Li-Fraumeni sendromu, germline (kalıtsal) TP53 mutasyonları ile ilişkili, nadir görülen bir kalıtsal kanser sendromudur.
Li-Fraumeni sendromlu hastalar tipik olarak genç yaşta kanser geliştirir, ancak yaşamları boyunca birden fazla kanser geliştirme riskleri artar.
Li-Fraumeni sendromu en yaygın olarak sarkom, meme kanseri, adrenokortikal (böbrek üstü bezi) tümörler ve bazı beyin tümörleri ile ilişkilidir. Bununla birlikte bu sendrom, kolon ve mide kanserleri, hipodiploid akut lenfoblastik lösemi ve diğer kanserlerle de ilişkilendirilmiştir.
Li-Fraumeni sendromlu tüm hastalara ve ailelerine, sendrom teşhisi konulur konmaz kalıtsal kanserler için oluşturulan rehberlerde önerildiği üzere, bu hastalığa özgü kanser taramaları ile takip önerilir.
Li-Fraumeni Adının Tarihi
Dr Frederick P. Li ve Dr Joseph F. Fraumeni, Li-Fraumeni sendromunun isim babalarıdır.
Dr Li, 1940 yılında Çin'in Kanton kentinde doğdu. 16 yaşında New York Üniversitesi'ne kaydoldu ve fizik diploması aldı. Rochester Üniversitesi'nde tıp okudu, Georgetown Üniversitesi'nden demografi alanında yüksek lisans derecesi aldı ve 1967'de ABD Ulusal Kanser Enstitüsü'nde (NCI) çalışmaya başladı.
Dr Fraumeni, 1933'te Boston'da doğdu. Lisans derecesini Harvard Koleji'nden aldı, tıp eğitimini Duke Üniversitesi'nde tamamladı ve 1962'de NCI'ye katıldı.
Kariyerinin başlarında, Dr Fraumeni ve NCI'de bir meslektaşı olan Robert W. Miller, çocukluk ve kalıtsal kanserin epidemiyolojik modellerini keşfetmeye başladı. Çift, Wilms tümörlü çocuklar üzerinde, bu hastalarda konjenital (doğuştan gelen) anomalileri ve ayrıca Wilms tümörü ve diğer kanser öyküsü olan aile üyelerini ortaya çıkaran bir çalışma yürüttü.
Dr Fraumeni ayrıca, NCI'nin Kanser Epidemiyolojisi ve Genetiği Ailesel kanser kayıt bölümünün temeli haline gelen bir dizi "kansere yatkın aileyi" araştırmaya başladı. Ayrı olarak, Dr Li, birkaç üyenin çocuk ve genç yetişkin olarak farklı kanserler geliştirdiği bir aileyle karşılaştı.
Dr Li ve Fraumeni bir ekip oluşturdular ve 1969'da "yüksek kanser sıklığına" sahip 4 aileyle ilgili bir çalışma yayımladılar. 1969 ile 1981 arasında, hayatta kalan 31 aile üyesinden 10'unda 16 ek kanser gelişti.
"Li-Fraumeni sendromu" terimi, 1982 yılında Birleşik Krallık'ta bir grup araştırmacı tarafından kansere yatkın 2 aileye ilişkin bulguları bildirirken ortaya atıldı.
1988 yılında yapılan bir çalışmada, Dr Li, Dr Fraumeni ve meslektaşları 24 benzer aileyi değerlendirdiler ve klasik Li-Fraumeni sendromu olarak bilinen durumu tanımladılar: "45 yaşından önce sarkomlu bir kişi proband (hedef/ilk hasta) olarak adlandırıldı; bu yaş aralığında kanserli birinci derece akraba; ve bu yaş aralığında kanserli veya herhangi bir yaşta sarkomlu başka bir yakın (birinci veya ikinci derece) akraba."
1990'da araştırmacılar, germline (kalıtsal) TP53 mutasyonlarının Li-Fraumeni sendromunun nedeni olduğunu keşfettiler. Daha sonraki çalışmalar, CHEK2 mutasyonları ile Li-Fraumeni sendromu arasında da bir bağlantı olduğunu ileri sürdü.
- İlgili konu: TP53 geni ve p53 proteini nedir? Kanserde TP53 mutasyon pozitifliği ne anlama gelmektedir?
Araştırmacılar, TP53 ve Li-Fraumeni sendromu arasındaki bağlantıyı keşfettikten sonra, Dr Li, Dana-Farber Kanser Enstitüsü'nde insanları kanser için kalıtsal riskler açısından test etmek için bir merkez oluşturulmasına yardımcı oldu. Dr Li, 1970'lerin başında NCI tarafından Dana-Farber'a gönderilmişti ve orada 30 yıldan fazla zaman geçirdi.
Dr Li, 1991 yılında Dana-Farber'ın Kanser Epidemiyolojisi ve Kontrolü Bölümünün başkanı oldu. 2008 yılında Dana-Farber'den emekli oldu. 2015 yılında Dr Li, Alzheimer hastalığının komplikasyonlarından 75 yaşında öldü.
Dr Fraumeni, neredeyse tüm kariyeri boyunca NCI'de kaldı. 1965 yılında yüksek lisans derecesini aldığı Harvard Halk Sağlığı Okulu'nda bir akademik yıl geçirdi. Dr Fraumeni 1995 yılında Kanser Epidemiyolojisi ve Genetiği Anabilim Dalı'nın kurucu direktörüydü. 2012 yılında müdürü oldu, 2017'de emekli olana kadar kıdemli danışman olarak kaldı.
