışma hakkında şöyle yazıyor: "Robert Hooke’un Mikrografisi, on yedinci yüzyıl biliminin başyapıtlarından biri olmaya devam ediyor ve mineral, hayvan ve sebze krallıklarından derslerle bir dizi gözlem sunuyor."

1673'te Hollandalı biyolog Anton van Leeuwenhoek, bir damla havuz suyunda yaşayan organizmaları keşfetti ve mikroskobu tıbbi araştırmalarda kullanma olasılığını açtı. Daha sonra kırmızı kan hücreleri, bakteriler, spermatozoa, kas dokusu ve kılcal damarların resimlerini yayınladı ve bunların sonuncusu İtalyan Doktor Marcello Malpighi tarafından da gözlemlendi. Yıllar geçtikçe mikroskop, hıyarcıklı veba, sıtma ve uyku hastalığı gibi hastalıkların nedenlerini araştırmak için gerekli hale geldi. Cihaz ayrıca, premalign ve malign (kanserli) rahim ağzı hücrelerini tespit etmek için Pap smear testinde (Yunan hekim Georgios Papanikolaou tarafından icat edildi) kullanıldığı zaman olduğu gibi hücrelerin incelenmesinde de önemli bir rol oynar. Bu test 1943 civarında yaygın olarak kullanılmadan önce, rahim ağzı kanseri Amerikalı kadınlarda önde gelen ölüm nedeniydi.

Yazı görselinin açıklaması: Pire, Robert Hooke'un Mikrografisinden (1665).

Yazıda ismi geçen tarihi kişiler: Marcello Malpighi (1628–1694), Anton Philips van Leeuwenhoek (1632–1723), Robert Hooke (1635–1703), Georgios Nicholas Papanikolaou (1883–1962)

• Önceki konu: Kranial sinirler 1664 – Beyin üzerine anıtsal bir çalışma
• Sonraki konu: Sperm Keşfi 1678 – Parazit mi insan öncüsü mü?