Kalıtsal polipozis olmayan kolorektal kanser (HNCC) olarak da bilinen Lynch Sendromu, kolorektal kanserlere yakalanma riskini ciddi oranda artıran genetik bir bozukluktur. Kalıtsal kolorektal kanserlerin en yaygın sebebidir. Genel kolorektal kanserlerin % 3 – 5’ini oluşturur.
Lynch Sendromu nasıl gelişir?
Lynch Sendroumu otozomal dominant (baskın) kalıtsal bir hastalıktır. Bir başka deyişle cinsiyeti belirleyen kromozomlar dışındaki kromozomlarda meydana gelen hasarlar sonucu meydana gelir. Hasarlı gene sahip olan bireylerin kansere yakalanma riskleri yüksektir. Ancak Lynch Sendromu ilişkili hasarlı genlere sahip kişilerin tümünde kanserleşme görülmez.
Şekilde Lynch Sendromlu bireye ait örnek soy ağacı gösterilmektedir. Lynch Sendromu’na sahip anne veya babadan meydana gelen çocuklarda Lynch Sendromu’na sahip olma riski % 50’dir.
Lynch Sendromu hangi kanserlere yakalanma riskini artırır?
Lynch Sendromu kolorektal kanserin yanında bazı kanser türlerine yakalanma riskini de artırmaktadır.
Son araştırmalara göre Lynch sendromlu bireylerde,
- Kalın bağırsak (kolon) kanserine yakalanma riski yüzde 80’dir,
- Endometriyal (rahim) kanser gelişme riski yüzde 60’tır
- Mide kanserine yakalanma riski yüzde 15’dir.
Lynch Sendromu nasıl teşhis edilir?
Taşıyıcılarda ortalama kolon kanser tanısı konulma yaşı 44'tür ve tümör sıklıkla sağ kolon yerleşimlidir (2/3 oranında). Lynch Sendromu’nda DNA tamirinden sorumlu bazı genlerde mutasyon meydana gelmektedir. Bu da DNA hasarlarının tamir edilememesine ve hasarların birikmesine bağlı olarak kanserleşmenin meydana gelmesine neden olur.
Lynch Sendromu’nda hasarlı olan genler MLH1, MSH2, MSH6, PMS2’dir. Bu genlerdeki hasarlar ileri genetik analizlerle belirlenerek kişinin kanser risk hesaplaması yapılır.
Kimlerde Lynch Sendromu’ndan şüphelenilmeli?
- Bir kişi erken yaşlarda (50 yaş ve altı) kalın bağırsak kanseri tanısı almış ve
- Ailesinde farklı jenerasyonlarda 2’den fazla kalın bağırsak vakaları görülmüş ise ya da
- Ailesinde farklı jenerasyonlarda 2’den fazla endometriyal, mide ve yumurtalık kanseri görülüyorsa,
Bu bireylerde ve ailesinde genetik testler yapılmalıdır.
Önemle vurgulamak gerekir ki genetik testlerin sonucu tedaviyi planlamada, diğer aile bireylerinin kanser risk hesaplamalarının belirlenmesinde yardımcı olmaktadır.
Bir sonraki yazımızda “Lynch Sendromu’na sahip kişilerde genetik danışma, risk yönetimi” konularını bulabilirsiniz.
